Giáo sư Nguyễn Lân Dũng. Ảnh: A.T. |
- Ông nghĩ gì khi kỳ thi THPT vừa qua, trên báo đăng hình ảnh người dân trèo tường ném đáp án, rồi cảnh tràn ngập phao sau buổi thi?
- Vấn đề chính ở đây không chỉ kiểm soát kỷ luật các phòng thi mà phải thay đổi quan niệm thi đua. Nếu những học sinh kém bị loại ngay từ lớp dưới, sẽ không có tình trạng những em quá kém học lớp 12. Hiện nay, phần lớn cứ học là được lên lớp, trường nào cũng đạt tiên tiến. Đã đến lúc cần phải đánh trượt những em không chịu học. Chỉ cần vài năm chấn chỉnh giáo dục bằng con đường đó, tôi tin tình hình sẽ khá lên.
Tôi biết đang có chủ trương gắn 2 kỳ thi tốt nghiệp THPT và đại học làm một. Tôi không đồng tình với quan điểm này, hai kỳ thi có mục tiêu khác nhau: tốt nghiệp THPT là đánh giá trình độ học vấn còn thi đại học là chọn nhân tài.
- Theo như ông nói thì tình trạng lộn xộn trong thi cử là hệ quả của tình trạng gian dối kéo dài trong đánh giá kết quả học tập từ lớp 10, lớp 11?
- Đúng. Ngành giáo dục sắp có bộ trưởng mới và tôi mong được nói với ông ấy là tiêu chí số 1 để chấn hưng giáo dục là phải trung thực trong thi đua. Ngành giáo dục phải đánh giá lại tiêu chí trường tiên tiến, hãy nhìn thẳng vào sự thật và dạy cho học sinh tính trung thực. Tính trung thực đầu đời là rất quan trọng đối với các em.
Kỳ thi THPT nên tổ chức nhẹ nhàng và không có gì khó nếu các em học nghiêm chỉnh. Cần xác định phổ thông là cơ hội được học tập của đời người. Ví dụ tôi hiện nay theo ngành tự nhiên, khi viết báo viết sách đều dựa vào kiến thức ngữ văn 9 năm phổ thông. Nếu bỏ qua 9 năm đó thì kiến thức Văn, Sử, Địa sẽ rơi vãi hết.
- Ông nghĩ gì khi các nhà báo có thể phát hiện những hành vi gian lận, trong khi thanh tra bộ, sở lại phát hiện rất ít trường hợp vi phạm quy chế?
- Ở đây vẫn là chuyện thành tích, tránh né sự thật. Đây là lỗi tư duy của cả hệ thống coi tiến tiến là thành tích. Khi ngành giáo dục lấy tiêu chí là đào tạo con người, học thật, dạy thật thì mọi chuyện sẽ trở nên đơn giản.
- Nhưng thưa ông, trả lời trước Quốc hội, Bộ trưởng GD&ĐT Nguyễn Minh Hiển đã khẳng định là bộ không chạy theo thành tích?
- Điều đó thì phải để thực tế trả lời. Vừa qua, tôi tham gia Hội đồng thẩm định sách giáo khoa lớp 10 và có dịp ngồi với các cô giáo phổ thông. Tôi vô cùng sợ hãi khi nhận được thông tin là học sinh cấp 3 chỉ những em thi đại học khối B mới học thật sự môn Sinh. Còn một bộ phận không nhỏ các em không thèm học. Thế nhưng, các cô giáo đã nói với tôi là các cô ấy không thể cho điểm xấu được vì trường không đồng ý.
- Có một thực tế là nhiều học sinh cho biết, các em muốn học đều các môn, nhưng không thể kham nổi vì chương trình quá nặng. Ông nghĩ sao?
- Tôi không thể hiểu tại sao người ta bắt các em phải nhớ sản lượng than của Ba Lan trong năm là bao nhiêu. Với khoa học ngày nay, chỉ cần một click trên máy tính, học sinh sẽ có số liệu thống kê ấy. Hệ thống chương trình của chúng ta không hội nhập với quốc tế, sách giáo khoa quá lý thuyết. Tôi sẽ đăng ký phát biểu để góp ý với bộ trưởng GD&ĐT mới là phải tập trung xây dựng một chương trình chuẩn, hội nhập với quốc tế và ứng dụng được lâu dài.
Việt Anh thực hiện