 |
|
Ngô - nguồn thức ăn chính của nhiều dân tộc. |
Những người châu Mỹ cổ đại đã biến đổi gene cây ngô thông qua chọn lựa giống từ hơn 4.000 năm trước. Chính sự biến đổi này đã tạo ra những bắp ngô to và hạt ngô giàu chất dinh dưỡng - nguồn thực phẩm chính của nhân loại ngày nay.
Các nhà nghiên cứu Mỹ đã so sánh gene của những hạt ngô được tìm thấy ở Mexico và tây nam nước Mỹ. Họ nhận thấy có 3 biến thể gene chủ chốt đã được cải thiện một cách hệ thống, thông qua việc trồng trọt có chọn lựa qua hàng nghìn năm.
Kỹ thuật này không phức tạp như những biện pháp biến đổi gene ngày nay, nhưng hiệu quả thì tương tự: các đặc tính gene được tăng cường hoặc bổ sung để tạo ra những sản phẩm có chất lượng tốt và các vụ mùa bội thu hơn.
Cây ngô cổ đại, teosinte, bắt đầu được trồng trong khoảng 6.000 đến 9.000 năm trước, bên thung lũng sông Balsas ở nam Mexico. Ban đầu teosinte trông giống như những cây cỏ có nhiều thân, mang trên mình các bắp nhỏ với hạt có vỏ cứng.
Bằng cách chọn lựa những đặc tính cây trồng theo ý muốn, nông dân cổ đại đã biến teosinte thành loại cây bổ dưỡng ngày nay. Các nhà nghiên cứu cho biết, khoảng 5.500 năm trước kích cỡ của hạt ngô to hơn nhiều so với bây giờ. Hơn 1.000 năm sau thì mọi đặc điểm gene có trong ngô hiện đại đều xuất hiện tại các vụ mùa ở Mexico thời đó.
Nhà di truyền học thực vật Nina V. Fedoroff tại Đại học Pennsylvania, Mỹ, cho rằng những thay đổi đó không thể là ngẫu nhiên. "Người nông dân trước đây hẳn đã trí tuệ hơn chúng ta tưởng".
"Sự khác biệt giữa ngô và teosinte chỉ nằm ở một vài gene nhưng hiệu quả là rất lớn. Những nông dân cổ đại hẳn đã nhận ra sự khác biệt này và đã liên tục nhân giống, cải thiện sản phẩm".
Một gene thay đổi cấu trúc cây ngô từ nhiều nhánh sang chỉ còn một thân với nhiều tua trên đỉnh và những bắp ngô mọc trên thân. Biến đổi gene khác làm mềm vỏ hạt ngô và làm hạt ngô dính chặt vào lõi ngô. Một biến đổi gene nữa tăng cường chất bột cho hạt ngô. Thay đổi cuối cùng này còn giúp người nông dân tạo ra những chiếc bánh ngô ngon lành.
Hiện các nhà khoa học biến đổi thực vật bằng cách chuyển đổi gene từ giống này sang giống khác và thực hiện trong phòng thí nghiệm. Nhiều tổ chức cho rằng biện pháp này là nguy hiểm. Một số quốc gia châu Âu và châu Phi cấm nhập khẩu thực vật biến đổi gene.
Nhưng Fedoroff cho rằng thực tế cả thế giới đang ăn thực phẩm biến đổi gene. Trong hàng nghìn năm, lúa ở Trung Quốc, lúa mì ở Trung Đông và ngô ở Mexico đều được thay đổi qua chọn lọc. "Mọi người lo ngại về những thứ họ cho vào bụng, nhưng nền văn minh nhân loại thực tế đã được xây dựng dựa trên thực vật biến đổi gene. Chúng ta sẽ không thể có nền văn minh ngày nay nếu không có chúng", Fedoroff tuyên bố.
Minh Thi (theo AP)