Sáng 6/7, HĐND TP Hà Nội thông qua Nghị quyết về diện tích nhà ở tối thiểu để đăng ký thường trú vào chỗ ở hợp pháp do thuê, mượn, ở nhờ, với đa số phiếu tán thành. HĐND giao UBND thành phố thực hiện nghị quyết, đồng thời rà soát, đánh giá tác động, báo cáo HĐND thành phố để điều chỉnh cho phù hợp thực tế.
Theo tờ trình, quy định diện tích tối thiểu khu vực ngoại thành 8 m2 sàn/người căn cứ theo Điều 20 Luật Cư trú năm 2020. Trong đó, diện tích nhà ở tối thiểu - điều kiện đăng ký thường trú tại chỗ ở hợp pháp do thuê, mượn, ở nhờ sẽ do HĐND tỉnh, thành quy định nhưng không thấp hơn 8 m2 sàn/người.
Còn điều kiện 15 m2 sàn/người ở khu vực nội thành là kế thừa Nghị quyết 11 của HĐND thành phố quy định diện tích ở bình quân đối với nhà thuê ở nội thành để đăng ký thường trú và Nghị quyết 21 năm 2016 về việc kéo dài thời hạn Nghị quyết số 11.
Khu đô thị Nam Trung Yên nhìn từ trên cao. Ảnh: Ngọc Thành
Trước đó, thẩm tra của Ban Pháp chế HĐND thành phố nêu, Hà Nội là đô thị đặc biệt với áp lực gia tăng dân số cơ học lớn, số người đăng ký cư trú tăng nhanh và biến động nhiều nhất ở nhóm có chỗ ở hợp pháp là nhà ở do thuê, mượn, ở nhờ. Dân số thuộc khu vực nội đô lịch sử duy trì mật độ cao, đã vượt quá quy định. Dự kiến dân số khu vực này đến năm 2030 phải giảm còn 0,8 triệu, nhưng đến nay quy mô đã vượt ngưỡng 1,2 triệu.
Dân số TP Hà Nội những năm qua tăng phần lớn là gia tăng cơ học từ người nhập cư, tại 12 quận đã tăng khoảng 20%. Mật độ dân số trung bình năm 2021 là 2.479,5 người/km2, phân bố không đều. Trong đó, mật độ dân số trung bình của 12 quận là 12.069 người/km2 (cao nhất là quận Đống Đa 37.869 người/km2), cao gấp 4,5 lần so với mức dân số trung bình toàn thành phố. Mật độ dân số phát triển tại khu vực trung tâm đã đạt 9.570 người/km2, vượt gần gấp đôi so với dự báo của quy hoạch chung.
Quy mô, mật độ dân số tăng nhanh tạo áp lực cho chính quyền trong lãnh đạo, điều hành để đảm bảo điều kiện giáo dục, y tế, an sinh xã hội. Quy định về diện tích nhà ở tối thiểu để đăng ký thường trú tại chỗ ở hợp pháp do thuê, mượn, ở nhờ là một trong những tiêu chí tối thiểu để thành phố xác định xây dựng cơ chế, chính sách đảm bảo điều kiện sống cần thiết cho người dân, phù hợp với yêu cầu quản lý về cư trú và chính sách an sinh xã hội trên địa bàn.
Tuy nhiên, Ban Pháp chế cho rằng việc ban hành quy định trên chỉ là giải pháp trước mắt để từng bước giải nén, giảm tải áp lực về quy mô dân số cho các quận nội thành nói riêng và đạt kết quả khi thực hiện đồng thời, đồng bộ các giải pháp khác. Ban đề nghị thành phố xây dựng cơ chế, chính sách, giải pháp, sử dụng các công cụ quy hoạch đô thị, quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội và các công cụ thị trường khác để điều tiết, kiểm soát gia tăng dân số.
Thực tế, Hà Nội đã áp dụng quy định diện tích nhà ở tối thiểu 15 m2/người để đăng ký thường trú với trường hợp nhà thuê từ năm 2013 (Nghị quyết số 11 HĐND thành phố). Năm 2016, HĐND thành phố ban hành văn bản kéo dài thời gian áp dụng nghị quyết đến hết 2020, đến nay đã quá hạn hơn 2 năm.
Võ Hải