Chỉ với lời của tiểu thương thì người tiêu dùng khó phân biệt được hàng nội, hàng ngoại. |
Loại táo này, theo lời chủ quầy là của chính gốc Thái Lan, có giá 16.000 đồng/kg, trong khi cũng trái táo có hình dạng, kích cỡ giống như đúc được bán với giá 10.000 đồng/kg ở chợ Thái Bình, người bán ở đây giới thiệu là... táo Trung Quốc.
Thực tế, trên thị trường hiện nay phần lớn trái cây ngoại được người bán giới thiệu là hàng Mỹ, New Zealand, Thái Lan, Australia..., chủ yếu là các loại cao cấp như nho, táo, cam, lê, quýt... Và sức tiêu thụ rất mạnh, nhất là các dịp lễ Tết, rằm, mùng một.
Theo ông Nguyễn Văn Huây, Trưởng phòng Kinh doanh chợ đầu mối Tam Bình, Thủ Đức, lượng trái cây về chợ mỗi đêm trung bình khoảng 1.000 tấn. Trong đó, trái cây ngoại nhập chiếm hơn phân nửa, và hơn 90% số đó là hàng của Trung Quốc. Giá cả luôn cao hơn hàng nội, như táo, lê Trung Quốc bán sỉ khoảng 120.000-125.000 đồng/thùng (17 kg); cam vỏ đỏ trung bình 8.000-10.000 đồng/kg...
Khi những loại trái cây Trung Quốc này được các chủ mối phân phối xuống chợ lẻ, cửa hàng trái cây... thì được tiểu thương "phù phép" trở thành hàng "xịn" nhập từ Mỹ, Thái Lan... bằng cách dán nhãn mác, thay bao bì giả vào, giá cả cũng rất thất thường. Ví dụ: Cũng một loại nho đỏ, trái lớn, ở các chợ hay cửa hàng trái cây, người bán giới thiệu là nho Mỹ nhưng lại được bỏ vào trong bao bì và dán nhãn Chi Lê, bán ở chợ Bến Thành 75.000 đồng/kg, giá ở chợ Thái Bình 65.000 đồng/kg, còn người bán ở chợ Nguyễn Văn Tráng thì đòi giá 50.000 đồng/kg. Còn các loại táo đang có mặt trên thị trường thông thường mác dán lên trái cây mang hiệu Washington Apple (táo Mỹ), nhưng có phải táo Mỹ thật hay không chỉ người bán mới biết. Một chủ cửa hàng trái cây ngoại nhập ở khu vực Thủ Khoa Huân cho biết: "Thực chất là táo Trung Quốc hết. Táo Mỹ có những đặc điểm riêng mà người tiêu dùng có kinh nghiệm mới phân biệt được".
Đại diện của một nhà cung cấp táo nhãn hiệu Washington Apple cho biết, táo Mỹ có nhiều loại và kích cỡ, nhưng chủ yếu khác với táo Trung Quốc ở đặc điểm trái táo dài, thân chia thành múi, có nhiều chủng loại phân biệt theo màu như đỏ, xanh, tím. Tuy nhiên, theo vị đại diện này, táo Mỹ thường bị cạnh tranh với táo giả Mỹ của Trung Quốc và đặc biệt là tình trạng lạm dụng nhãn Washington Apple trên táo Trung Quốc đã gây khó khăn trong việc cạnh tranh của loại táo này.
Các đơn vị chuyên cung cấp trái cây sạch cho hệ thống các siêu thị nhà hàng trong thành phố như cơ sở Vy Vy với nhãn hiệu Vy Vy, cơ sở Bích Phượng nhãn hiệu Tony... đều cho biết, mặc dù họ có thị phần riêng nhưng cuộc chiến với trái cây ngoại, đặc biệt là hàng nhập lậu được gắn mác chất lượng, xuất xứ giả vẫn luôn gay gắt.
Về vấn đề quản lý chất lượng trái cây ngoại, bà Đồng Mỹ Thanh Trưởng khoa vệ sinh thực phẩm thuộc Trung tâm y tế dự phòng cho VnExpress biết: "Trước đây trung tâm quản lý và kiểm tra chất lượng trái cây ngoại nhập, nhưng hiện đã giao lại quản lý theo chuyên môn". Theo bà Thanh, cụ thể việc nhập trái cây ngoại, dù là nhập lậu, đều thuộc chức năng quản lý của Sở Thương mại. Còn kiểm tra chất lượng lại là nhiệm vụ của Chi cục Bảo vệ thực vật. Ông Nguyễn Văn Huây thì cho biết, hàng hóa khi về chợ Tam Bình, kể cả nội lẫn ngoại nhập Ban quản lý chợ cũng không có một sự kiểm tra nào. Mà chỉ có một đội quản lý nông sản thực phẩm của thành phố xuống kiểm tra hàng tháng và nhiều lúc không theo định kỳ.
Theo Chi cục quản lý thị trường TP HCM - cơ quan có chức năng thẩm quyền chuyên về kiểm tra nhãn mác hàng hóa - họ không thể bao quát hết được tất cả các quận, huyện trên địa bàn. Chỉ khi nào, những đơn vị kinh doanh có dấu hiệu đáng nghi ngờ thì quản lý thị trường mới theo dõi để phát hiện những vi phạm, sai trái của các đối tượng đó. Cụ thể vừa qua, Chi cục quản lý thị trường TP HCM đã phát hiện và bắt giữ hơn 47 tấn trái cây ngoại nhập từ Trung Quốc không rõ nguồn gốc xuất xứ, được làm giả C/O đưa về VN nhằm trốn thuế. Sau đó, chúng được dán nhãn mác ngoại các nước G7 và Mỹ để tung ra thị trường.
Nguyễn Thùy - Phan Anh