Trong chương trình giáo dục cấp THPT, Sinh học được lựa chọn theo nguyện vọng và định hướng nghề nghiệp của học sinh. Chương trình được xây dựng trên quan điểm trọng tâm là đề cao tính thực tiễn, thực hành, kết hợp học trên lớp với hoạt động ngoại khoá trong môi trường tự nhiên và xã hội. Môn Sinh mới coi trọng giáo dục định hướng nghề nghiệp, giúp học sinh thấy sự gần gũi, thiết thực của môn học này với cuộc sống con người, và là lĩnh vực hứa hẹn nhiều thành tựu về lý thuyết, công nghệ hiện đại.
Theo Ban soạn thảo, nội dung chương trình môn Sinh học bao quát các cấp độ tổ chức sống gồm: phân tử, tế bào, cơ thể, quần thể, quần xã - hệ sinh thái, sinh quyển. Mỗi cấp độ tổ chức sống bao gồm cấu trúc, chức năng; mối quan hệ giữa cấu trúc, chức năng và môi trường sống. Từ kiến thức về các cấp độ tổ chức sống, chương trình khái quát các đặc tính chung của thế giới sống là di truyền, biến dị và tiến hoá. Thông qua các chủ đề nội dung Sinh học, chương trình trình bày các thành tựu công nghệ sinh học trong chăn nuôi, trồng trọt, xử lý ô nhiễm môi trường, nông nghiệp và thực phẩm sạch; trong y - dược học.
Thực hành nhào nặn bột làm bánh bao sau khi tìm hiểu về thế giới vi sinh vật có nhiều loài có lợi, được ứng dụng trong làm tương, muối dưa, tiêu hoá…, có những loài lại có hại như: mốc, các khuẩn bệnh.
Ở chương trình môn Sinh học mới, bên cạnh nội dung giáo dục cốt lõi, mỗi năm học, học sinh có thiên hướng khoa học tự nhiên và công nghệ được chọn học một số chuyên đề. Các chuyên đề này nhằm mở rộng, nâng cao kiến thức, rèn luyện kỹ năng thực hành để trực tiếp định hướng, làm cơ sở cho các quy trình kỹ thuật, công nghệ thuộc ngành nghề liên quan đến sinh học. Các chuyên đề Sinh học sẽ hướng đến lĩnh vực của nền công nghiệp 4.0 như: công nghệ sinh học trong nông nghiệp, y dược, chế biến thực phẩm, bảo vệ môi trường, năng lượng tái tạo...
Nhóm xây dựng chương trình môn Sinh học xác định, khoa học này đã vượt qua giai đoạn mô tả chuyển sang giai đoạn thực nghiệm dựa trên các nguyên lý cơ bản và hệ quả tất yếu là khoảng cách giữa kiến thức lý thuyết cơ bản với công nghệ ứng dụng được rút ngắn. Đặc điểm này đòi hỏi việc dạy học của chương trình môn Sinh học phải tinh giản nội dung có tính mô tả để tổ chức cho học sinh tìm tòi, nhận thức kiến thức sinh học có tính nguyên lý, cơ sở cho quy trình công nghệ ứng dụng sinh học hiện đại.
Phương pháp giáo dục tích cực sẽ được áp dụng nhiều trong môn Sinh học. Các giáo viên của chương trình mới sẽ chủ yếu dạy học thông qua thực hành trong phòng thí nghiệm, ngoài thực địa; dạy thông qua nghiên cứu khoa học bằng các bài tập tình huống, các dự án nghiên cứu gắn với thực tiễn đời sống. Việc dạy học thông qua tham quan các cơ sở sản xuất nông nghiệp, các nhà máy ứng dụng công nghệ sinh học, cũng được chú trọng.
Điểm đặc biệt trong cách đánh giá ở chương trình môn Sinh học là cần kết hợp đánh giá quá trình với đánh giá tổng kết; đánh giá định tính với đánh giá định lượng. Một số hình thức đặc trưng kiểm tra, đánh giá giáo dục Sinh học có thể được áp dụng như: bài tập thực hành trong phòng thí nghiệm, ngoài thực địa (bao gồm kỹ năng sử dụng thí nghiệm thực và ảo; quan sát mẫu vật thật trong phòng thí nghiệm hoặc ngoài thiên nhiên); bài tập tình huống, bài tiểu luận, đề tài nghiên cứu, dự án vận dụng kiến thức vào thực tiễn; đánh giá qua hoạt động tham quan cơ sở sản xuất, kinh doanh.
Dự thảo chương trình Sinh học sắp được công bố cùng với các môn học khác để lấy kiến rộng rãi dư luận trước khi ban hành. Theo nghị quyết của Quốc hội, chậm nhất từ năm học 2020-2021 chương trình, sách giáo khoa mới được áp dụng đối với cấp tiểu học, từ năm học 2021-2022 đối với cấp THCS và từ năm học 2022-2023 đối với cấp THPT.