Khái niệm thông minh là toàn bộ những khả năng tâm trí cho phép dự đoán được sự thành công của một cá nhân trong cuộc sống. Trên nguyên tắc, người có chỉ số thông minh càng cao thì càng dễ thành công. Để minh chứng cho giả thuyết này, Binet đã xây dựng một hệ thống trắc nghiệm nổi tiếng mang tên "các test về chỉ chỉ số thông minh" nhằm đánh giá khả năng khái quát và xử lý linh hoạt các thông tin của mỗi cá nhân. Song trên thực tế, người ta nhận thấy mối liên quan giữa chỉ số thông minh và sự "thành đạt" theo nghĩa rộng (vị trí xã hội, đồng lương, tình trạng kết hôn, có con...) có phần không khớp. Theo kết quả của nhiều nghiên cứu, chỉ có chưa đến 20% trường hợp thành đạt có thể được xem là do chỉ số thông minh, 80% còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác.
Không thể phủ nhận rằng có nhiều kiểu thông minh, ví dụ thiên tài Mozart có trí thông minh siêu việt về âm nhạc, Rodin về hình khối, Michael Jordan (danh thủ bóng rổ Mỹ) về cảm giác thân thể trong không gian... Trong đó, có một kiểu thông minh liên quan đến sự hiểu rõ và kiểm soát các cảm xúc. Chính kiểu thông minh cảm xúc này mới có thể lý giải một cách hợp lý về nhiều trường hợp thành đạt trong cuộc sống mà không phụ thuộc mấy vào chỉ số thông minh. Xuất phát từ ý tưởng về trí thông minh cảm xúc, các nhà khoa học đã xây dựng nên một "chỉ số cảm xúc", cho phép đo đếm được chỉ số thông minh xoay quanh 4 chức năng cảm xúc sau: khả năng đồng nhất trạng thái của mình với người khác; khả năng hiểu rõ diễn biến tự nhiên của cảm xúc; khả năng lý giải được những cảm xúc của bản thân và của người khác; khả năng làm chủ được cảm xúc bản thân và cảm xúc của người khác.
Bốn khả năng nói trên là cơ sở để làm chủ bản thân và thành đạt trong xã hội, đồng thời cũng là cái gốc để hiểu rõ bản thân, có sự kiềm chế, thông cảm, hợp tác và khả năng giải quyết các xung đột. Ai cũng thường cho rằng mình có cả 4 phẩm chất này, nhưng thực tế không như vậy. Có những tuýp người có chỉ số thông minh rất cao nhưng chỉ số cảm xúc lại đáng phàn nàn, họ không có ý thức về chính cảm xúc của mình và không cần biết đến cảm xúc của người khác; họ có ít bạn và không tạo được thiện cảm của những người xung quanh. Đại văn hào Cervantes nói: "Hãy cố mà biết rõ bản thân. Đấy là điều khó khăn nhất đối với mọi người". Có thể dẫn ra nhiều thí dụ về sự không hiểu rõ cảm xúc bản thân đã dẫn đến sai lầm trong cuộc sống, nhất là trong lĩnh vực tình yêu, hôn nhân, gia đình. Và điều quan trọng nhất: Không có cảm xúc, cuộc sống không còn ý nghĩa gì.
Khái niệm thông minh tính dục là sự hiểu biết các yếu tố sinh học, thần kinh hay nội tiết chi phối hành vi ứng xử tình dục, mà chủ yếu là sự biết rõ cảm xúc bản thân, hiểu rõ "cái tôi tính dục thầm kín" của chính mình, dám bộc lộ những ham muốn đúng đắn và biết phát triển cảm xúc để chia sẻ nhân cách đích thực của mình với bạn tình để đạt đến một đời sống tình dục phong phú và hạnh phúc.
Thông minh tính dục còn được hiểu là sự khôn ngoan, biết nhận ra những gì có thể làm hỏng mối quan hệ, như mặc cảm tự ti về hình ảnh bản thân hay một bệnh lý mình mắc phải, mặc cảm tội lỗi khi cảm thấy có ham muốn tình dục, những ám ảnh tâm lý trong quá khứ để lại hậu quả tiêu cực cho cuộc sống tình dục hiện tại hay những trải nghiệm không thành công...
Thông minh tính dục cũng giúp mở rộng sự hiểu biết của chúng ta về nội hàm của tình dục. Ngày nay tình dục được hiểu theo nội dung rộng, không có nghĩa chỉ là sự giao hợp giữa người nam và người nữ, mà còn bao gồm nhiều hành vi khác nhằm đem lại khoái cảm.
Chỉ có con người với sự thông minh tính dục mới phân định rạch ròi được những mức độ an toàn của tình dục, từ đó nhấn mạnh đến khía cạnh trách nhiệm cá nhân trong hành vi tình dục. Ví dụ những hành vi tình dục đem lại nguy cơ về sức khỏe cho bản thân và bạn tình (nhiễm khuẩn hoặc có thai không mong muốn) là tình dục không an toàn. Như vậy, thông minh tính dục bao gồm những hiểu biết để kiểm soát các quy luật của sinh lý sinh sản, giúp mỗi người biết làm chủ bản thân và tự bảo vệ trước những hành vi tình dục không an toàn và không lành mạnh.
Cần lưu ý hành vi tình dục được coi là lành mạnh khi phù hợp với những đặc thù của tình dục con người (được xã hội văn minh chấp nhận), phù hợp với chuẩn mực văn hóa của xã hội hiện đại, bình đẳng, tôn trọng, không làm tổn thương cho nhau... Nhiều hành vi tình dục tuy an toàn nhưng nếu không phù hợp với đạo đức, văn hóa truyền thống thì có thể xem là không lành mạnh (như ngoại tình, lạm dụng tình dục trẻ em...).
Thông minh tính dục không tự nhiên có mà phải được trau dồi, nâng lên theo năm tháng. Nó bao gồm 3 thành phần chủ yếu:
Hiểu biết về tình dục: Có kiến thức khoa học về tình dục, nhận diện được những hành vi tình dục không lành mạnh. Trước hết, phải biết nhận định những điều hoang đường đã tồn tại lâu đời trong nền văn hóa (ví dụ coi tình dục là xấu xa, đáng xấu hổ), tiếp theo là biết nhận rõ mình để phát hiện "cái tôi tính dục" đích thực, từ đó gạt bỏ ảnh hưởng tiêu cực của những thông tin sai lệch từ sách báo, truyền hình, bạn bè và gia đình để tự kiểm soát được bản thân.
Ý thức về "cái tôi tính dục thầm kín": Nghĩa là hiểu rõ hơn về ham muốn giới tính cũng như những nhu cầu hay mặc cảm tội lỗi. Gọi là "thầm kín" vì nó là một phần của bản thân mỗi cá nhân. Khám phá được bản ngã tính dục sẽ giúp loại bỏ những trở ngại ảnh hưởng đến quan hệ tình dục. Ví dụ nhiều bất cập trong đời sống tình dục vợ chồng thường có nguyên nhân sâu xa nhưng bị che giấu, khiến cả 2 phải sống trong sự cam chịu; hoặc nhiều trạng thái bệnh lý có vẻ ngoài tưởng chừng không liên quan gì đến đời sống tình dục, nhưng lại có nguồn gốc ở chính cuộc sống riêng tư của mỗi người. Bản ngã tính dục nếu không được khám phá sẽ không thể giải tỏa nhiều rối nhiễu tình dục bí ẩn.
Xây dựng kỹ năng quan hệ với bạn tình: Hành vi tình dục con người không chấp nhận sự bất bình đẳng, nghĩa là cuộc sống tình dục chỉ thỏa mãn cho một phía. Sự hiểu biết và khả năng chia sẻ thẳng thắn, chân thành với bạn tình về những khía cạnh tế nhị của đời sống tình dục là một bước quan trọng để tạo sự hòa hợp về tình dục. Người thông minh trong lĩnh vực tình dục có khả năng hiểu bạn tình và làm cho bạn tình hiểu mình; biết lắng nghe và cảm thông với bạn tình về những băn khoăn tế nhị. Tại các trung tâm tư vấn tình dục, hầu hết nam giới bị rối loạn chức năng tình dục (xuất tinh sớm hoặc kém cương cứng) đều có xu hướng trầm trọng thêm khi không nhận được sự cảm thông, hợp tác của vợ trong chữa trị.
Francis Bacon (họa sĩ người Anh) đã khẳng định một cách bi quan Con người không thể yêu mà lại khôn ngoan được. Tuy nhiên, ngày nay khi phải đối diện với HIV/AIDS và những bệnh lây truyền qua đường tình dục, sự hiểu rõ và biết kiểm soát xúc cảm giới tính, không biến mình thành nô lệ của những đam mê, không tìm kiếm khoái cảm bằng mọi giá... là điều cần thiết, giúp cuộc sống tình dục trở nên hạnh phúc và phong phú.
(Theo Sức Khỏe & Đời Sống)