Hành vi của Trần Thị Hoàn, chủ cửa hàng vàng bạc đá quý Hoàn Huế ở Lào Cai, được Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an nêu trong kết luận điều tra mới ban hành, đề nghị truy tố cùng 7 người khác về tội Buôn lậu.
Cùng vụ án, Chủ tịch HĐQT Công ty Vàng Việt Nam và hai người bị cáo buộc Vi phạm về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng.
Theo kết luận, tháng 9/2024, người có biệt danh "Bà Béo" (người Trung Quốc) đến tiệm vàng Hoàn Huế ở Lào Cai bán vàng và xin số điện thoại của bà chủ để hỏi giá khi cần thiết. "Bà Béo" sau đó chủ động liên hệ qua điện thoại, giới thiệu có nguồn vàng nguyên liệu hàm lượng Au 99,99%, nguồn gốc nước ngoài. Bà cần bán với giá rẻ hơn thị trường. Hoàn đồng ý.
Lợi dụng chênh lệch giá vàng giữa Việt Nam và thế giới, cùng nhu cầu dùng vàng trong nước, Hoàn đã gọi lại "Bà Béo" qua ứng dụng Wechat để thỏa thuận số lượng, đơn giá, phương thức giao nhận.
Chốt đơn xong, "Bà Béo" thuê một người Việt làm việc tại tỉnh Vân Nam, Trung Quốc, vận chuyển vàng về Việt Nam.
Theo cáo buộc, do biết tại khu vực kiểm soát an ninh ở cửa khẩu, lực lượng chức năng không kiểm tra người, không yêu cầu cởi giày. Người đân chỉ đưa hành lý xách tay vào băng chuyền qua máy soi chiếu và chọn cổng an ninh không có máy soi để đi qua.
Lợi dụng việc này, "Bà Béo" hướng dẫn nhân viên cất giấu vàng trong giày, mỗi bên một thỏi nặng một kg, để nhập cảnh vào Việt Nam qua cửa khẩu quốc tế Lào Cai. Mỗi chuyến thành công, người vận chuyển được trả công 250.000 đồng/kg vàng.
Qua cửa khẩu, người vận chuyển sẽ lấy vàng từ trong giày ra để cất vào túi xách, song có trường hợp để nguyên trong giày đi thẳng về tiệm vàng Hoàn Huế bằng lối cửa sau.
Tiếp nhận vàng, nhân viên tiệm Hoàn Huế sẽ kiểm tra, cân, chụp hình số lượng rồi gửi qua zalo thông báo cho Hoàn biết. Nếu trên bề mặt thỏi vàng còn chữ viết, ký hiệu thể hiện về nguồn gốc nước ngoài, Hoàn yêu cầu dùng đèn khò, tác động nhiệt lên bề mặt để "xóa dấu vết".
Căn cứ số lượng vàng đã nhận thực tế, Hoàn thanh toán cho người của "Bà Béo" bằng tiền mặt hoặc dùng tài khoản ngân hàng của nhân viên, khách mua chuyển tiền vào số tài khoản chỉ định.
Nhà chức trách cáo buộc, bằng thủ đoạn này, từ 17/9/2024 đến 27/11/2024, Hoàn đã thỏa thuận với "Bà Béo" vận chuyển trót lọt 97,3 kg vàng từ Trung Quốc về Việt Nam, trị giá 208 tỷ đồng.
Vàng giấu trong giày để buôn lậu về Việt Nam trong một vụ án. Ảnh: Linh Đan
Theo cáo buộc, Hoàn còn thỏa thuận với Phạm Tuấn Hải, nguyên Giám đốc Công ty TNHH Kinh doanh Thương mại và Dịch vụ Thăng Long, để mua vàng tại Trung Quốc, nhập lậu về Việt Nam bán cho mình. Để có nguồn hàng, Hải mua của một người Trung Quốc tên là Châu rồi tổ chức tuồn về nước.
Từ 2/9/2024 đến 2/12/2024, Hải bị cơ quan điều tra xác định đã nhập lậu, bán cho Hoàn tổng cộng 424 kg vàng, trị giá 943 tỷ đồng. Như vậy, công an cáo buộc, Hoàn đã buôn lậu hơn 564 kg vàng trị giá 1.208 tỷ đồng từ Trung Quốc về Việt Nam. Theo quy đổi, một kg vàng tương đương khoảng 26,6 cây nên 564 kg vàng mà Hoàn buôn lậu vào khoảng 15.040 cây vàng.
Hiện, nhân thân, lai lịch của Bà Béo và Châu (người Trung Quốc) chưa được làm rõ.
Vàng nhập lậu về, Hoàn bán cho nhiều khách hàng khác nhau ở Hà Nội. Tuy nhiên, những người mua đều khai rằng không biết nguồn gốc là vàng nhập lậu. Điều này cũng phù hợp với lời khai của Hoàn, hơn nữa trước khi đi giao đã cắt nhỏ, trên bề mặt vàng không thể hiện thông tin, nguồn gốc nước ngoài.
Theo kết luận, Hoàn khai chỉ theo dõi số lượng, đơn giá vàng mua của "Bà Béo" và Hải, không ghi lại đơn giá đã bán cho khác và số lượng chế tác thành trang sức. Do đó Hoàn chỉ xác định được hưởng lợi 100 triệu đồng từ phi vụ với "Bà Béo". Trong giao dịch với Hải, giá vàng trong nước giảm nên Hoàn phải bù lỗ chứ không lãi được bao nhiêu.
Hải khai quá trình buôn lậu với Hải đã hưởng lợi 449 triệu đồng, tương đương một triệu đồng/kg vàng. Trong vụ án này, Hoàn và Hải bị cáo buộc giữ vai trò chủ mưu, cầm đầu, các bị can còn lại là đồng phạm giúp sức.
Đến nay, Hải thay đổi lời khai, không thừa nhận trực tiếp thỏa thuận mua bán vàng với Hoàn, không thuê người chuyển vàng từ Trung Quốc về Việt Nam. Nhưng căn cứ lời khai, tài liệu nhóm Wechat, cơ quan điều tra cho rằng đủ căn cứ xác định Hải đã buôn lậu 449 kg vàng, trị giá hơn 1.151 tỷ đồng.
Kết quả xác minh tại Hải quan tỉnh Lào Cai cho thấy, quá trình thực hiện nhiệm vụ tại cửa khẩu quốc tế Lào Cai, cán bộ hải quan chỉ thực hiện quản lý Nhà nước về hải quan với hàng hóa, phương tiện vận tải xuất nhập khẩu, quá cảnh... Người xuất nhập cảnh qua cửa khẩu thì phải làm thủ tục hải quan với hành lý mang theo hoặc hàng hóa trao đổi của cư dân biên giới theo quy định.
Trường hợp người không có hành lý và hàng hóa thì không phải làm thủ tục hải quan. Nếu khi có căn cứ xác định người xuất nhập cảnh có hành vi buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới thì hải quan mới thực hiện khám người. Hơn nữa, tại địa điểm làm thủ tục hải quan với hành lý hàng hóa của người xuất nhập cảnh không được trang bị thiết bị soi chiếu người mà chỉ có máy soi hành lý.
Những người vận chuyển vàng qua cửa khẩu không thỏa thuận, đưa tiền hoặc lợi ích vật chất cho hải quan, bộ đội biên phòng. Do đó công an kết luận không có dấu hiệu sai phạm và tiêu cực của lãnh đạo, cán bộ hải quan, bộ đội biên phòng.
Phạm Dự