Lorlatinib hoạt động bằng cách nhắm mục tiêu và ngăn chặn các thụ thể được tìm thấy trên các tế bào ung thư, còn gọi là kinase u lympho không sản sinh (ALK). Trong một số bệnh ung thư, thụ thể này sẽ hoạt động quá mức, làm cho các tế bào phát triển và phân chia nhanh hơn. Bằng cách ức chế ALK, thuốc này có thể làm chậm hoặc ngừng sự phát triển tế bào của tế bào ung thư.
Dữ liệu nghiên cứu của lorlatinib được trình bày tại hội nghị của Hiệp hội Ung thư Lâm sàng Mỹ (ASCO) ngày 31/5, một trong những hội nghị ung thư lớn nhất thế giới. Kết quả cho thấy 60% số bệnh nhân được ung thư phổi còn sống sót sau 5 năm dùng thuốc, bệnh không tiến triển. Tỷ lệ ở các bệnh nhân điều trị liệu pháp tiêu chuẩn trước đây là 8%.
Đây là thời gian sống sót không tiến triển (PFS) dài nhất từng được ghi nhận ở người mắc ung thư phổi không tế bào nhỏ (NSCLC) - dạng bệnh phổ biến trên thế giới.
"Theo hiểu biết của chúng tôi, đây là những kết quả chưa từng có", tiến sĩ Benjamin Solomon, bác sĩ chuyên khoa ung thư y tế tại Trung tâm Ung thư Peter MacCallum, tác giả chính của nghiên cứu, nhận định.
Giai đoạn ba của nghiên cứu gồm 296 bệnh nhân mắc ung thư phổi không tế bào nhỏ tiến triển do đột biến gene ALK. Một nửa tình nguyện viên là phụ nữ, 25% có khối u đã di căn lên não khi bắt đầu thử nghiệm. Họ được chia thành hai nhóm, 149 người dùng lorlatinib và 147 người sử dụng crizotinib, loại thuốc tiêu chuẩn. Lorlatinib hoạt động bằng cách liên kết với protein ALK trên bề mặt tế bào, ngăn chặn sự phát triển của khối u và đẩy lùi ung thư.
Thuốc Lorlatinib điều trị ung thư phổi. Ảnh: Med Page Today
Trong 5 năm, 60% số người dùng lorlatinib không thấy ung thư tiến triển. Tỷ lệ này được coi là khả quan so với tiên lượng 9 tháng thông thường. Các bệnh nhân được quét não 8 tuần một lần. Ảnh chụp cho thấy lorlatinib ngăn ngừa ung thư lây lan đến não và ngăn chặn bất kỳ khối u não hiện có nào phát triển.
"Điều quan trọng là khoảng 25% số bệnh nhân ung thư phổi dương tính đột biến gene ALK có di căn não tại thời điểm chẩn đoán. Trong số những người điều trị bằng liệu pháp nhắm mục tiêu, đây là các trường hợp sống sót không tiến triển lâu nhất từng được báo cáo", tiến sĩ Solomon cho biết.
Thực tế, lorlatinib đã được Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh (NHS) kê cho bệnh nhân kể từ năm 2020, nhưng chỉ được sử dụng hạn chế ở người đã hết lựa chọn điều trị khác. Mỗi năm, có dưới 100 người nhận thuốc. Kết quả nghiên cứu mới đồng nghĩa cơ quan quản lý sẽ đánh giá lại lorlatinib, có thể đưa thuốc vào điều trị tiêu chuẩn.
Ung thư phổi là một trong ba loại thường gặp nhất và là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu. Tại Việt Nam, ung thư phổi đứng thứ hai sau ung thư gan, ước tính mỗi năm có khoảng 23.000 ca mới, gần 21.000 trường hợp tử vong.
Thục Linh (Theo Guardian, Daily Mail)