Năm 2008, Thủ tướng ban hành quyết định số 174 quy định tiêu chuẩn, thủ tục bổ nhiệm, miễn nhiệm chức danh giáo sư, phó giáo sư. Điều 7 nêu rõ chức năng, nhiệm vụ, tiêu chí bắt buộc với Hội đồng chức danh giáo sư nhà nước.
Chủ tịch Hội đồng Chức danh giáo sư nhà nước hiện tại là Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ, Phó chủ tịch Bùi Văn Ga, Tổng thư ký Trần Văn Nhung.
Thành viên của Hội đồng Chức danh giáo sư nhà nước gồm: Chủ tịch hội đồng, một Phó chủ tịch hội đồng, Tổng thư ký và các ủy viên. Hội đồng Chức danh giáo sư nhà nước do Thủ tướng quyết định thành lập theo đề nghị của Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo, có trách nhiệm xét công nhận hoặc hủy bỏ công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh giáo sư, phó giáo sư.
Quyết định 174 nêu rõ các thành viên Hội đồng Chức danh giáo sư nhà nước phải có chức danh giáo sư. Tổng thư ký hội đồng làm việc theo chế độ chuyên trách. Các thành viên khác làm việc theo chế độ kiêm nhiệm.
Hội đồng Chức danh giáo sư nhà nước có con dấu hình quốc huy và tài khoản riêng. Kinh phí hoạt động được cấp từ ngân sách Nhà nước thông qua Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Hội đồng chức danh giáo sư ngành, liên ngành và Hội đồng chức danh giáo sư cơ sở là các hội đồng chuyên môn, do Chủ tịch hội đồng Chức danh giáo sư nhà nước quyết định thành lập, để giúp Hội đồng Chức danh giáo sư nhà nước thực hiện nhiệm vụ được giao.
Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo ban hành quy chế tổ chức và hoạt động của Hội đồng Chức danh giáo sư nhà nước, các Hội đồng chức danh giáo sư ngành, liên ngành và Hội đồng chức danh giáo sư cơ sở.
Từ năm 2016 đến nay, Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ giữ chức Chủ tịch Hội đồng Chức danh giáo sư nhà nước, ông Bùi Văn Ga làm Phó chủ tịch, ông Trần Văn Nhung làm Tổng thư ký. Hội đồng có 28 ủy viên.