Sáng 7/9, cho ý kiến vào dự án luật Thanh tra (sửa đổi) tại hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách, ông Cường nói Luật hiện hành quy định sau khi ký kết luận thanh tra, trong 10 ngày phải công khai. Đây là yêu cầu minh bạch hoạt động của cơ quan, tổ chức thanh tra nhằm phòng ngừa tham nhũng.
Tuy nhiên, dự thảo luật tại Điều 75 đã bỏ quy định về thời hạn công khai, đồng thời sửa đổi, bổ sung một số quy định có liên quan như trước khi công khai kết luận có thể sửa đổi, bổ sung (Điều 74); nghiêm cấm tiết lộ thông tin liên quan đến cuộc thanh tra khi kết luận chưa được công khai (Điều 9).
Theo Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp, luật hiện hành chỉ cấm tiết lộ thông tin khi chưa có kết luận chính thức. Việc sửa đổi như trên có thể tạo thuận lợi cho cơ quan thanh tra nhưng không phù hợp với chủ trương công khai, minh bạch, khách quan, kịp thời, chính xác của hoạt động thanh tra. Điều 4 dự thảo còn ngược với quy định của pháp luật phòng, chống tham nhũng về minh bạch hoạt động của cơ quan, tổ chức, gây khó khăn cho đối tượng phải thực hiện kết luận thanh tra.
Sự thay đổi nêu trên, theo ông Cường, có thể giúp các cơ quan nhà nước trì hoãn việc công khai, khó xác định giá trị pháp lý của kết luận thanh tra vì có thể bị sửa đổi, bổ sung trước khi công khai. "Về nguyên tắc, khi kết luận được ký thì phải thi hành, tuy nhiên nếu chưa công khai thì làm sao thi hành mà không vi phạm điều cấm tiết lộ thông tin liên quan đến cuộc thanh tra?", ông phân tích.
Do đó, ông Cường đề nghị ban soạn thảo quy định rõ sau khi ký kết luận thanh tra, trong thời hạn nhất định như 10-15 ngày phải công khai. Quy định như vậy sẽ tránh được sự can thiệp làm thay đổi kết luận thanh tra sau khi đã được ký.
Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Nguyễn Mạnh Cường. Ảnh: Phạm Thắng
Không đồng tình bỏ thanh tra cấp huyện
Tại hội nghị, nhiều đại biểu không đồng tình bỏ thanh tra cấp huyện. Đại diện cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho rằng duy trì Thanh tra huyện là cần thiết, bảo đảm chính quyền địa phương thực hiện hiệu quả nhiệm vụ theo phân cấp. Thực tế, cơ quan này không chỉ thực hiện nhiệm vụ về thanh tra mà còn là đầu mối triển khai nhiều nhiệm vụ quan trọng khác được giao trong các luật, như Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo, Luật Phòng, chống tham nhũng.
Dù Thanh tra huyện còn những bất cập trong tổ chức và hoạt động, ông Tùng cho rằng không phải do thiết chế này không còn phù hợp mà là chưa được bố trí đủ nguồn lực. "Việc không duy trì Thanh tra huyện tuy giảm được số lượng lớn cơ quan, nhưng sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước trên các địa bàn, nhất là đối với địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội phát triển", ông Tùng nói.
Do đó, đại diện Ủy ban Pháp luật đề nghị tiếp thu ý kiến của đa số đại biểu Quốc hội là giữ Thanh tra huyện. Chính phủ sớm có giải pháp khắc phục hạn chế, yếu kém trong hoạt động của Thanh tra huyện thời gian qua, từ đó kiện toàn tổ chức, biên chế nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của cơ quan này.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng. Ảnh: Phạm Thắng
Đại biểu Nguyễn Đại Thắng và Trần Đình Gia đồng tình giữ thanh tra cấp huyện để bảo đảm đúng nguyên tắc "ở đâu có quản lý, ở đó có thanh tra". Thực tế, việc xử lý đơn thư khiếu nại, tố cáo có tính chất phức tạp ngay từ cơ sở là cần thiết, tránh gây áp lực cho Thanh tra tỉnh. Ông Thắng đề nghị Chính phủ bố trí đủ nguồn lực về con người, sớm kiện toàn tổ chức, biên chế, bảo đảm điều kiện cần thiết để nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động thanh tra huyện.
Hồi tháng 4, khi dự thảo luật Thanh tra (sửa đổi) giữ nguyên ba cấp thanh tra hành chính gồm Chính phủ, tỉnh và huyện, chỉ thiểu số thành viên Thường trực Ủy ban Pháp luật đồng ý, còn đa số đề nghị không tổ chức cơ quan thanh tra cấp huyện.
Dự thảo Luật được trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 3 Quốc hội khóa XV và dự kiến thông qua tại kỳ họp thứ 4 khai mạc tháng 10.