"Ở thời điểm này, chúng tôi không thể coi chuyến thăm của vợ một chính trị gia là vô hại. Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Mike Waltz sẽ làm gì ở Greenland? Mục đích duy nhất là để thị uy với chúng tôi", Thủ hiến Greenland Mute B. Egede hôm 23/3 cho hay.
Tuyên bố được đưa ra sau khi Nhà Trắng thông báo Đệ nhị phu nhân Usha Vance sẽ cùng con trai và phái đoàn Mỹ đến Greenland ngày 27-29/3 để tham quan các di tích lịch sử, tìm hiểu về di sản Greenland và theo dõi cuộc đua xe trượt tuyết do chó kéo Avannaata Qimussersu. Một quan chức nói Cố vấn An ninh Quốc gia Mike Waltz và Bộ trưởng Năng lượng Chris Wright sẽ đến thăm căn cứ quân sự Mỹ trên hòn đảo.
Ông Egede mô tả chuyến thăm của phái đoàn Mỹ là "cực kỳ khiêu khích và nguy hiểm". "Waltz là cố vấn thân cận nhất và đáng tin cậy của Tổng thống Donald Trump, chỉ riêng sự hiện diện của ông ấy ở Greenland chắc chắn sẽ khiến người Mỹ tin vào mục tiêu của ông Trump, và áp lực sẽ tăng lên sau chuyến thăm của họ", Thủ hiến Greenland nói thêm.
"Cho đến gần đây, Greenland vẫn tin tưởng Mỹ là bên chúng tôi muốn hợp tác chặt chẽ. Nhưng khoảng thời gian đó đã qua rồi, chúng tôi phải thừa nhận rằng chính quyền mới ở Mỹ hoàn toàn không quan tâm tới những gì hai bên đã cùng nhau xây dựng. Bây giờ họ chỉ quan tâm đến việc chiếm lấy hòn đảo này", ông Egede nói thêm.
Thủ hiến Greenland Mute B. Egede tại một cuộc họp báo ở Copenhagen ngày 10/1. Ảnh: AFP
Greenland là đảo lớn nhất thế giới, nằm gần Bắc Mỹ, giữa Đại Tây Dương và Bắc Băng Dương. Hòn đảo thuộc Đan Mạch, có dân số 57.000 người và diện tích khoảng 2,16 triệu km2, rộng hơn Mexico và gấp hơn ba lần bang Texas của Mỹ.
Greenland nằm trên tuyến đường ngắn nhất từ Bắc Mỹ tới châu Âu, khiến hòn đảo trở thành địa điểm chiến lược quan trọng với Washington. Greenland cũng có nguồn khoáng sản dồi dào, phần lớn chưa được khai thác.
Từ khi đắc cử cuối năm ngoái, ông Trump nhiều lần nhấn mạnh ông muốn Mỹ mua lại đảo Greenland, không loại trừ khả năng dùng vũ lực để đạt mục tiêu.
Đan Mạch khẳng định Mỹ là "đồng minh quan trọng nhất", nhưng phản đối mọi kịch bản Washington dùng áp lực quân sự hoặc kinh tế để kiểm soát Greenland. Đan Mạch ủng hộ Mỹ tăng cường hiện diện tại Bắc Cực với điều kiện phải tôn trọng người Greenland và đồng minh.
Thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen cho biết "không thể coi chuyến thăm của phái đoàn Mỹ không liên quan đến những tuyên bố ông Trump đã đưa ra".
"Chúng tôi muốn làm việc với người Mỹ, nhưng đó sẽ phải là sự hợp tác dựa trên những giá trị cơ bản về chủ quyền, sự tôn trọng giữa các quốc gia và người dân. Đây là điều chúng tôi coi trọng", bà Frederiksen cho hay, thêm rằng cuộc đối thoại với Mỹ liên quan hòn đảo sẽ diễn ra dưới sự phối hợp chặt chẽ với chính phủ Đan Mạch và chính quyền tương lai ở Greenland. Hòn đảo vừa tổ chức bầu cử hồi giữa tháng.
Theo kết quả thăm dò, đa số người dân Greenland ủng hộ độc lập khỏi Đan Mạch, nhưng không sáp nhập vào Mỹ.
Huyền Lê (Theo CNN, Reuters, Sermitsiaq)