Sáng nay, sau ba ngày nghe lời khai của ông Đinh La Thăng và 6 đồng phạm trước cáo buộc gây thất thoát 800 tỷ đồng khi PVN đầu tư vào Oceanbank, công tố viên đã đọc bản luận tội.
Ở tội danh Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng (điều 165 Bộ luật Hình sự 1999), ông Đinh La Thăng (cựu chủ tịch HĐQT PVN) bị đề nghị mức hình phạt 18-19 năm tù; Nguyễn Xuân Sơn (cựu phó tổng giám đốc PVN) 30-36 tháng, Ninh Văn Quỳnh (cựu phó tổng giám đốc PVN) 7-8 năm, Nguyễn Xuân Thắng (cựu thành viên Hội đồng Thành viên PVN) 24-30 tháng, Nguyễn Thanh Liêm (63 tuổi, cựu thành viên Hội đồng Thành viên PVN) 24-30 tháng cải tạo không giam giữ, Vũ Khánh Trường (cựu thành viên Hội đồng Thành viên PVN) 7-8 năm, Phan Đình Đức (cựu thành viên Hội đồng Thành viên PVN) 24-30 tháng cải tạo không giam giữ. Các bị cáo bị cấm đảm nhiệm chức vụ 5 năm sau khi áp dụng hình phạt chính.
Ở tội Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản (điều 280 Bộ luật Hình sự 1999), ông Quỳnh bị đề nghị mức án 17-18 năm.
VKS: Ông Thăng bao biện, không ăn năn hối cải
VKS xác định ông Thăng có thẩm quyền cao nhất tại Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN), có nhiệm vụ bảo toàn nguồn vốn của tập đoàn này. Ông Thăng biết rõ hành vi phạm tội của mình và còn che giấu. Điều này thể hiện ở việc nhờ các cấp dưới ký vào giấy xác nhận khống. Trước tòa, hai trong ba người ký đã khai nhận điều này.
Theo cơ quan công tố, lời khai của ông Thăng trước tòa về việc được Thủ tướng đồng ý về các lần góp vốn là "không khách quan, né tránh, bao biện, làm trước báo cáo sau". Chính phủ, Bộ Tài chính đều có văn bản nhắc nhở chứ không phải chỉ "khuyến cáo" như bị cáo trình bày tại tòa. Đặc biệt ở lần góp vốn thứ 3, biết rõ trái luật, cổ phần vượt quá chuẩn cho phép, theo VKS, lẽ ra phải chỉ đạo PVN thoái vốn nhưng ông Thăng cố tình không thực hiện mà còn cử người làm đại diện phần vốn góp 20% vào Oceanbank. Việc ông Thăng khai tại tòa rằng không biết gì về lần góp vốn thứ ba, VKS đánh giá là "sự chối bỏ trách nhiệm".
VKS đánh giá, ông Thăng sau khi phạm tội không ăn năn hối cải mà cố tình che giấu. Ông còn phạm tội ở vụ án khác vì thế cần có mức hình phạt nghiêm khắc.
Trong lúc nghe VKS luận tội các bị cáo được ngồi tại chỗ. Ông Thăng chùng người, hai tay lúc đan nhau để phía trước, lúc chống sang hai bên. Các bị cáo khác đều cúi đầu.
Các bị cáo tại tòa. Ảnh: TTXVN
Với bị cáo Ninh Văn Quỳnh (cựu kế toán trưởng PNV) biết rõ năng lực yếu kém của Oceanbank nhưng vẫn tham mưu, hoàn thiện hồ sơ để PVN chi tiền vào ngân hàng này. Hành vi của bị cáo theo cơ quan công tố là đồng phạm với ông Đinh La Thăng và các bị cáo khác.
Các bị cáo Vũ Khánh Trường, Nguyễn Thanh Liêm, Phan Đình Đức, Nguyễn Xuân Thắng cũng bị VKS kết luận đồng phạm với ông Thăng ở hành vi cố ý làm trái.
Nguyễn Xuân Sơn có nhiệm vụ quản lý công tác tài chính kế toán. Với trách nhiệm của mình, theo VKS ông này bắt buộc phải biết quy định của Luật các tổ chức tín dụng. Tuy nhiên ông Sơn vẫn cố ý để PVN góp 100 tỷ vào Oceanbank làm mất số tiền này.
Về hành vi lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản của ông Ninh Văn Quỳnh, theo VKS khoản tiền 20 tỷ đồng nhận từ Nguyễn Xuân Sơn có nguồn gốc tiền "chăm sóc khách hàng" của Oceanbank do Hà Văn Thắm chỉ đạo chi. Việc chi nhận tiền này nhằm làm lợi cho ngân hàng, duy trì lượng tiền gửi khổng lồ của PVN vào ngân hàng này.
Hành vi của bị cáo đủ căn cứ phạm tội như bị truy tố. Với lời khai về việc mua căn hộ cho ông Ninh Văn Quỳnh của ông Sơn, VKS đề nghị tòa đề nghị cơ quan điều tra để không bỏ lọt tội phạm.
"Hành vi của ông Quỳnh bị xác định đặc biệt nguy hiểm, xâm phạm sự liêm chính của cán bộ công chức, tạo ra sự mất niềm tin của nhân dân vào cán bộ công chức nhà nước", công tố viên luận tội.
Ba ngày thanh minh trước tòa
Theo cáo trạng, giữa tháng 9/2008, Chủ tịch PVN khi đó là ông Đinh La Thăng đã gặp ông Hà Văn Thắm và quyết định đổ 800 tỷ đồng của PVN vào Oceanbank.
Dù cấp dưới báo cáo tình trạng của Oceanbank khi đó là ngân hàng nhỏ, khả năng thanh khoản thấp, đứng trước khó khăn trong huy động vốn, có nguy cơ lỗ, tiềm lực tài chính thấp…, song ông Thăng không tổ chức cuộc họp HĐQT, không lấy ý kiến các thành viên HĐQT mà ký thỏa thuận góp vốn ngay.
800 tỷ đồng được PVN góp vào Oceanbank ba lần. Ở từng lần góp, ông Đinh La Thăng cùng các thuộc cấp đều bị cáo buộc có sai phạm.
Cơ quan tố tụng cáo buộc, trong khi chưa có ý kiến của Thủ tướng, Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước về việc góp vốn vào Oceanbank, ngày 1/10/2008 ông Đinh La Thăng ký Nghị quyết thống nhất chủ trương tham gia góp vốn.
Cuối năm 2008, Bộ Tài chính có công văn gửi PVN "nhắc nhở" báo cáo rõ tình hình của Oceanbank trước khi góp vốn để tránh rủi ro, song tập đoàn này không thực hiện. Hai năm sau, Văn phòng Chính phủ có công văn gửi PVN trong đó truyền đạt chỉ đạo của Phó Thủ tướng "nhắc nhở" PVN cân đối vốn, nếu khó khăn thì không nhất thiết nắm giữ 20% vốn của Oceanbank, song ông Thăng cùng các lãnh đạo khác của PVN vẫn đồng ý tăng vốn góp ở Oceanbank. Vốn của PVN ở Ngân hàng Đại Dương lúc này đã là 700 tỷ đồng.
Giữa năm 2011, Chủ tịch HĐQT Oceanbank khi đó vẫn là ông Hà Văn Thắm lại đề nghị tăng vốn điều lệ của ngân hàng này và đòi PVN tiếp tục hỗ trợ tăng vốn góp. Lần thứ ba, PVN góp 100 tỷ, nâng tổng vốn tại Oceanbank thành 800 tỷ, chiếm 20%.
Tại thời điểm này, Luật các tổ chức tín dụng năm 2010 (đã có hiệu lực) quy định: “Một cổ đông là tổ chức không được sở hữu vượt quá 15% vốn điều lệ của một tổ chức tín dụng...”.
Tới giữa năm 2015, khi Oceanbank làm ăn thua lỗ đã bị Ngân hàng nhà nước mua lại với giá 0 đồng. Hàng loạt lãnh đạo, nhân viên ngân hàng này vướng lao lý, PVN bị mất số vốn 800 tỷ.
Trong ba ngày xét hỏi vừa qua, ông Thăng luôn khẳng định việc mua cổ phần Oceanbank là thực hiện đúng chủ trương, chỉ đạo của Chính phủ. Oceanbank là đối tác phù hợp nhất với tập đoàn dầu khí ở thời điểm đó. Ông Thăng ví von việc góp vốn của PVN "như gả chồng cho một cô gái xinh đẹp".
Trong ba lần PVN "đổ" vốn vào Oceanbank, ông Thăng khai hai lần đầu góp 400 tỷ và 300 tỷ là đúng quy định, có sự thống nhất, bàn bạc của HĐQT. Riêng lần thứ ba, việc tăng vốn góp thêm 100 tỷ khiến cổ phần PVN tại Oceanbank vượt mức cho phép lại rơi vào đúng thời điểm ông đi công tác nên không hay biết. Vì vậy ông chỉ nhận trách nhiệm của người đứng đầu.
Ông cũng không thừa nhận trách nhiệm việc gây ra thiệt hại 800 tỷ. Suốt ba ngày qua, ông Thăng luôn nói việc góp vốn đã mang lại khoản lãi vài trăm tỷ ở thời kỳ ông còn lãnh đạo PVN.
Sau này, khi Oceanbank bị mua 0 đồng khiến PVN bị mất 800 tỷ thì ông đã không còn trách nhiệm bảo toàn nguồn vốn nữa. Ông Thăng cho rằng việc Oceanbank bị mua 0 đồng khiến PVN bị mất tiền không liên quan gì tới việc góp vốn. Ông còn nói ‘ai ký ngừng thoái vốn, người đó phải chịu trách nhiệm về việc PVN mất 800 tỷ’.
Ông cùng người làm chứng Hà Văn Thắm liên tục khẳng định trước tòa việc Oceanbank bị mua 0 đồng là không đúng.
Các thuộc cấp của ông này cũng đều cho rằng đã làm đúng chức trách theo chỉ đạo của cấp trên, không cố ý làm trái. Riêng với lần góp vốn thứ ba khiến vốn vượt ngưỡng cổ phần cho phép, các bị cáo đều cho rằng bản thân không biết hoặc chưa cập nhật quy định mới của pháp luật.
Về việc đưa – nhận tiền "chăm sóc" giữa ông Ninh Văn Quỳnh và Nguyễn Xuân Sơn (khi này được điều chuyển từ PVN sang làm tổng giám đốc Oceanbank) cũng gây tranh cãi khi một bên nói chỉ nhận 20 tỷ, bên còn lại khẳng định đã đưa tới 180 tỷ.