Ông Nguyễn Hữu Tín (61 tuổi, nguyên Phó chủ tịch TP HCM), Đào Anh Kiệt (nguyên Giám đốc Sở Tài nguyên - Môi trường) và 3 cựu cán bộ khác của TP HCM bị Bộ Công an khởi tố hôm 10/11 về hành vi Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng đất đai theo Điều 229 BLHS năm 2015.
Động thái này được nhà chức trách đưa ra do các bị can có sai phạm liên quan khu đất số 2-4-6 Hai Bà Trưng (quận 1) của Tổng công ty Bia - Rượu - Nước giải khát Sài Gòn (Tổng công ty Sabeco).
Khu đất 6.000 m2 này có vị trí đắc địa bậc nhất Sài Gòn. Bốn mặt tiền là những tuyến đường sầm uất: Hai Bà Trưng, Thi Sách, Đông Du và hướng ra Công trường Mê Linh. Cổng thông tin định giá bất động sản Biggee.vn cho rằng, mỗi m2 đất ở đây hiện có giá hơn 1,13 tỷ đồng - tức khu đất trị giá gần 6.800 tỷ.
Khu đất 2-4-6 Hai Bà Trưng (quận 1) vẫn đang bỏ hoang, cỏ mọc um tùm. Ảnh: Trung Sơn
Ông Tín giao 'đất vàng' không qua đấu giá
Theo tìm hiểu của VnExpress, tháng 6/2015, khi còn là Phó chủ tịch phụ trách lĩnh vực đô thị, ông Tín ký quyết định cho Công ty Cổ phần Đầu tư Sabeco Pearl (do Sabeco cùng 3 cổ đông khác lập nên) thuê lô đất trên, để sử dụng vào mục đích thương mại, dịch vụ (xây dựng khu phức hợp 6 sao, trung tâm hội nghị, hội thảo và cao ốc văn phòng cho thuê).
Sở Tài nguyên - Môi trường được giao thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất do UBND thành phố ký trước đó (1/3/2006) cho Sabeco, do đã hết thời hạn sử dụng đất; cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất cho Sabeco Pearl.
Quyết định này cho phép Sabeco Pearl sử dụng đất trong 50 năm, tiền thuê đất trả một lần là hơn 997 tỷ đồng. Công ty đã hoàn tất nghĩa vụ tài chính ngày 17/6/2015.
Việc ông Tín cho phép chuyển dự án từ Sabeco sang Công ty Sabeco Pearl bị cho là trái với phương án sắp xếp xử lý nhà, đất công của Bộ Tài chính. Thay vì phải tổ chức bán đấu giá khu đất 2-4-6 Hai Bà Trưng sau khi Sabeco hết thời hạn sử dụng, thành phố lại cho Sabeco Pearl thuê.
Ngoài ra, Công ty Sabeco Pearl nộp tiền sử dụng đất ngày 17/6/2015 - trước khi có quyết định giao đất của UBND thành phố khoảng 13 ngày. Như vậy, việc xác định tiền thuê đất đã vi phạm Điều 108 Luật đất đai năm 2013, quy định: thời điểm tính thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất là thời điểm Nhà nước quyết định giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, công nhận quyền sử dụng đất.
Có trách nhiệm tham mưu cho ông Nguyễn Hữu Tín ký quyết định giao đất cho Sabeco Pearl là bị can Đào Anh Kiệt, Lê Văn Thanh (56 tuổi, nguyên Phó chánh Văn phòng UBND TP HCM), Nguyễn Thanh Chương (44 tuổi, nguyên Trưởng phòng Đô thị, Văn phòng UBND TP HCM) và Trương Văn Út (Phó phòng quản lý đất đai Sở Tài nguyên TP HCM).
Cơ quan điều tra đang mở rộng vụ án, làm rõ sai phạm của các cá nhân ở sở, ban, ngành TP HCM; Bộ Công Thương và Tổng công ty Sabeco.
Đất Nhà nước biến thành tài sản của tư nhân
Theo hồ sơ, năm 2007, Bộ Tài chính cho phép Sabeco sử dụng khu đất 2-4-6 Hai Bà Trưng để xây trụ sở văn phòng tổng công ty và trung tâm thương mại, dịch vụ, văn phòng. Tuy nhiên, suốt nhiều năm dự án vẫn "án binh bất động".
Đến tháng 2/2015, Sabeco tái khởi động dự án với việc thành lập Công ty Cổ phần Đầu tư Sabeco Pearl có vốn điều lệ 567 tỷ đồng, gồm các cổ đông: Sabeco, Công ty CP Attland, Công ty CP đầu tư thương mại và dịch vụ Hà An và Công ty CP đầu tư Mê Linh.
Khi Công ty Cổ phần Sabeco Pearl mới thành lập, Sabeco nắm 26% vốn điều lệ. Tuy nhiên, sau nhiều lần mua bán, chuyển nhượng, khu đất 6.000 m2 hiện đã về tay tư nhân. Ngoài ra, theo kết quả kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước, việc thoái vốn khỏi Sabeco Pearl của Sabeco bị cho là có nhiều vi phạm.
Thời điểm đó, để xác định giá khởi điểm, Sabeco đã thuê 3 doanh nghiệp, gồm: Công ty TNHH Cushman&Wakefield, Công ty TNHH Chứng khoán ACB và Công ty CT Tư vấn và Thẩm định giá Đông Nam thực hiện thẩm định giá trị doanh nghiệp.
Trên cơ sở kết quả thẩm định giá của Công ty TNHH Cushaman & Wakefield (đơn vị đưa ra giá trị doanh nghiệp cao nhất), Sabeco xác định giá khởi điểm là 13.247 đồng/cổ phần, giá trúng đấu giá là 13.347 đồng/cổ phần, đơn vị trúng đấu giá mua toàn bộ cổ phần là Công ty CO Attland (thành viên sáng lập). Theo Công ty TNHH Cushaman & Wakefield, giá trị khu đất 2-4-6 Hai Bà Trưng (quận 1, TP HCM) vào ngày 26/2/2016 được định giá là 54 triệu USD.
Tuy nhiên, theo kết quả kiểm toán, việc Công ty TNHH Cushman & Wakefield xác định giá trị doanh nghiệp trên cơ sở kết quả thẩm định theo phương pháp so sánh và phương pháp thặng dư. Nhưng trong phương pháp so sánh, việc điều chỉnh các yếu tố khác biệt không trên cơ sở chứng cứ thị trường là không đúng hướng dẫn của Tiêu chuẩn thẩm định giá Việt Nam số 08 "Cách tiếp cận từ thị trường" ban hành theo Thông tư 126/2015 của Bộ Tài chính ngày 20/8/2015.
Trong 3 công ty được thuê thẩm định giá, chỉ có Công ty CP Tư vấn và Thẩm định giá Đông Nam là doanh nghiệp có chức năng và đủ điều kiện thẩm định giá được Bộ Tài chính chấp thuận.
Thiên Ngôn