Ngày 21/3, UBND TP Hà Nội ra thông báo kết luận thanh tra đất rừng tại hai xã Minh Trí, Minh Phú (huyện Sóc Sơn) từ 2008 đến nay và việc thực hiện các kết luận thanh tra trước đó.
Một số công trình xây dựng tại xã Minh Phú, huyện Sóc Sơn. Ảnh: Gia Chính.
Theo kết luận, UBND huyện Sóc Sơn không kiên quyết chỉ đạo khắc phục vi phạm theo các Kết luận của Thanh tra và ý kiến chỉ đạo các cấp. UBND các xã buông lỏng quản lý, thiếu trách nhiệm dẫn đến nhiều vi phạm về đất đai, mua bán chuyển nhượng, vi phạm trật tự xây dựng.
Cụ thể, 659 công trình vi phạm trật tự xây dựng trên đất lâm nghiệp nêu từ 2008 không được xử lý mà tiếp tục để phát sinh các vi phạm mới. Đến năm 2017, huyện mới xác định 555 công trình vi phạm, nay vẫn còn 485/555 công trình chưa xử lý. Tuy nhiên, kết quả thanh tra cho thấy việc xác định công trình vi phạm của UBND huyện Sóc Sơn năm 2017 không chính xác, thực tế số lượng công trình vi phạm lớn hơn rất nhiều.
"Chỉ riêng hai xã Minh Phú, Minh Trí và khu vực ven 7 hồ lớn trong quy hoạch rừng đã có 797 công trình vi phạm", kết luận nêu.
Với việc xử lý Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ), huyện Sóc Sơn vẫn chưa thu hồi 2/10 sổ đỏ cấp không đúng đối tượng. Chủ sử dụng hai thửa đất trên đã chuyển nhượng đất và chính quyền Sóc Sơn lại làm thủ tục cấp đổi sổ đỏ cho người mua vào năm 2009, 2017. Ngoài ra, huyện Sóc Sơn đã ban hành 63 quyết định và thông báo thu hồi sổ đỏ của đất ở nằm trong quy hoạch rừng, nhưng thực tế chưa thu hồi, các hộ dân vẫn sử dụng để ở.
Huyện Sóc Sơn không kiểm tra và xử lý với 336 trường hợp chuyển nhượng đất trong quy hoạch rừng. Sau khi thành phố phê duyệt điều chỉnh quy hoạch rừng, huyện không thống kê, không kiểm tra, để phát sinh nhiều trường hợp mua bán, chuyển nhượng đất trong quy hoạch rừng, khiến tình hình phức tạp hơn, đặc biệt, là khu vực ven hồ Đồng Đò, hồ Đồng Quan và lâm trường Sóc Sơn.
Hầu hết, các trường hợp chuyển nhượng, người bán đất không có giấy tờ sử dụng đất nhưng vẫn được UBND xã chứng thực, xác nhận vào hợp đồng chuyển nhượng, dẫn đến người nhận chuyển nhượng đất xây dựng nhiều công trình lớn trong quy hoạch rừng.
Kết luận chỉ rõ các trường hợp điển hình về vi phạm trật tự xây dựng trong quy hoạch rừng. Tại đất lâm trường xã Minh Phú có hộ ông Ngô Văn Cam được UBND huyện Sóc Sơn cho mượn đất, được cấp Sổ Lâm bạ diện tích là 15 ha và sử dụng khoảng 4 ha đất của lâm trường Sóc Sơn thu hồi để thực hiện dự án JIFPRO. Tổng diện tích ông Cam sử dụng khoảng 19 ha.
Từ năm 2001- 2005, ông Cam chuyển nhượng cho 55 hộ, diện tích gần 130.000 m2, các hộ đã xây dựng 69 công trình, diện tích xây dựng khoảng 4.300 m2. Còn lại, ông Cam sử dụng gần 60.000 m2 xây dựng Khu du lịch Thiên Phú Lâm 57.500 m2 với 21 hạng mục công trình.
Với trường hợp hộ ông Trương Anh Quân vợ là bà Đỗ Mỹ Linh (gia đình ca sĩ Mỹ Linh). Năm 2001, ông Quân mua lại đất của hộ ông Đỗ Xuân Lâm đã được cấp sổ đỏ diện tích 600 m2 đất ở từ năm 1997, trước khi có quy hoạch rừng năm 1998. Năm 2009, hộ ông Quân xây dựng 4 công trình và hạng mục phụ trợ khác. Năm 2014, UBND huyện Sóc Sơn, Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Sóc Sơn mới làm thủ tục hiệu chỉnh sổ đỏ. Năm 2015, Văn phòng đăng ký nhà và đất huyện Sóc Sơn lại làm thủ tục sang tên và cấp đổi sổ đỏ cho hộ ông Quân thuộc quy hoạch rừng phòng hộ Sóc Sơn.
Một gia đình khác tại thôn Minh Tân, xã Minh Trí sử dụng gần 20.000 m2, đã xây dựng 5 công trình kiên cố 2-3 tầng (dạng biệt thự), diện tích xây dựng khoảng 1.000 m2...
Một công trình kiên cố tại khu vực hồ thuộc xã Minh Trí, Sóc Sơn. Ảnh: Gia Chính.
Từ kết luận nêu trên, thanh tra thành phố kiến nghị kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm và có hình thức xử lý nghiêm tập thể và cá nhân liên quan.
Thanh tra đề nghị tổ chức cưỡng chế ngay các công trình vi phạm trật tự xây dựng năm 2017-2018 trên địa bàn hai xã Minh Trí, Minh Phú và khu vực ven các hồ, trả lại nguyên trạng ban đầu. Các công trình vi phạm về đất đai, sử dụng đất không đúng mục đích, vi phạm trật tự xây dựng từ năm 2006-2018, thanh tra đề nghị lập hồ sơ, có phương án xử lý đúng pháp luật, đảm bảo đất đai sử dụng đúng mục đích.
Thanh tra cũng kiến nghị chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra Công an thành phố với những vi phạm trong việc chứng thực, xác nhận mua bán, chuyển nhượng đất dẫn đến xây dựng công trình vi phạm quy hoạch rừng năm 2008.
Trước đó, giữa tháng 10/2018, Hà Nội thanh tra toàn diện việc quản lý sử dụng đất, trật tự xây dựng trong giai đoạn từ năm 2008 đến nay tại xã Minh Trí và Minh Phú, huyện Sóc Sơn. Hơn tháng sau, Phó thủ tướng Trương Hòa Bình yêu cầu Hà Nội thanh tra toàn diện việc quản lý, sử dụng đất rừng Sóc Sơn; đảm bảo kết luận đầy đủ, chính xác, khách quan và xử lý nghiêm các vi phạm, báo cáo Thủ tướng trước ngày 1/2/2019.
Những năm qua, cơ quan chức năng đã nhiều lần thanh tra và chỉ ra các vi phạm trong quản lý sử dụng đất rừng Sóc Sơn như Kết luận của Thanh tra Chính phủ và Thanh tra Thành phố năm 2006; kết luận của Sở Tài nguyên Môi trường năm 2013.
Trong kết luận của Thanh tra Chính phủ năm 2006, cơ quan chức năng thống kê có hơn 650 hộ xây dựng công trình trên đất rừng phòng hộ. Trong số này, gần 80 nhà kiên cố, nhà sàn mọc lên; 26 trường hợp xây dựng theo mô hình trang trại, xưởng sản xuất.
Bảy năm sau (năm 2013), kết luận thanh tra của Sở Tài nguyên Môi trường cũng nêu nhiều vi phạm, trong đó có công trình của ca sĩ Mỹ Linh. Với công trình Việt phủ Thành Chương, từ năm 2006, Thanh tra Chính phủ cho rằng chủ nhân đã "xây dựng các công trình kiên cố khác nhau trên khu đất có nguồn gốc là đất rừng đặc dụng".
Liên quan việc này, cuối năm 2005 cựu trưởng phòng địa chính huyện Sóc Sơn Nguyễn Xuân Hào bị TAND Hà Nội tuyên ba năm tù treo về tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng; Tạ Đình Bằng (văn phòng HĐND và UBND huyện Sóc Sơn), Vũ Hùng Thắng (cán bộ ban quản lý dự án đầu tư xây dựng Hà Nội), Nguyễn Văn Hạnh (cán bộ phòng thanh tra xây dựng Sóc Sơn), Nguyễn Văn Sơn (cán bộ phòng địa chính nhà đất và đô thị huyện Sóc Sơn)... cũng vướng lao lý.
Cùng hôm nay, thành phố Hà Nội ra Thông báo kết luận thanh tra việc quản lý, sử dụng đất rừng trên địa bàn 8 xã và thị trấn Sóc Sơn, huyện Sóc Sơn (huyện Sóc Sơn có 10 xã và 1 thị trấn). Kết luận chỉ ra nhiều vi phạm về quản lý quy hoạch; quản lý đất rừng phòng hộ; sử dụng đất, trật tự xây dựng... Tuy nhiên, kết luận không nêu cụ thể trường hợp vi phạm nào.
Võ Hải