Thực tế này được 18 doanh nghiệp sản xuất thép trong nước "tố" trong văn bản kiến nghị gửi Bộ Công Thương, Bộ Tài chính mới đây. Các doanh nghiệp cũng "khẩn thiết kiến nghị" cơ quan quản lý xử lý kịp thời hành vi này để đảm bảo công bằng, minh bạch trong cạnh tranh, kinh doanh.
Theo các doanh nghiệp này, sau quyết định áp dụng biện pháp tự vệ tạm thời với mặt hàng phôi thép và thép dài nhập khẩu với mức thuế lần lượt là 15,4% và 23,3% được Bộ Công Thương đưa ra hồi tháng 3/2016, sản lượng sản xuất và bán hàng của ngành sản xuất thép (trong đó có sản xuất phôi thép) trong nước đã tăng lên đáng kể.
Số liệu cập nhật tới cuối tháng 10/2016 cho thấy, lượng sản xuất phôi thép đạt khoảng 6,5 triệu tấn, tăng 33% so với cùng kỳ và 10% so với cả năm 2015. Một số doanh nghiệp tạm dừng hoạt động đã hoạt động trở lại, nhiều doanh nghiệp thoát lỗ, có lãi trong hoạt động sản xuất kinh doanh.
Các doanh nghiệp ngành thép "tố" hành vi tiểu xảo của một số doanh nghiệp nhập khẩu để né thuế nhập khẩu thép. Ảnh: Vnsteel |
Tuy nhiên, từ sau khi áp dụng biện pháp tự vệ cũng phát sinh hành vi doanh nghiệp nhập khẩu kê khai sang mã HS khác đối với mặt hàng thép dây cuộn, hay còn gọi là thép cuộn - một trong những sản phẩm hiện thuộc đối tượng áp thuế tự vệ thương mại.
Cụ thể, trước khi Bộ Công Thương áp thuế tự vệ, thép dây cuộn được nhập khẩu kê khai vào mã 7227.90.00 để hưởng thuế 0%, nhưng sau khi áp thuế tự vệ 15,4% thì lượng nhập khẩu thép cuộn mã này giảm chỉ còn một nửa so với năm ngoái.
Với mức thuế suất hiện áp dụng cho mã HS 7213.91.90 là 3%, các doanh nghiệp đã tận dụng cơ hội này tăng nhập khẩu và kê khai ở mã hàng này. Tổng lượng nhập 10 tháng đã tăng gấp 4 lần so với lượng nhập năm 2015. Riêng tháng 10, việc nhập khẩu tăng cao kỷ lục là 144.000 tấn, bằng 155% lượng sản xuất thép cuộn của toàn ngành thép.
Cùng với sự gia tăng về lượng nhập khẩu là sự xuất hiện của khoảng 40 doanh nghiệp hoàn toàn mới so với năm 2015, trong đó chủ yếu là công ty thương mại. Theo phân tích của nhóm doanh nghiệp gửi kiến nghị tới cơ quan quản lý thì, đây cũng chính là các công ty trước đây nhập mã 7227.90.00 và đứng hàng đầu trong các công ty nhập mã 7213.91.90 nhiều nhất 10 tháng 2016.
Ngoài ra, xét về tiêu chuẩn kỹ thuật mà các doanh nghiệp kê khai khi nhập khẩu mã 7213.91.90 đều là các mác thép của loại thép carbon thông dụng, có các giới hạn kỹ thuật nằm trong giới hạn của thép làm cốt bê tông. Nói cách khác, các lô hàng thép cuộn mà các doanh nghiệp nhập khẩu theo mã này mặc dù theo mô tả hải quan là không làm thép cốt bê tông nhưng hoàn toàn có thể được sử dụng như thép cốt bê tông.
Do đó, các doanh nghiệp kiến nghị Bộ Công Thương điều tra mở rộng phạm vi áp dụng thuế tự vệ thương mại với các mặt hàng thép cuộn và đưa các mã hàng này vào danh mục cần kiểm soát chặt, nâng mức thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt (MFN) lên mức trần theo cam kết WTO.
Trước đó, Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) cũng đã có văn bản gửi Văn phòng Chính phủ và một số Bộ, ngành liên quan về tình hình nhập khẩu thép cuộn mã HS 7213.91.90 ồ ạt từ nước ngoài vào Việt Nam để né thuế.
Hiệp hội này cũng kiến nghị đưa các mã 7217.10.10, 7217.10.29 và 7229.90.90 vào danh mục hàng hóa cần quản lý chặt nhằm ngăn chặn việc lẩn tránh thuế vì các mã thép cuộn này có mô tả không cụ thể, có thuế suất nhập khẩu thấp nên có khả năng lẩn tránh thuế tự vệ thương mại trong tương lai.
Anh Minh