Đại biểu Nguyễn Quốc Thước, người đầu tiên đánh giá chất lượng chất vấn trước Quốc hội. |
Chính ông Thước, trong ngày chất vấn đầu tiên, đã có những nhận xét khá sáng sủa về chất lượng chất vấn tại Quốc hội.
Bị sát hạch cuối buổi sáng và suốt chiều 10/12 là Chánh án TAND Tối cao Trịnh Hồng Dương và Viện trưởng VKSND Tối cao Hà Mạnh Trí. Câu hỏi của nhiều đại biểu đi vào những vụ việc vụn vặt, cụ thể, cũng như cách trả lời chung chung, không có gì mới so với các kỳ họp trước: “Chúng tôi đã làm đúng luật”, “chúng tôi đang xem xét”, “hiện tôi chưa biết nên không thể trả lời”...
Tất cả khiến ông Thước thất vọng. “Các đồng chí trả lời là nói chung không có bao che, không sai, vậy hàng vạn đơn khiếu nại của dân là sai hết. Tôi cho rằng tự phê bình phải rõ ràng, để dân thấy rằng các vị nhận thấy sai và quyết tâm sửa”, ông Thước nói. Đại biểu Tô Tử Thanh đồng tình, nói thêm: “Quốc hội mà chưa thấy được thì quốc dân làm sao theo. Chất vấn phải có tranh luận, chứ như thế này thì không có hiệu quả”.
“Một số vụ án bị khiếu nại. Lúc tòa thụ lý, phát hiện ra thì đã hết thời hiệu. Giải quyết ra sao?”. Câu hỏi của đại biểu Phan Khắc Từ được ông Dương giải đáp: tòa chỉ biết đề nghị Quốc hội ra nghị quyết về “cải án” với những trường hợp phát hiện sai khi đã hết thời hiệu, bởi không có luật thì tòa không thể xử. Còn chất vấn của các đại biểu Hà Thị Tựa, Nguyễn Thị Thu Hồng, Nguyễn Quốc Thước... về bồi thường oan sai, ông Trí giải thích, phải chờ Quốc hội ra nghị quyết, lúc đó mới có ngân sách riêng cũng như trình tự giải quyết oan sai. Vấn đề nóng bỏng được giải đáp như vậy đã khiến ông Tô Tử Thanh phản ứng: “Chờ gì nữa! Sinh mệnh con người là quan trọng nhất. Trách nhiệm của cơ quan pháp luật là xử đúng người đúng tội”.
Tuy nhiên, ông Trí thừa nhận việc xử lý cán bộ gây oan sai trong tố tụng còn chậm. “Đáng lo ngại là còn trường hợp oan sai do sự thiếu trách nhiệm của cán bộ tố tụng, chứ không phải do yếu kém về năng lực”, ông Trí nói. Và vì vậy, ông cám ơn số ít những người đã nhận tiền bồi thường và không khiếu nại tiếp, vì “nếu họ tiếp tục, việc giải quyết sẽ rất khó khăn”.
Việc có quá nhiều khiếu nại về hoạt động của các cơ quan tố tụng, cũng được lý giải bởi những nguyên nhân có “thâm niên” vài kỳ họp: tòa án, viện kiểm sát quá tải. Tuy nhiên, Quốc hội ghi nhận cố gắng của VKSND Tối cao: “Với 5.000 đơn khiếu nại mỗi tháng, chúng tôi phải phân ra cho cán bộ về nhà nghiên cứu. Loại nào sắp hết thời hiệu thì ưu tiên giải quyết trước”.
Thay đổi chức năng của VKS thì ảnh hưởng thế nào đến pháp chế? Viện trưởng Hà Mạnh Trí đã không thể trả lời thẳng vào câu hỏi này. Thay vào đó, ông nói: “Tôi được Quốc hội bầu vào Ủy ban Sửa đổi Hiến pháp. Ủy ban đã thảo luận nhiều về vấn đề này. Đề nghị các đại biểu thảo luận theo ý kiến của Ủy ban trong Dự thảo Sửa đổi Hiến pháp 1992 đã trình Quốc hội”.
3 ngày chất vấn được truyền hình trực tiếp kết thúc bằng lời phát biểu của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Văn An: “...Vẫn còn những hạn chế do câu hỏi chưa trọng tâm, trả lời còn dài. Để hoạt động chất vấn - trả lời chất vấn có hiệu quả hơn, cần tiếp tục nghiên cứu cách tổ chức tranh luận, đổi mới nội quy kỳ họp”.
Nghĩa Nhân