"Giờ là lúc để bày tỏ lòng biết ơn với Nữ hoàng Elizabeth II vì sự cống hiến của bà đối với Australia, Khối Thịnh vượng chung và thế giới", Thủ tướng Antony Albanese trả lời phỏng vấn Sky News ngày 11/9 khi được hỏi Australia có nên bỏ chế độ quân chủ lập hiến để trở thành nước cộng hòa trong nhiệm kỳ lãnh đạo đầu tiên của ông hay không.
"Nữ hoàng đã ở cạnh người dân Australia trong những thời khắc vui mừng, như khánh thành tòa nhà quốc hội năm 1988, mở cửa Nhà hát Opera Sydney, và lúc khó khăn", ông Albanese nói. "Australia là một vùng đất nhiều thảm họa tự nhiên và Nữ hoàng Elizabeth II luôn hỗ trợ khi người dân Australia cần".
Thủ tướng Australia Anthony Albanese tới ghi sổ tang chia buồn Nữ hoàng Elizabeth II qua đời tại tòa nhà quốc hội, Canberra, ngày 9/9. Ảnh: Reuters.
Peter Dutton, lãnh đạo phe đối lập, chung quan điểm với ông Albanese. "Chúng ta cần một vị Vua, cũng như cần một Nữ hoàng, bởi chúng ta đang có một hệ thống ổn định, hoạt động tốt, và tôi tin không nên làm gián đoạn nó", ông trả lời ABC ngày 11/9.
Nữ hoàng Elizabeth II qua đời hôm 8/9, hưởng thọ 96 tuổi, sau hơn 70 năm trị vì. Quốc vương Charles III, người kế vị ngai vàng Vương quốc Anh, được tấn phong ngày 10/9, chính thức trở thành nguyên thủ quốc gia tại Australia và các quốc gia khác trong Khối Thịnh vượng chung.
Australia từng là thuộc địa của Anh, tuyên bố độc lập từ nhiều thập kỷ trước song vẫn thuộc Khối Thịnh vượng chung và coi quốc vương Anh là nguyên thủ quốc gia. Nếu từ bỏ chế độ quân chủ lập hiến để trở thành nước cộng hòa, Australia cần bầu ra tổng thống để trở thành nguyên thủ đất nước.
Việc Nữ hoàng Elizabeth II qua đời đã làm dấy lên tranh luận về quan hệ giữa Australia với chế độ quân chủ. Ông Albanese, nhậm chức hồi tháng 5, từng gây tranh cãi khi bổ nhiệm Matt Thistlethwaite làm trợ lý bộ trưởng phụ trách về nền cộng hòa. Năm 2018, ông Albanese đề cập khả năng Australia trở thành nước cộng hòa là "cơ hội thú vị".
Ông Albanese sẽ tới London vào ngày 15/9 để dự tang lễ Nữ hoàng Anh, theo kế hoạch diễn ra ngày 19/9, và gặp Vua Charles III trước khi trở về ngày 21/9.
Như Tâm (Theo Sky News, Guardian)