Trung tâm Cứu hộ gấu Việt Nam rộng 12 hecta, nằm ở thung lũng Chắt Dậu, Vườn quốc gia Tam Đảo (Vĩnh Phúc). Lớn nhất Đông Nam Á, đạt tiêu chuẩn quốc tế, trung tâm đang chăm sóc trọn đời gần 200 con gấu từng bị nuôi nhốt, là tang vật của các vụ án, hoặc gấu không gắn chip.
Khi mới về trung tâm, gấu được đưa vào khu cách ly, theo dõi trong 45 ngày, sau đó khám sức khỏe chi tiết từ răng, miệng, chân, móng, chụp XQuang, nội soi mật... để nắm rõ tình trạng sức khỏe. Hai năm một lần từng cá thể gấu đang sống trong khu bán hoang dã sẽ được khám lại.
Hàng ngày, nhân viên chia nhỏ thức ăn cho gấu. Trung tâm có gần 100 nhân viên và các chuyên gia nước ngoài tham gia chăm sóc gấu.
"Gấu được cho ăn một ngày ba bữa, hai bữa ngoài trời và một bữa trong nhà trước khi đi ngủ. Thức ăn chính chia theo ngày, ngoài hoa quả còn có đồ ăn khô, sữa...", anh Hoàng Văn Chiến, nhân viên quản lý cho biết.
Khu vui chơi của gấu được cắt cỏ thường xuyên để thuận tiện cho việc di chuyển, chạy nhảy cũng như tìm kiếm thức ăn mà nhân viên giấu trong những đám cỏ, trên cây và các mô tự tạo.
Sau 8h, toàn bộ cửa chuồng được đóng lại, nhân viên đấu nối đường điện quanh chuồng. "Cường độ dòng điện lắp đặt quanh hàng rào của khu bán hoang dã từ 5A. Khi gấu chạm vào sẽ tự động lùi lại, nhiều lần như vậy chúng sẽ nhận biết, không tiến sát phá rào", anh Chiến nói.
Khi mở cửa chuồng, nhân viên rung chuông để gấu ra khu bán hoang dã tìm kiếm thức ăn và vui chơi.
Mỗi nhà gấu rộng 2.500-3.000 m2, là nơi sinh sống của 20 con gấu. Trong môi trường bán hoang dã này, gấu sống thành nhóm nhỏ. Khi một con có biểu hiện không hòa hợp trong nhà mình thì sẽ được tách ra và chuyển sang nhà khác.
Khu bán hoang dã là nơi gấu có thể học lại những tập tính tự nhiên, tự do vui chơi, leo trèo, tìm kiếm thức ăn, vận động tương tác với con gấu khác và nghỉ ngơi tránh mưa nắng trong các nhà kiên cố.
Số gấu ở đây chủ yếu là gấu ngựa và gấu chó. Gấu ngựa có thể trên 2 m, nặng 200 kg, là đối tượng chính của nạn nuôi gấu lấy mật.
Gấu chó nặng 60-90 kg, cao hơn 1m, thường bị nuôi làm cảnh. Gấu từng nuôi nhốt thường không có khả năng tự kiếm ăn. Môi trường rừng núi hiện tại không đảm bảo để gấu có thể tồn tại ngoài tự nhiên nên hầu hết sẽ được nuôi tới cuối đời.
Tại Việt Nam, còn hơn 600 con gấu đang bị nuôi nhốt.
Ngọc Thành