Chiều 3/6, tại họp báo Chính phủ, Thứ trưởng Xây dựng Nguyễn Văn Sinh thừa nhận thời gian qua một số dự án nhà ở xã hội ở Hà Nội, Bắc Ninh, Bắc Giang, Đà Nẵng, Đăk Lăk... có hiện tượng trung gian, cò mồi lợi dụng khan hiếm để rao bán nhà nhằm trục lợi. Hành vi này vi phạm pháp luật về nhà ở xã hội.
Để chấn chỉnh, Bộ Xây dựng có nhiều văn bản yêu cầu địa phương tăng cường thanh tra, kiểm tra, rà soát để xử lý. Bộ cũng yêu cầu địa phương công khai điều kiện, tiêu chuẩn, diện được mua nhà ở xã hội; quản lý chặt việc mua bán; kiên quyết khắc phục nếu phát hiện trường hợp mua bán không đúng quy định.
Doanh nghiệp, chủ đầu tư khi xây dựng dự án nhà ở xã hội phải nắm bắt thông tin về việc mua - bán nhà thuộc dự án của mình. Đơn cử, nếu người mua nhà đúng diện được mua, nhưng bán nhà trước 5 năm (theo quy định nhà ở xã hội sau 5 năm mới được bán lại) thì phải có giải pháp.
Về lâu dài, ông Sinh cho biết sau khi Thủ tướng phê duyệt đề án đầu tư một triệu căn nhà xã hội, các bộ ngành, địa phương cần tích cực triển khai để tăng nguồn cung thời gian tới.
Thứ trưởng Xây dựng Nguyễn Văn Sinh trả lời tại họp báo Chính phủ, chiều 3/6. Ảnh: Nhật Bắc
Thứ trưởng Sinh khẳng định, các chính sách về nhà ở xã hội được quan tâm với nhiều ưu đãi, tạo điều kiện cho người thu nhập thấp tiếp cận được nhà ở.
Theo đó, diện được mua nhà ở xã hội là người có công với cách mạng; thu nhập thấp, hộ nghèo, cận nghèo tại đô thị; lao động làm việc tại doanh nghiệp trong và ngoài khu công nghiệp; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân trong cơ quan, đơn vị thuộc công an và quân đội; cán bộ, công chức, viên chức; người đã trả nhà công vụ; hộ gia đình, cá nhân thuộc diện thu hồi đất và phá dỡ nhà ở mà chưa được bồi thường bằng nhà ở, đất ở.
Người mua nhà xã hội cần đáp ứng đủ điều kiện là chưa có nhà ở (hoặc có nhà nhưng diện tích bình quân 10 m2/người); có hộ khẩu thường trú hoặc tạm trú một năm trở lên tại tỉnh, thành có dự án; không thuộc diện nộp thuế thu nhập cá nhân (từ thu nhập dưới 11 triệu, sau khi giảm trừ gia cảnh 4,4 triệu/người). Mỗi gia đình, cá nhân chỉ được mua nhà ở xã hội một lần.
Sở Xây dựng sẽ cập nhật danh sách người được mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội lên Cổng thông tin điện tử của địa phương và Bộ Xây dựng để các cơ quan giám sát. "Những quy định này nhằm minh bạch, tránh trục lợi trong thực thi chính sách, đảm bảo nhà ở xã hội đến đúng người cần thụ hưởng", ông Sinh nói.
Tình trạng mua bán nhà ở xã hội không đúng quy định xảy ra ở nhiều nơi. Phát biểu tại Quốc hội ngày 27/5, đại biểu Lê Thanh Hoàn (chuyên trách Ủy ban Pháp luật) tán thành việc đưa chuyên đề về thị trường bất động sản, nhà ở xã hội vào chương trình giám sát tối cao của Quốc hội. Lý do là kế hoạch xây nhà ở xã hội chưa tốt; chỗ ở cho người dân, đặc biệt là người thụ hưởng chính sách còn khoảng cách rất xa với mục tiêu và nhu cầu đề ra.
"Có nơi xây nhà ở xã hội nhưng không có người đăng ký mua, trong khi nhiều nơi thì lại quá đông. Cách xác định trường hợp người mua nhà ở xã hội cũng còn dư luận khác nhau", ông Hoàn nói.
Đại biểu Hoàn cho rằng để phát triển nhà ở xã hội đáp ứng nhu cầu cần định hình rõ cơ chế chính sách, hỗ trợ đến đúng nhóm thụ hưởng, hạn chế thấp nhất việc trục lợi từ chính sách. Nội dung giám sát của Quốc hội cần tập trung trả lời các câu hỏi: Ai đang sinh sống trong nhà ở xã hội? Tổ chức nào cung cấp nhà ở xã hội? Thực trạng quản lý, sử dụng nhà ở xã hội thời gian qua như thế nào? Mục tiêu, ý nghĩa của chính sách đạt kết quả ra sao?