Ngày 22/8, Bộ Văn hóa Thể thao Du lịch tổ chức hội thảo lấy ý kiến sửa đổi nghị định xét tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật
Lãnh đạo Vụ thi đua khen thưởng (Bộ Văn hoá) cho biết, quá trình thực hiện nghị định nổi lên hai bất cập là tiêu chuẩn xét tặng giải thưởng và tỷ lệ phiếu đồng ý của hội đồng các cấp.
Hiện một trong các tiêu chuẩn để xét tặng hai giải thưởng nêu trên là nghệ sĩ phải đoạt giải vàng, giải A hoặc giải nhất tại các cuộc thi, liên hoan chuyên nghiệp và triển lãm về văn hoá nghệ thuật cấp quốc gia. Nếu không, họ phải sở hữu giải thưởng cao nhất của Hội chuyên ngành hoặc được tặng giải cao nhất tại các cuộc thi, liên hoan chuyên nghiệp và triển lãm quốc tế. Sau đó, khi xét duyệt ở các cấp, họ phải đạt 90% phiếu đồng ý của thành viên hội đồng mới được trình lên cấp cao hơn.
Với quy định hiện hành, tại hội đồng chuyên ngành cấp nhà nước, các hồ sơ chỉ cần 2/15 thành viên không đồng ý là không đủ điều kiện trình hội đồng cấp nhà nước. Tại hội đồng cấp nhà nước (cấp cuối cùng), các hồ sơ chỉ cần 3/28 thành viên không đồng ý là không đủ điều kiện trình Thủ tướng xét trình Chủ tịch nước tặng giải thưởng.
Cố nhạc sỹ Thuận Yến được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh hồi tháng 7. Ảnh: Gia đình cung cấp. |
Tại hội thảo, nhiều đại biểu kiến nghị hạ tỷ lệ đồng thuận trong hội đồng xét chọn giải thưởng xuống. Ông Trần Hữu Sơn - Phó chủ tịch Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam cho rằng: Khi xét giải, tỷ lệ gần 90% số phiếu là quá cao. Đừng để một hay hai người nắm phiếu quyết định, không bỏ phiếu là "chết”.
Ông Sơn đề nghị tỷ lệ xét giải nên là 75%. Bà Nguyễn Thị Hồng Ngát - nguyên Phó cục trưởng điện ảnh, cũng cho rằng nên giảm tỷ lệ phiếu xuống 75%.
Nhà điêu khắc Nguyễn Phú Cường - nguyên Phó cục trưởng mỹ thuật, nhiếp ảnh và triển lãm (Bộ Văn hóa), cho rằng quy định huy chương, giải thưởng đang làm khó giới mỹ thuật. Hiện triển lãm mỹ thuật quốc gia tổ chức khá thưa, năm năm một lần, số lượng huy chương lại ít. Vì thế, nếu so với hội diễn sân khấu hai năm một lần, lại có hàng chục huy chương thì nghệ sĩ tạo hình rất thiệt thòi.
“Nếu áp dụng tỷ lệ huy chương, giải thưởng cho tất cả các chuyên ngành là không công bằng. Không thể cho tất cả các ngành Văn hoá nghệ thuật vào một giỏ được”, ông Cường khẳng định.
Nhạc sĩ Vũ Tự Lân, đại diện Hội Nhạc sĩ VN, nhắc đến những nghệ sĩ có tài, để lại nhiều tác phẩm tiêu biểu, nhưng sống trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp thì không có các cuộc thi để mà có giải thưởng. “Hội Nhạc sĩ đã kiến nghị vấn đề này và trong lần xét giải năm 2016 vừa rồi, chúng tôi vẫn bỏ phiếu cho nhiều nhạc sĩ dù không đủ tiêu chuẩn về giải thưởng”, ông nói. Với một số trường hợp đặc thù, theo ông Lân, không nên cứng nhắc tiêu chuẩn.
Ông Chu Chí Thành - nguyên Chủ tịch Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh VN, cũng nhắc tới các nghệ sĩ nhiếp ảnh trong chiến tranh. Họ dấn thân ở chiến trường, có nhiều tác phẩm để đời nhưng lại không hề có huy chương. “Nếu trong đợt xét giải thưởng vừa qua áp dụng tiêu chí huy chương vàng, giải thưởng thì Hội nghệ sĩ nhiếp ảnh không có ai được Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước. Nhưng nhờ có điều chỉnh của Thủ tướng nên về nhiếp ảnh có năm tác giả được giải thưởng. Vì vậy, tiêu chí về giải thưởng, huy chương cần được nghiên cứu điều chỉnh”, ông Thành nói.
Trước các ý kiến nêu trên, ông Hoàng Minh Thái - Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Văn hoá cho biết, Bộ ghi nhận các đóng góp và sẽ xem xét trong quá trình sửa đổi, bổ sung nghị định.
Đầu năm nay, nhiều tác giả bị chậm trao giải thưởng Hồ Chí Minh như nhạc sỹ Thuận Yến, nhà thơ Xuân Quỳnh, nhà thơ Thu Bồn, nhạc sỹ Đinh Ngọc Liên gây ồn ào trong dư luận. Đây là những tác giả chưa được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh trong lần xét tặng vào cuối năm 2016 do thiếu các chứng nhận giải thưởng. Sau đó, các hội nghề nghiệp đã bổ sung chứng nhận giải thưởng cho tác giả, đủ điều kiện để Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch trình Chủ tịch nước phê duyệt trao tặng.