Nằm cách trung tâm thành phố Hòa Bình khoảng 40 km, Lũng Vân, huyện Tân Lạc nổi tiếng với cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp, hùng vỹ cùng nét văn hóa Mường đặc trưng. Nơi đây còn được coi là “nóc nhà xứ Mường Bi”, một trong bốn cái nôi văn hóa lớn và cổ xưa nhất ở xứ Mường Hòa Bình (Bi, Vang, Thàng, Động).
Cõi tiên bồng
Mặc dù nằm sâu bên trong trục đường Hòa Bình - Mộc Châu, đường đi lối lại vô cùng hiểm trở với đèo cao dốc ngược liên tiếp dài 13 km, nhưng Lũng Vân có sức lôi cuốn kỳ lạ với những làn mây huyền ảo như xứ sở thần tiên.
Là nơi cao nhất trong thung lũng Tân Lạc với độ cao 1200 m so với mặt nước biển, Lũng Vân quanh năm mây mù bao phủ. Những làn mây mỏng tang cứ bay là là như chờn vờn người lữ khách. Không khí mát mẻ do được bao bọc bởi núi Trâu, núi Pó, núi Tiên lại càng khiến lớp mây mờ thêm hư ảo.
Buổi sáng ở Lũng Vân gió mát và nắng nhẹ, những áng mây trắng chờn vờn trên khắp các đỉnh núi, bản làng... Trưa đến, mặt trời ló rạng, nắng xuyên thẳng lớp mây mù dày đặc tràn xuống thung lũng. Những giọt sương giá ngày đông đọng trên màu lá xanh mướt của những thửa ruộng bậc thang sáng lấp lánh như ngọc bích. Màu trắng của mây, màu vàng của nắng hòa vào làm một tạo nên bức tranh thơ tuyệt diệu giữa miền sơn cước.
Với những người muốn trốn tránh xa sự ồn ào, khói bụi nơi thành thị thì Lũng Vân là nơi lý tưởng với không gian thiên nhiên tĩnh lặng, yên bình. Những nếp nhà nằm im lìm dưới mây, dưới nắng như chú mèo lười ngái ngủ. Thấp thoáng trong mây những bụi cải vàng trước cửa đung đưa theo gió, nụ đào chúm chím bên hiên nhà chờ nắng tới tung xòe 5 cánh. Bởi vậy tuy thưa thớt bóng người nhưng Lũng Vân lại không hề gợi cảm giác hoang vắng, quạnh hiu.
Cuộc sống trăm năm
Ở chốn được ví như bồng lai tiên cảnh này, cuộc sống của người dân như trong một câu truyện cổ tích có thật. Không phải là sự giàu sang phú quý, không phải là gấm vóc lụa là, mà là "tuổi giời" được hưởng. Cả Lũng Vân có hơn 400 nóc nhà thì đã có tới hàng chục cụ ông, cụ bà sống qua một thế kỷ mà vẫn minh mẫn, khỏe mạnh.
Có người cho rằng người dân ở đây sống thọ là nhờ nước suối 3 dòng hợp lại mà dân làng bao đời múc về sinh hoạt. Người khác thì đinh ninh do bản tính đôn hậu không thích toan tính, bon chen, lại lao động chăm chỉ nên người dân ít bệnh tật, đau ốm.
Nhưng dù là do đâu thì cũng không thể phủ nhận được một phần nhờ không khí trong lành, thanh tịnh ở Lũng Vân. Phải đến đây người ta mới cảm nhận thấy cuộc sống thuần khiết, nguyên sơ nơi "nóc nhà xứ Mường Bi". Dưới làn mây bạc giăng phủ khắp nơi, mỗi người đều yên bình trong những nếp nhà sàn với những hạt lúa, bắp ngô, con ốc đá, lá rau rừng.
Đến Lũng Vân, bạn có thể tắm suối, leo núi cô Tiên, rồi nghỉ đêm tại nhà sàn của người Mường hoặc hòa mình vào phiên chợ vùng cao họp thứ ba mỗi tuần.
Vy An