 |
|
Trại Tam Hiệp, Đài Loan, nơi giam giữ khoảng 100 lao động Việt Nam bỏ trốn. Ảnh: Thu Thuỷ |
Một cán bộ phụ trách lao động Việt Nam đang ở Đài Loan (đề nghị giấu tên) cho biết, người bỏ trốn sợ ra đầu thú, chấp nhận sống chui lủi. Các đường dây dụ dỗ lao động trốn ra ngoài làm việc lại được "xã hội đen" bảo kê. Một số khác được thân nhân che giấu (Việt Nam có khoảng 70.000 nàng dâu tại Đài Loan). Phía Đài Loan không chủ động tìm giúp lao động Việt Nam bỏ trốn vì họ không được hưởng lợi gì, còn nếu không bắt cũng chẳng sao. Mọi nỗ lực chỉ trông chờ vào Văn phòng đại diện Việt Nam ở Đài Bắc.
|
Trao đổi với Báo Giao thông vận tải tại Đài Loan, ông Liêu Vi Nhân, Trưởng ban tác nghiệp lao động nước ngoài thuộc Cục huấn luyện nghề nghiệp, Ủy ban lao động Đài Loan, cho biết, đến cuối tháng 9/2004 có 7.935 lao động bỏ trốn trên tổng số 80.890 người Việt Nam đang làm việc tại Đài Loan (không tính số đã đưa về nước). Việt Nam đứng thứ 3 trong số những nước có người làm việc tại Đài Loan, nhưng đứng đầu về số bỏ trốn. Đã hơn 2 năm, Ủy ban lao động Đài Loan báo động với các doanh nghiệp Việt Nam về tình hình lao động phá vỡ hợp đồng, nhưng các giải pháp thực thi của Việt Nam không hiệu quả. Lao động bỏ trốn ngày càng nhiều hơn. Hiện nay sức ép từ phản ứng của người dân Đài Loan với lao động Việt Nam rất lớn. Theo luật Đài Loan chỉ khi lao động bỏ trốn bị bắt, họ mới có quyền thuê người khác thay thế. |
Tuy nhiên, nhân viên của Văn phòng Việt Nam tại Đài Bắc và đại diện công ty xuất khẩu lao động rất ít. Doanh nghiệp muốn cử người sang phối hợp với Văn phòng và cảnh sát Đài Loan truy tìm lao động bỏ trốn cũng không đơn giản vì visa chỉ được cấp trong 14 ngày. "Thời gian ngắn, nhân viên toàn làm văn phòng, chân yếu tay mềm, không thông thạo địa hình thì làm sao tìm và đuổi bắt được. Có khi thấy rõ ràng lao động của mình, song đành để họ chạy mất", ông Phạm Văn Động, Giám đốc Trung tâm tư vấn khoa học công nghệ đào tạo và xuất nhập khẩu (thuộc Tổng công ty xây dựng Hà Nội), cho biết. Từ tháng 10/2003 đến nay, trung tâm có 20 lao động bỏ trốn. Giữa tháng 12/2004, đơn vị cử 2 cán bộ sang, nhưng chẳng tìm được ai.
Chi phí tìm và đưa lao động bỏ trốn về nước cũng là vấn đề đau đầu với doanh nghiệp. Ông Trần Minh Thụ, Giám đốc Trung tâm đào tạo lao động xuất khẩu, Công ty Xuất nhập khẩu Bình Định cho hay: "Cử một cán bộ sang, công tác phí mỗi ngày khoảng 45-50 USD, chưa kể vé máy bay, song chưa chắc đã tìm được". Trung bình, tổng chi phí đưa một lao động về khoảng 15.000-30.000 Đài tệ, tương đương 500-1.000 USD (trong đó 3.000 Đài tệ thưởng cho cảnh sát Đài Loan, 2.000 Đài tệ thưởng cho người phát hiện lao động Việt Nam bỏ trốn). Nếu đưa về được 10 người thì tổng chi phí lên tới 10.000 USD, một số tiền không nhỏ.
Trước lời đe dọa của Chính quyền Đài Loan, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội đã đưa ra nhiều giải pháp nhằm tìm kiếm và đưa nhanh số người bỏ trốn về nước như: vận động gia đình kêu gọi con em về; không tuyển lao động ở những địa phương có nhiều người trốn; đình chỉ doanh nghiệp có tỷ lệ bỏ trốn trên 3%; khẩn cấp cử cán bộ sang tìm kiếm... Tuy nhiên, theo đánh giá của doanh nghiệp, các giải pháp trên không phát huy tác dụng. Nhiều gia đình không biết con mình ở đâu mà gọi về. Địa phương có số lao động bỏ trốn nhiều cũng không hẳn là trốn theo dây chuyền tỉnh hay huyện, xã. Những đối tượng trong đường dây dụ dỗ lao động Việt Nam trốn gặp ai họ cũng dụ, không kén người. Còn với giải pháp đình chỉ tạm thời 3-6 tháng, doanh nghiệp có thể chuyển hướng thị trường.
Ngày 31/12/2004 là hạn cuối cùng Việt Nam phải đưa 2.000 lao động bỏ trốn về nước. Nếu không, phía Đài Loan có thể ngừng tiếp nhận lao động Việt Nam. Trao đổi với VnExpress chiều 6/1, ông Nguyễn Ngọc Quỳnh, Cục phó Quản lý lao động Việt Nam, cho biết, đến nay phía Đài Loan vẫn chưa đưa ra quyết định đóng cửa thị trường. Nhưng Cục và ngay cả doanh nghiệp rất lo lắng bởi lệnh này có thể được thực thi bất cứ lúc nào.
Hiện nay dù chi phí thủ tục, học nghề, vé máy bay và tiền đặt cọc đưa lao động sang Đài Loan khá cao (35-45 triệu đồng), song đây vẫn là thị trường tạo nhiều công ăn việc làm cho lao động nông thôn Việt Nam nhất. Riêng năm 2004, trong 67.440 nhân công xuất khẩu thì số xuất sang Đài Loan lên tới 37.740 người. Nguồn ngoại tệ từ những người này mang về không nhỏ. Trừ chi phí ăn ở, trung bình sau 2 năm làm việc ở Đài Loan, một lao động có thể tiết kiệm 100 triệu đồng nếu làm việc tốt. Đây là hướng xoá đói giảm nghèo cho nhiều lao động nông thôn.
Để giữ thị trường, ông Phạm Văn Động cho rằng Nhà nước cần có cơ chế mạnh để xử lý lao động bỏ trốn, tốt nhất là phạt tù. Vì khi bỏ trốn, họ đã phá vỡ hợp đồng, vi phạm pháp luật Việt Nam và nước đang làm việc. Trước đó, trong một hội nghị về xuất khẩu lao động, bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn, Giám đốc Trung tâm xuất khẩu lao động Tralacen, từng đề xuất lao động bỏ trốn nếu về nước trong thời gian 3-6 tháng thì được hỗ trợ vé máy bay. Sau 6 tháng mới về thì bị phạt tù. Biện pháp này đã được Trung Quốc và Indonesia áp dụng.
Như Trang