TAND TP HCM sẽ đưa vụ án ông Đặng Thanh Bình (cựu phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước) và 4 người thuộc tổ giám sát Ngân hàng Xây dựng - VNCB ra xét xử từ ngày 25 đến 29/6. Họ bị truy tố tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng theo khoản 2 Điều 285 Bộ luật Hình sự 1999, khung hình phạt 3-12 năm tù.
Phiên xử do Phó tòa Hình sự Vũ Thanh Lâm làm chủ tọa. Tham gia bào chữa cho các bị cáo có 10 luật sư, riêng ông Đặng Thanh Bình thuê 5 người bảo vệ.
Để phục vụ cho việc xét xử, tòa triệu tập bị án Phạm Công Danh (cựu chủ tịch HĐQT VNCB) và Phan Thành Mai (cựu tổng giám đốc VNCB) cùng hơn 10 người thuộc tổ giám sát của NHNN đặt tại VNCB với tư cách người làm chứng, người có quyền và nghĩa vụ liên quan. Trong đó, có ông Đặng Văn Thảo – nguyên phó chánh thanh tra Cơ quan thanh tra NHNN.
Ông Đặng Thanh Bình. Ảnh : Nhật Minh
Theo cáo trạng, Ngân hàng Xây Dựng tiền thân là Đại Tín – TrustBank do bà Hứa Thị Phấn sở hữu 85% cổ phần. Khoảng tháng 6/2012, ông Danh đại diện nhóm cổ đông Thiên Thanh (Tập đoàn Thiên Thanh) mua lại cổ đông của nhóm Phú Mỹ do bà Phấn đại diện.
Ông Danh đưa người vào tiếp quản, điều hành và lên phương án tái cơ cấu ngân hàng. Đầu năm 2013, khi được Ngân hàng Nhà nước chấp thuận về nhân sự, ông Danh tổ chức Đại hội cổ đông bất thường và chính thức đảm nhiệm vị trí Chủ tịch HĐQT.
Khi bà Phấn còn sở hữu, ngân hàng đã âm vốn chủ sở hữu gần 3.000 tỷ đồng, lỗ lũy kế 6.000 tỷ. Sau khi ông Danh điều hành nhà băng tiếp tục thua lỗ. Tại thời điểm khởi tố vụ án (giữa năm 2014), vốn chủ sở hữu âm hơn 18.000 tỷ đồng, tổng nợ phải trả hơn 38.000 tỷ.
Ông Đặng Thanh Bình sai phạm thế nào
Thực hiện chỉ đạo của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước về việc cơ cấu lại TrustBank, Phó thống đốc Đặng Thanh Bình thành lập Tổ giám sát tại nhà băng này.
Tháng 8/2012, ông Bình trình Thủ tướng phương án tái cơ cấu ngân hàng, trong đó nêu rõ việc cần xác minh năng lực tài chính nhóm đầu tư mới của ông Danh để đảm bảo nguồn tiền đầu tư vào ngân hàng.
Thủ tướng chỉ đạo Thống đốc chịu trách nhiệm về tính đúng đắn, chính xác đối với thực trạng và năng lực tài chính của nhóm nhà đầu tư mới. Nhiệm vụ đề ra là, sau khi tái cơ cấu ngân hàng có tình trạng tài chính lành mạnh, bảo đảm tỷ lệ an toàn hoạt động ngân hàng.
Thực hiện chủ trương, đầu tháng 9/2012 Cơ quan Thanh tra giám sát Ngân hàng Nhà nước trình ông Bình kiến nghị Thống đốc cho phép áp dụng điều kiện tài chính đối với nhà đầu tư tham gia tái cơ cấu ngân hàng là "không được dùng vốn ủy thác, vốn vay của các tổ chức, cá nhân khác để góp vốn".
Cơ quan điều tra xác định, những yêu cầu trong phương án tái cơ cấu là để bảo đảm được năng lực tài chính thực sự của nhóm cổ đông mới. Tuy nhiên, ông Bình đã không thực hiện đúng yêu cầu trên mà có bút phê vào tờ trình "việc kiểm tra vốn góp sẽ được thực hiện sau này"; đồng thời ký công văn chấp thuận phương án tái cơ cấu ngân hàng với nội dung "Trustbank chịu trách nhiệm về tính đúng đắn, chính xác đối với thực trạng và năng lực tài chính của nhóm nhà đầu tư mới".
Sau thời gian để ông Danh tham gia tái cấu trúc Đại Tín, giữa năm 2013 ông Bình ký thông báo ý kiến kết luận cuộc họp Ban Chỉ đạo tái cơ cấu Đại Tín đã thừa nhận "lộ trình triển khai phương án còn chậm do năng lực tài chính của nhà đầu tư mới tham gia tái cơ cấu còn hạn chế". Dù vậy, ông Bình vẫn ký công văn về việc chấp thuận chính thức phương án tái cơ cấu ngân hàng này.
Theo cơ quan điều tra, ông Bình đã không thực hiện đúng chức trách, nhiệm vụ, thực hiện không đúng phương án tái cơ cấu Đại Tín do Ngân hàng Nhà nước đã trình Chính phủ. Ông cũng không thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng nhằm đảm bảo tính đúng đắn, chính xác với thực trạng và năng lực tài chính của nhóm cổ đông mới mà vẫn quyết định để ông Danh tham gia quản lý, nắm giữ cổ phần chi phối điều hành Đại Tín.
Các sai phạm của ông Bình đã tạo điều kiện cho ông Danh sử dụng ngân hàng "như một phương tiện để thực hiện các hành vi phạm tội, gây ra các hậu quả đặc biệt nghiêm trọng", gây thất thoát hơn 15.000 tỷ đồng cho VNCB, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động tài chính tín dụng quốc gia. Ngân hàng Nhà nước sau đó phải mua lại nhà băng với giá 0 đồng.
Ông Phạm Công Danh. Ảnh: Thành Nguyễn.
Sai phạm của Tổ giám sát Ngân hàng Nhà nước tại VNCB
Kết quả điều tra xác định, trong thời gian làm Tổ trưởng giám sát hoạt động của VNCB, ông Hà Tấn Phước đã thiếu trách nhiệm, để ông Danh và đồng phạm rút trái phép hơn 9.460 tỷ đồng thông qua 7 giao dịch. Trong đó có 4 giao dịch VNCB không xin ý kiến, hoặc xin ý kiến nhưng tổ giám sát không đồng ý vẫn thực hiện, gây thiệt hại hơn 3.450 tỷ.
Cùng vị trí với ông Phước nhưng ở giai đoạn 10/2013-3/2014, ông Lê Văn Thanh có trách nhiệm trong 5 giao dịch mà ông Danh và đồng phạm rút hơn 9.200 tỷ đồng khỏi ngân hàng. Trong đó, ông Danh mang hơn 1.700 tỷ sang gửi TPBank (để đảm bảo cho các khoản vay) và hơn 3.070 tỷ đồng gửi tại BIDV. Tổ giám sát đồng ý nhưng không giám sát, yêu cầu thu hồi tiền gửi theo đúng quy định, để ông Danh sử dụng trái phép gây thiệt hại hơn 4.290 tỷ đồng.
Đối với 3 giao dịch khác, VNCB không xin ý kiến, hoặc xin mà tổ giám sát không đồng ý nhưng vẫn giải ngân, gây thiệt hại hơn 2.300 tỷ đồng. Tổng cộng, ông Thanh thiếu trách nhiệm liên quan đến khoản thiệt hại hơn 6.590 tỷ.
Vốn là tổ phó giám sát, ông Phạm Thế Tuân bị xác định thiếu trách nhiệm liên quan 6 giao dịch gây thiệt hại hơn 3.450 tỷ đồng. Còn Ngô Văn Thanh liên quan đến 12 giao dịch của ông Danh và đồng phạm gây thiệt hại hơn 10.000 tỷ đồng.
Quá trình điều tra, ông Phước thừa nhận chịu trách nhiệm chính với những gì xảy ra. Ông Thanh cho rằng do năng lực hạn chế, công việc phức tạp, không hiểu hết được ý đồ của Phạm Công Danh và đồng phạm nên đã không kịp xử lý vi phạm.
Đối với 11 cá nhân khác được giao nhiệm vụ trong Tổ giám sát, cơ quan điều tra xác định chưa đủ căn cứ xử lý hình sự. Riêng, ông Đặng Văn Thảo đã có hành vi không chuyển hồ sơ kết luận thanh tra sang cơ quan điều tra và không kiến nghị đặt Đại Tín vào tình trạng kiểm soát đặc biệt. Nhưng do thời hạn điều tra bổ sung đã hết nên Bộ Công an đã tách sự việc ra xử lý sau.
Hải Duyên