Lo lắng bố bị mỡ máu, tăng huyết áp nhiều năm, chị Lan, 36 tuổi, ở Cầu Giấy, liên hệ với trung tâm cung cấp dịch vụ. Nơi này cam kết sử dụng công nghệ Nhật Bản, giúp tống sạch mỡ máu xấu, kim loại nặng, vi nhựa, độc tố thần kinh, virus, protein gây hại chỉ sau hai đến ba tiếng mà không cần thuốc.
Trước khi thực hiện, khách hàng sẽ được xét nghiệm và tư vấn, kết hợp hội chẩn bởi các chuyên gia Nhật Bản giúp việc lọc máu đạt kết quả tốt nhất. Nhân viên cam kết quá trình này sẽ được thực hiện trong một căn phòng bố trí chuyên biệt với hệ thống máy móc lọc máu hiện đại, bộ màng lọc siêu thông minh thế hệ mới nhất, được giám sát 24/24h.
Chi phí khoảng 120 triệu một lần lọc máu, nhưng có nhiều chương trình giảm giá cho khách hàng lựa chọn. Lọc xong, người bệnh có thể về ngay, chỉ số mỡ máu về ngưỡng an toàn giúp ngừa đột quỵ.
Tuy nhiên, "chi phí khá cao và tôi chưa thấy trường hợp nào thành công để tin tưởng", chị Lan nói, thêm rằng bản thân đã không đăng ký sau khi tìm kiểu kỹ.
Gần đây, các quảng cáo tương tự xuất hiện càng nhiều hơn, cùng nội dung "phương pháp lọc máu xấu có thể ngừa đột quỵ". Trong khi đó, hiện Việt Nam không có hướng dẫn và chỉ định lọc mỡ máu để điều trị hay dự phòng đột quỵ. Kỹ thuật lọc mỡ máu hiện chỉ áp dụng cho những trường hợp viêm tụy cấp kèm theo chỉ số triglycerid tăng cao (trên 11 mmol/L).
Đối với người bình thường, chỉ số mỡ máu tăng cao nhưng chưa biểu hiện lâm sàng cũng không cần lọc máu. Lọc máu để phòng ngừa đột quỵ như quảng cáo hay tư vấn của một số cơ sở y tế là không hợp lý và chưa có đủ căn cứ khoa học, bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng, Trung tâm Oxy cao áp Việt - Nga, Trung tâm Nhiệt đới Việt - Nga, Bộ Quốc phòng, cho biết.
Theo bác sĩ Nguyễn Văn Thanh, Bộ môn Nội tổng hợp, Đại học Y Hà Nội, lọc máu là một kỹ thuật "làm sạch máu" trong cơ thể, giúp điều trị những rối loạn bệnh lý mà thuốc hoặc phẫu thuật "bất lực". Phương pháp này nhằm loại bỏ trực tiếp và nhanh chóng các độc tố, những thành phần dư thừa hoặc tác nhân gây bệnh ra khỏi máu.
Kỹ thuật lọc máu được áp dụng với bệnh nhân bị ngộ độc, người bị suy chức năng các cơ quan như suy thận cấp, mạn tính, suy gan hoặc điều chỉnh các rối loạn chuyển hóa, miễn dịch đối với các bệnh tự miễn dịch.
"Đây là một kỹ thuật chuyên sâu và hiện đại được chỉ định cho những trường hợp mắc các bệnh lý nghiêm trọng. Mỗi kỹ thuật lọc máu khác nhau sẽ có hệ thống máu và dây quả lọc khác nhau", ông Hoàng nói, thêm rằng ứng dụng của lọc máu thông dụng nhất là kỹ thuật chạy thận nhân tạo.
Lạm dụng lọc máu có thể gặp biến chứng nguy hiểm như tụt huyết áp, đau ngực, đau lưng, chuột rút, sốt, sốc phản vệ, mất máu do chảy máu, rối loạn nhịp tim và ngừng tim, tắc mạch do khí đi vào hệ thống tuần hoàn, tai biến mạch máu não trong và sau lọc, nhiễm trùng đường vào mạch máu...
Cùng quan điểm, bác sĩ Hoàng Tiến Trọng Nghĩa, Trưởng khoa Nội Thần kinh, Bệnh viện Quân y 175, cho biết mỡ máu cao là tình trạng rối loạn chuyển hóa chất béo trong cơ thể, dẫn đến tăng cao các cholesterol xấu và chất béo dự trữ, ngoài ra có thể giảm các cholesterol có lợi. Đây là một dấu hiệu xấu về sức khỏe vì nó liên quan đến các vấn đề về bệnh lý xơ vữa mạch máu và các bệnh lý khác.
"Tuy nhiên mỡ máu cao không là nguyên nhân duy nhất và hiếm khi trực tiếp gây ra đột quỵ cấp", bác sĩ nói.
Đột quỵ liên quan đến nhiều yếu tố nguy cơ khác như tăng huyết áp, rối loạn chuyển hóa, bệnh lý tim mạch, lối sống không lành mạnh như lạm dụng thuốc, rượu bia, ít vận động thể lực... Đột quỵ ở người trẻ còn do những bất thường bẩm sinh như dị dạng mạch máu não vốn có từ bé, đến thời điểm các phình mạch đủ lớn gây ra vỡ.
Còn lọc mỡ máu là phương pháp dùng một máy lọc, thường là công nghệ màng lọc nhằm cố gắng tách và loại bỏ một phần các mỡ máu trong máu người bệnh. Tuy nhiên, lọc máu không dùng để hạn chế đột quỵ bởi đây là một biện pháp xâm lấn trực tiếp vào cơ thể với nhiều rủi ro cao. Ngoài ra, đây chỉ là cách giải quyết nhất thời tại một thời điểm, hoàn toàn không có giá trị lâu dài trên những bệnh nhân có rối loạn mỡ máu.
"Không có một phương pháp dự phòng đột quỵ đơn lẻ nào có thể mang lại hiệu quả tốt trong dự phòng căn bệnh này", bác sĩ Nghĩa nói.
Lọc máu là một kỹ thuật "làm sạch máu" trong cơ thể, giúp điều trị những rối loạn bệnh lý mà không thể điều trị bằng các biện pháp thông thường như dùng thuốc hoặc phẫu thuật. Ảnh: Theo Home healthcare
Tương tự, bác sĩ Thanh cho biết quan điểm mỡ máu cao có thể gây đột quỵ cũng đúng nhưng chưa đầy đủ. Rối loạn mỡ máu kéo dài là một yếu tố nguy cơ tim mạch cần phải can thiệp do chúng có thể gây xơ vữa mạch máu và tổn thương thành mạch. Từ đó tăng nguy cơ hình thành cục máu đông, khả năng gây các biến chứng như nhồi máu cơ tim và nhồi máu não (tắc mạch não).
Mỗi năm Việt Nam có khoảng 153.000 người bị mỡ máu, trong đó 117.900 ca tử vong. Học viện Thần kinh Mỹ nghiên cứu trên 1.049 người chỉ ra rằng, người mỡ máu có nguy cơ đột quỵ gấp 2,7 lần người thường. Trong khi Bệnh viện Đại học Copenhagen (Đan Mạch) nghiên cứu trên 14.000 người, tỷ lệ này là gấp 5 lần. Tại Việt Nam, trung bình cứ 10 người trưởng thành có ba người mỡ máu cao. Ở thành thị, hơn 44% người mắc bệnh này. Hơn một nửa phụ nữ 50-65 tuổi bị thừa cholesterol máu. Nếu chỉ bị mỡ máu cao nhưng người bệnh được phát hiện, điều trị và kiểm soát tốt sẽ giảm thiểu khả năng dẫn đến đột quỵ.
Song, mỡ máu cao có thể dẫn đến đột quỵ hay không còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố và để phòng ngừa đột quỵ cần phải kiểm soát tốt nhiều yếu tố nguy cơ chứ không chỉ có điều chỉnh mỡ máu.
"Quan điểm người mỡ máu cao chỉ cần đi lọc máu sẽ giúp phòng ngừa đột quỵ là sai lầm", bác sĩ nói.
Đột quỵ não là một bệnh lý xảy ra đột ngột, diễn tiến nhanh, biến chứng nặng nề. Ảnh: Health
Các chuyên gia khuyến cáo điều trị tăng mỡ máu và phòng ngừa đột quỵ phải kết hợp điều chỉnh các yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, đái tháo đường, thừa cân béo phì, uống rượu bia, thuốc lá. Trường hợp chưa từng đột quỵ, cần khám thường quy để phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ và kiểm soát sớm ngay từ đầu.
Người đã từng bị đột quỵ cần tuân thủ chỉ định thăm khám, điều trị, không ngưng thuốc hay bỏ thuốc giữa chừng. Không sử dụng thực phẩm chức năng thay thế thuốc điều trị. Người bệnh cần có chế độ dinh dưỡng giàu vitamin, khoáng chất, hạn chế ăn quá nhiều chất béo, kiểm soát cân nặng, ngăn tình trạng béo phì.
Đối với người trung niên và cao tuổi, cần giữ ấm cơ thể khi đi ngủ và mỗi khi ra khỏi phòng, kể cả đi bộ buổi sáng, tránh để cơ thể lạnh đột ngột. Tự theo dõi huyết áp mỗi ngày, kiểm soát sức khỏe, tránh tình trạng quên, ngưng thuốc khiến bệnh trầm trọng.
Người trẻ cần xây dựng lối sống lành mạnh, đi ngủ và thức dậy đúng giờ, tập thể dục, uống nhiều nước vào sáng sớm lúc ngủ dậy. Ăn nhiều rau xanh, hoa quả, đậu nành, nhiều cá, ít thịt. Sử dụng vừa phải lượng muối, mỡ trong món ăn, bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia...
Thùy An