 |
|
Ngôi đền tại Tikal, một trong những thành phố của đế chế Maya. Ảnh: Shutterstock. |
Rất nhiều thành phố của đế chế Maya từng rất thịnh vượng vào thế kỷ thứ 6 tại miền nam Mexico và bắc Trung Mỹ. Sau đó, khoảng năm 900 sau công nguyên, nền văn minh Maya bắt đầu lụi tàn.
Theo mô hình mô phỏng thời tiết mà các nhà khoa học sử dụng để tính toán mức độ tàn phá rừng, họ nhận thấy hạn hán đóng một vai trò quan trọng trong quá trình sụp đổ này, nhưng chính người Maya đã làm thiên tai này trở nên trầm trọng hơn. Họ đã phá rừng để xây thành phố và trồng các loại cây lương thực.
Benjamin Cook, trưởng nhóm nghiên cứu làm việc tại trường đại học Columbia và Viện Nghiên Cứu Không Gian của NASA cho biết: “Chúng tôi không nói rằng việc phá rừng sẽ dẫn đến hạn hán, nhưng nó góp một phần vô cùng quan trọng trong quá trình này”.
Sử dụng công cụ mô phỏng thời tiết, ông và các cộng sự đã xem xét mức độ thời tiết thay đổi ra sao khi chuyển từ rừng thành các vùng trồng lương thực như cây ngô.
Kết quả đăng trên tạp chí Geophysical Research Letters cho thấy, khi độ phá rừng đạt mức tối đa thì chính nó chiếm tới 60% nguyên nhân dẫn đến hạn hán. Việc thay đổi cây cối trong rừng sẽ làm giảm lượng nước chuyển từ đất vào bầu khí quyển dẫn đến ít mưa hơn.
Bên cạnh đó, theo những nghiên cứu gần đây, động lực thúc đẩy sự phát triển nền kinh tế và xã hội cũng thay đổi khi tuyến đường thương mại chuyển từ trên cạn thông qua bán đảo Yucatán sang những con tàu trên biển. Sự thay đổi đó làm cho nền kinh tế dần yếu đi. Đối mặt với những thách thức khó khăn trên, tầng lớp cai trị, chiếm một phần rất nhỏ dân số, không có khả năng quản lý đất nước dẫn đến xung đột bắt đầu nổ ra.
Theo LiveScience, cơ cấu về kinh tế, chính trị cũ do những người tự phong là thần linh nắm giữ dần phân rã. B.L. Turner, nhà xã hội học tại trường đại học Arizona nói: "Nông dân, thợ thủ công và tầng lớp khác dần dần từ bỏ nhà cửa, thành phố để đi tìm cơ hội phát triển ở những nơi khác".
Maya là một bộ tộc thổ dân châu Mỹ đã xây dựng một nền văn minh đặc sắc từ khoảng năm 1.000 trước Công nguyên. Nền văn minh Maya đạt một trình độ cao về lĩnh vực xây dựng nhà nước và kiến trúc, toán học, thiên văn học.
Những di tích khảo cổ học chứng minh, người Maya đã phát triển khái niệm “số 0” vào năm 357, sớm hơn châu Âu gần 900 năm. Họ xác định chính xác độ dài của một năm - thời gian trái đất quay hết một vòng quanh mặt trời - chính xác hơn rất nhiều bộ lịch được châu Âu sử dụng vào thời đó. Không những thế, tôn giáo của người Maya cũng rất đặc biệt vì có sự kết hợp giữa lễ nghi với các chu kỳ của vũ trụ.
Gia Thịnh