Chiều 16/10, sau hai tuần xét xử, nghị án kéo dài, TAND Hà Nội tuyên án tù chung thân với bị cáo Châu Thị Thu Nga (cựu đại biểu Quốc hội, cựu chủ tịch HĐQT Housing Group) về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
10 bị cáo được tòa cho ngồi khi nghe đọc bản án, song phải đứng nghe mức án.
Suốt hơn hai tiếng chủ tọa tuyên án, bà Nga gần như bất động, đầu cúi thấp. Chín thuộc cấp của bà lộ vẻ uể oải. Tòa triệu tập hơn 500 nạn nhân tới phiên xử song trong phòng tuyên án chỉ có hơn 20 nạn nhân và một số người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan.
Bản án nhận định đây là vụ án "đặc biệt nghiêm trọng". Việc VKS truy tố bà Nga cùng chín thuộc cấp về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản là có căn cứ, đúng pháp luật. Dự án B5 Cầu Diễn chưa được phê duyệt, cấp phép mà các bị cáo vẫn chỉ đạo huy động vốn. Số tiền gần 350 tỷ đồng hiện không có khả năng thu hồi.
Bà Nga giữ vai trò chủ mưu, là người hưởng lợi chính số tiền chiếm đoạt gần 350 tỷ đồng nên phải bồi thường cho hơn 500 khách hàng.
Chín thuộc cấp ở Housing Group của bà Nga được tòa xác định là người làm công ăn lương, thực hiện theo chỉ đạo nên không bị áp dụng hình phạt bổ sung là tiền. Mức án với bốn cựu phó tổng giám đốc Housing Group gồm: Nguyễn Trường Sơn bị phạt 6 năm, Lê Hồng Cương lĩnh 4 năm, Nguyễn Vũ Hùng 30 tháng, Phan Thanh Tuyên 24 tháng.
Là cựu giám đốc sàn giao dịch bất động sản của Housing Group, Nguyễn Thị Tình bị tuyên án 7 năm tù, Lưu Thị Thúy 36 tháng. Các bị cáo còn lại gồm Phạm Thị Thu Hạnh 36 tháng, Đinh Phúc Tiếu (cựu kế toán trưởng) 36 tháng tù treo và Đoàn Thanh Thuỷ (nguyên quyền kế toán trưởng) 24 tháng, cùng tội danh với sếp cũ.
10 bị cáo đứng nghe tuyên án. Ảnh: Xuân Hoa
Điều tra sai phạm của hàng loạt cơ quan tại Hà Nội
Bản án xác định số tiền 157 tỷ đồng không có chứng từ mà bà Nga khai dùng "lo lót", Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an trả lời đã lấy lời khai của những người bị tố cáo nhận tiền nhưng họ đều không thừa nhận. Khi đối chất, hai bên đều giữ nguyên lời khai của mình.
Do thời hạn điều tra đã hết, ngày 9/6/2017 Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã ra quyết định số 10/C46-P11 về việc tách hành vi và tài liệu liên quan đến việc chi số tiền hơn 157 tỷ đồng để tiếp tục điều tra.
HĐXX cũng tiếp tục kiến nghị Cơ quan Cảnh sát điều tra làm rõ nội dung này để đảm bảo quyền lợi chi các khách hàng đã góp vốn vào dự án B5 cầu Diễn.
Cơ quan tố tụng cho rằng một số cá nhân thuộc sở, ban, ngành thuộc UBND Hà Nội, UBND huyện Từ Liêm, UBND thị trấn Cầu Diễn đã không kiểm tra đôn đốc dự án để cho Công ty Housing Group thi công cọc khoan nhồi khi chưa có giấy phép xây dựng...
Quá trình điều tra, Vụ 3 VKSND Tối cao đã có nhiều văn bản yêu cầu Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an (C46) làm rõ nội dung này, nhưng chưa có kết quả. Đây sẽ một trong những vấn đề chính cần được làm rõ khi điều tra việc chi hơn 157 tỷ đồng nêu trên.
Ai phải bồi thường cho hơn 500 khách hàng?
Tòa xác định hành vi của 10 bị cáo đã chiếm đoạt tổng cộng hơn 377 tỷ đồng từ 726 khách hàng qua 752 hợp đồng góp vốn. Trong số tiền này, bị cáo Nga đã trả lại hơn 28 tỷ đồng cho 43 khách hàng.
Bà Nga bị dẫn giải vào phòng nghe tuyên án. Ảnh: Phạm Dự
475 trong số 726 khách hàng đã có đơn tố cáo gửi đến Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an và đề nghị lấy lại số tiền đã nộp vào Housing Group. Một số khách hàng khác mặc dù không có đơn nhưng trong quá trình điều tra cũng đã có lời khai, đã xuất trình tài liệu, chứng từ nộp tiền được cơ quan cảnh sát điều tra làm rõ và họ đề nghị được lấy lại số tiền bị chiếm đoạt.
Theo kết quả điều tra và đối chiếu tại phiên tòa sơ thẩm, 501 khách hàng chưa nhận lại số tiền bị chiếm đoạt, tổng cộng hơn 242 tỷ đồng.
Tại phiên tòa, đại diện Housing Group xác nhận trách nhiệm của công ty với các khoản bà Nga chi có chứng từ của công ty. Các khoản chi không có chứng từ, bà Nga phải chịu trách nhiệm.
Mặt khác, những người bị hại cũng đề nghị Housing Group phải có trách nhiệm do khi họ nộp tiền góp vốn đều có phiếu thu đóng dấu của công ty. HĐXX cho hay theo quy định tại khoản 1 Điều 42 Bộ luật hình sự và các Điều 604, 605, 606, 608 Bộ luật dân sự, bà Nga và Housing Group phải liên đới bồi thường cho 501 người bị hại số tiền chiếm đoạt. Trong đó Housing Group bồi thường hơn 187 tỷ đồng, bị cáo Nga gần 55 tỷ đồng.
Trong bản án, tòa tuyên buộc một số công ty, cá nhân đã nhận tiền chi, vay của bà Nga cùng Housing Group phải hoàn trả vào tài khoản tạm giữ của cơ quan điều tra để phục vụ thi hành án. Tòa tuyên tiếp tục kê biên tài sản của Housing Group và của vợ chồng bà Nga để đảm bảo thi hành án.
Đồ họa: Tiến Thành
Theo bản án, Công ty TNHH một thành viên xuất nhập khẩu và đầu tư xây dựng phát triển nhà - HAIC do ông Nguyễn Văn Tuẫn (chủ tịch HĐQT kiêm tổng giám đốc) được nhà nước giao và cho thuê đất để phục vụ sản xuất kinh doanh. Trong số này có khu đất B5 (diện tích gần 29.000 m2, thuộc thị trấn Cầu Diễn), nằm trong dự án xây dựng công trình khu tái định cư thuộc lô CT1 và HH2.
Ngày 1/8/2008, bà Nga và ông Tuẫn ký hợp đồng hợp tác đầu tư về thực hiện dự án đầu tư xây dựng công trình khu chung cư và biệt thự nhà vườn tại khu đất B5, tổng diện tích hơn 22.000 m2. Tuy nhiên, hai năm sau (vào cuối 2010), Hà Nội chỉ đồng ý duyệt liên danh giữa hai công ty ở lô đất B5 và hướng dẫn lập quy hoạch điều chỉnh lô đất chứ chưa cấp phép xây dựng.
Tòa nhận định đến nay Housing Group vẫn chưa được cấp phép xây dựng Dự án B5 Cầu Diễn nhưng từ năm 2009 bà Nga vẫn chỉ đạo thuộc cấp rao và "bán căn hộ trên giấy".
Bốn cựu phó tổng giám đốc Housing Group cùng hai giám đốc sàn và ba cựu kế toán trưởng, quyền kế toán trưởng đã giúp sức bà Nga ký hợp đồng, huy động vốn. Chín người này biết tình trạng pháp lý của dự án nhưng vẫn thực hiện hành vi.
Ông Nguyễn Văn Tuẫn lĩnh 18 năm tù trong một vụ án khác, cũng liên quan việc thu tiền của người mua nhà đất ở dự án B5Cầu Diễn.
Trong những ngày mở phiên tòa, bà Nga thường trả lời vòng vo, khi nhận hết trách nhiệm về mình, lúc lại "đổ tội" cho các thuộc cấp. Bà liên tục xin phép cho dự án B5 Cầu Diễn tiếp tục được thi công. Khi nói lời sau cùng, bà Nga kêu mình ‘bị oan ức nhiều’ và bị các cơ quan chức năng của Hà Nội gây khó dễ khi triển khai Dự án B5.
Bà Nga cùng các luật sư bào chữa cho mình đều trình bày không có ý định lừa khách hàng. 9 thuộc cấp của bà Nga cùng khai không lừa ai, không hưởng lợi gì ngoài đồng lương.
Trình bày tại tòa, nhiều bị hại cũng bày tỏ mong muốn dự án được triển khai để họ nhận nhà. Nếu không thể được, họ mới nhận tiền bồi thường. Tuy nhiên, các bị hại không đồng ý với quan điểm của VKS về việc bà Nga là người bồi thường. Họ cho rằng ký hợp đồng với pháp nhân Housing Group, không giao dịch với cá nhân bà Nga. Vì vậy, nếu bồi thường, Housing Group phải có trách nhiệm.
Trong một phiên xử, bà Nga cùng luật sư muốn làm rõ hơn về việc khai chi 47 tỷ đồng "chạy dự án", "chạy đại biểu Quôc hội" từng trình bày ở cơ quan điều tra. Tuy nhiên, HĐXX cho rằng vấn đề này đã được tách để điều tra, xét xử ở giai đoạn hai của vụ án nên không xem xét tại đây.