Bài Hỏi thăm quan tuần mất cướp được Nguyễn Khuyến gửi cho ông Tuần phủ Đích. Ông Đích là bạn học, người làng Tiên Khoán, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam, vốn có tính keo kiệt bủn xỉn với bạn bè nên thường bị Nguyễn Khuyến giễu cợt, đả kích.
Về sau ông Đích được bổ làm Ngự sử ở Kinh, lại hiềm khích riêng với Nguyễn Khuyến. Lúc ông Đích hưu quan về nhà, chỉ lo làm giàu, rồi bị cướp, ông nhân đó gửi bài này "hỏi thăm".
Tôi nghe kẻ cướp nó lèn ông,
Nó lại lôi ông đến giữa đồng.
Lấy của đánh người, quân tệ nhỉ!
Thân già da cóc, có đau không?
Bây giờ mới khẽ sầy da trán,
Ngày trước đi đâu mất mảy lông.
Thôi cũng đừng nên ky cóp nữa.
Kẻo mang tiếng dại với phường ngông!
Bài thơ được sử dụng trong phần đọc thêm sách Văn học lớp 11 tập một, giai đoạn năm 1990-2006. Theo sách này, đây là một trong những bài thơ thể hiện rõ nét phong cách trào phúng của Nguyễn Khuyến: Không đao to búa lớn mà kín đáo, có vẻ như đùa mà thâm trầm, sâu sắc. Nhà thơ không nói là chế giễu, đả kích, mà nói là "hỏi thăm".
Ý nghĩa trào phúng của bài thơ toát lên ở ý "hỏi thăm" đã nói những điều lẽ ra theo phép lịch sự thông thường thì không nên hỏi, không nên nói; hay có hỏi, có nói thì phải hỏi một cách tế nhị. Đằng này, Nguyễn Khuyến hỏi thẳng, nói thẳng. Những câu thơ như những mũi dao nhọn ngoáy vào vết thương, càng ngoáy lại càng đau. Bốn câu thơ đầu tác giả còn nói ỡm ờ để chế giễu, nhưng đến bốn câu cuối thì ông đả kích thực sự.