Trình bày dự án luật Dân quân tự vệ (sửa đổi) tại Quốc hội chiều 6/6, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng cho biết, Chính phủ đề xuất chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự cấp xã là công chức cấp xã.
Trong tình trạng khẩn cấp về quốc phòng, chiến tranh thì chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự cấp xã do sĩ quan đảm nhiệm.
Đại diện cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Uỷ ban Quốc phòng An ninh, Thượng tướng Võ Trọng Việt cho biết, có một số đại biểu băn khoăn về quy định "trong tình trạng khẩn cấp về quốc phòng, chiến tranh, Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự cấp xã do sĩ quan đảm nhiệm" vì hiện nay theo Luật Công an Nhân dân, lực lượng công an cấp xã đang được xây dựng chính quy. Trưởng Công an xã có cấp bậc hàm cao nhất là Trung tá (sĩ quan).
Những đại biểu này đề nghị nghiên cứu quy định Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự cấp xã là sĩ quan Quân đội đảm nhiệm ngay từ thời bình (thay vì đợi đến lúc tình trạng khẩn cấp về quốc phòng, chiến tranh), để cụ thể hóa chính sách của Đảng "bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa"; vị trí Chỉ huy trưởng này có đủ khả năng, trình độ kịp thời đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ khi có tình huống xảy ra.
Thiếu tướng Nguyễn Minh Hoàng - Phó chính ủy Quân khu 7 góp ý, nếu quy định chỉ huy trưởng quân sự cấp xã phải là sĩ quan thì không thực hiện đúng chủ trương về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với lực lượng dân quân tự vệ và lực lượng dự bị động viên trong tình hình mới.
Theo ông, dân quân tự vệ là lực lượng vũ trang quần chúng không thoát ly sản xuất nên nếu biên chế là sĩ quan thì sẽ chính quy hoá lực lượng cơ sở, đi ngược lại chủ trương tinh giản biên chế hiện nay của Đảng, Nhà nước. Cụ thể, nếu chỉ huy trưởng quân sự cấp xã mà là sĩ quan thì quân đội sẽ có thêm hơn 11.000 sỹ quan (ở hơn 11.000 xã).
"Quân số này nhiều hơn một sư đoàn, như vậy thì rất bất cập vì để sinh ra một sư đoàn, Bộ Chính trị phải họp 4-5 lần, trong khi sư đoàn này lại toàn sĩ quan", Tướng Hoàng phân tích.
Với những bất cập đó, ông cho rằng, dự thảo Luật nên kế thừa quy định hiện hành, xác định chỉ huy trưởng là công chức cấp xã, là sỹ quan dự bị. Khi có tình huống khẩn cấp, chiến tranh, Bộ Quốc phòng sẽ ra quyết định để chuyển sỹ quan dự bị này thành sỹ quan quân đội.
Luật Dân quân tự vệ được Quốc hội khóa XII thông qua ngày 23/11/2009, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2010. Dự án luật sửa đổi được trình Quốc hội lần đầu, sẽ thảo luận tại hội trường ngày 13/6.