Phát biểu tại phiên toàn thể Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 43 tại Trung tâm Hội nghị Jakarta, Indonesia ngày 5/9, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng ASEAN cần xác định bảo đảm hòa bình, an ninh khu vực trước hết là trách nhiệm và nỗ lực tự thân của chính các nước thành viên.
Muốn vậy, các nước thành viên ASEAN cần nêu cao tinh thần đoàn kết, độc lập, tự chủ, tự cường, được thể hiện bằng cả lời nói và hành động. Chỉ có như vậy, vai trò của ASEAN mới có thể phát huy thực chất và nhận được sự coi trọng trên thực tế của đối tác, nhất là các nước lớn.
Thủ tướng Phạm Minh Chính dự lễ khai mạc Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 43, sáng 5/9. Video: ASEAN Summit
Trước thực trạng gia tăng cọ xát, cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, Thủ tướng nhấn mạnh ASEAN cần thể hiện bản lĩnh vững vàng, đoàn kết để các đối tác tôn trọng vai trò trung tâm của khối, đối thoại và hợp tác thiện chí, tuân thủ tôn chỉ và nguyên tắc do các cơ chế của ASEAN đề ra.
Trong bối cảnh kinh tế thế giới còn tiềm ẩn nhiều rủi ro, thương mại phục hồi chậm, bất ổn địa chính trị ngày càng phức tạp, Thủ tướng cho rằng cộng đồng ASEAN vẫn tiếp tục phát triển ổn định, vững vàng với tầm vóc ngày càng lớn mạnh, khẳng định vai trò là tâm điểm của tăng trưởng.
ASEAN tiếp tục là điểm sáng tăng trưởng kinh tế, trung tâm mạng lưới hiệp định thương mại tự do (FTA); trung tâm cơ chế hợp tác khu vực quan trọng như ASEAN+1, ASEAN+3, Hội nghị Cấp cao Đông Á (EAS)...
Để giữ vững "ASEAN tầm vóc" và "tâm điểm của tăng trưởng", Thủ tướng nhấn mạnh phải nâng cao tự cường của ASEAN thông qua đẩy mạnh liên kết kinh tế, mở rộng thị trường nội khối, khơi thông các dòng chảy thương mại và đầu tư.
Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại phiên toàn thể Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 43 tại Trung tâm Hội nghị Jakarta, Indonesia sáng 5/9. Ảnh: Dương Giang
Các nước trong khu vực sớm tháo gỡ điểm nghẽn, rào cản về chính sách, thể chế, duy trì ổn định chuỗi cung ứng nội khối, nhằm nâng cao sức chống chịu của khu vực trước thách thức từ bên ngoài.
Thủ tướng cũng đề nghị rà soát, nâng cấp cũng như đàm phán mới các FTA với đối tác, nhằm tạo những xung lực phát triển mới cho nền kinh tế khu vực.
Ông thông báo Việt Nam sẽ đăng cai tổ chức Diễn đàn Tương lai ASEAN về phát triển nhanh, bền vững, lấy người dân làm trung tâm, nhằm bổ trợ cho các cơ chế chính thức của khối, tạo cơ hội trao đổi rộng rãi ý tưởng, sáng kiến hợp tác.
Trước đó, phát biểu tại lễ khai mạc Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 43, Tổng thống Indonesia Joko Widodo cho rằng đoàn kết ASEAN là giá trị trân quý mà tất cả thành viên đều trân trọng và giữ gìn.
Tổng thống Indonesia Joko Widodo phát biểu tại lễ khai mạc Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 43, sáng 5/9. Ảnh: Dương Giang
Tuy nhiên, đoàn kết ASEAN không phải thiếu vắng những khác biệt. Tổng thống Indonesia cho rằng trong một khu vực đa dạng về văn hóa, truyền thống, lịch sử và ngôn ngữ, đoàn kết là sự hài hòa các khác biệt, kể cả về quan điểm. Tôn trọng đa dạng đã nuôi dưỡng giá trị dân chủ, bảo đảm sự bình đẳng giữa các thành viên trong gia đình ASEAN, theo ông Widodo.
Lấy hình ảnh con thuyền ASEAN đang tiến ra biển lớn, rộng mở với thế giới, hợp tác với các đối tác vì mục tiêu chung hòa bình, an ninh và ổn định, Tổng thống Widodo khẳng định ASEAN nhất trí và kiên định không biến khu vực thành nơi cọ xát quyền lực, mà là nơi nuôi dưỡng hợp tác và đối thoại vì hòa bình và thịnh vượng.
Các nhà lãnh đạo ASEAN thể hiện tinh thần đoàn kết tại lễ khai mạc Hội nghị Cấp cao lần thứ 43, sáng 5/9. Ảnh: Nhật Bắc
"ASEAN là nơi đại dương rộng lớn không ai có thể đi một mình, ASEAN mong muốn hợp tác cùng có lợi với tất cả các nước, khẳng định vai trò là tâm điểm của tăng trưởng", ông nói.
Các lãnh đạo đã thông qua nhiều văn kiện quan trọng như Tuyên bố phát triển hòa nhập cho người khuyết tật, phát triển gia đình và bình đẳng giới, tăng cường an ninh lương thực, chăm sóc và giáo dục mầm non, Khuôn khổ về Hệ thống điều phối khẩn cấp y tế công cộng ASEAN...
Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 43 và các hội nghị liên quan là hoạt động cấp cao thường niên lớn nhất khu vực với sự tham dự của lãnh đạo các nước Đông Nam Á và đối tác, cùng nhiều tổ chức quốc tế. Các đối tác tham gia họp với ASEAN gồm Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Mỹ, Ấn Độ, Australia, Nga, Liên Hợp Quốc, Canada.