Chiều 8/3, tài xế Võ Văn Tuốt, 37 tuổi, lái xe đầu kéo kèm rơ-moóc từ công ty ở Bình Dương vào cảng Tân Thuận, quận 7, để chở cuộn thép nặng 20 tấn. Sau khi đậu xe giữa bãi, anh Tuốt đặt hai thanh gỗ đường kính khoảng 10 cm trên rơ-moóc để tay cẩu đặt cuộn thép ở giữa.
Khi khối thép hình trụ đường kính gần 2 m được đặt trên hai miếng gỗ chêm, nam tài xế lấy xích sắt cỡ 10 mm luồn qua lõi để siết vào rơ-moóc. Sau đó anh dùng cây sắt có bánh răng để xích siết căng hơn. Toàn bộ quá trình chằng buộc, cố định cuộn thép được anh Tuốt thực hiện trong 5 phút, dựa vào kinh nghiệm chứ không theo quy định nào. "Những tài xế đi trước hướng dẫn, tôi làm lâu quen tay, cứ thấy xích đã căng cho xe chạy", anh Tuốt nói.
Tình trạng nhiều xe đầu kéo chở hàng làm rơi cuộn thép nặng hàng chục tấn là nỗi ám ảnh với người đi đường. Mới đây hôm 5/3, anh Phạm Văn Lành, 43 tuổi, bán vé số bên đường Nguyễn Văn Linh, huyện Bình Chánh (TP HCM) bị chấn thương nặng khi hai cuộn thép nặng 20 tấn trên xe đè lên người. Tại nơi anh Lành gặp nạn từng xảy ra sự cố cuộn thép bị đứt xích lăn về phía trước đè bẹp cabin khiến tài xế tử vong.
Anh Nguyễn Trọng Nhơn, 39 tuổi, hơn chục năm chạy xe đầu kéo ở cảng Tân Thuận, cho biết việc chở cuộn thép nguy hiểm hơn so với thùng hàng. Bởi thùng container loại 20-40 feet có 4-8 chốt gù, sau khi đặt lên rơ-moóc, tài xế chỉ cần gài chốt trước khi xe chạy. Nhưng với cuộn thép, người lái phải cột cố định vào rơ-moóc hoàn toàn thủ công và tự đánh giá an toàn. "Tôi làm còn kỹ, khi siết dây xích sẽ dùng chân đạp lên cây bái nhiều lần cho thật chặt mới khởi hành chứ có người làm qua loa", anh Nhơn nói.
Ông Mai Văn Cự, Giám đốc Công ty cổ phần cảng Tân Thuận, cho hay đơn vị không kiểm tra quy định an toàn với xe chở cuộn thép trước khi xuất cảng. Việc cố định hàng hoá do tài xế thực hiện, cảng chỉ hỗ trợ việc lưu trữ, cẩu cuộn thép lên rơ-moóc. Ngày cao điểm, có 50-60 lượt xe đầu kéo đến cảng Tân Thuận nhận cuộn thép, ít nhất 5 xe chở hàng tới Bình Dương và các tỉnh miền Tây.
Chủ một doanh nghiệp vận tải ở TP Thủ Đức nói hiện nhiều tài xế không nắm được nguyên tắc an toàn trong xếp, chở các loại hàng khối lượng lớn như sắt thép, trụ bêtông... Để an toàn, nhiều doanh nghiệp trước khi cho xe chở hàng nặng chạy phải gia cố, kê kích thêm các thanh sắt trên rơ-moóc hoặc vỏ thùng container. "Chưa có quy chuẩn cụ thể khiến chủ xe, tài xế làm theo kinh nghiệm. Do đó nhiều trường hợp chủ quan, cẩu thả trong việc ràng buộc, xếp hàng lên xe", chủ doanh nghiệp này nói
Theo ông Bùi Văn Quản, Chủ tịch Hiệp hội vận tải hàng hoá TP HCM, hiện quy định chung trong xếp hàng hoá trên ôtô là phải đúng trọng tải thiết kế của xe; giới hạn cầu, hầm, đường... Các loại hàng xếp trên ôtô không được lệch một phía và phải chằng buộc chắc chắn, đảm bảo không xê dịch trong quá trình vận chuyển. Trường hợp xe chở hàng rời nhưng không có thùng kín, chủ xe cần che chắn để không rơi vãi khi chạy trên đường... Tuy nhiên, với từng loại hàng hiện việc chằng buộc chưa có quy chuẩn cụ thể.
Chủ tịch Hiệp hội vận tải hàng hoá TP HCM cho hay nguyên tắc cơ bản trong sắp xếp, chằng buộc hàng là tải trọng phải được phân bổ đều trên toàn bộ mặt sàn của rơ-moóc xe đầu kéo. Hàng khối lượng lớn phải thiết kế chân đế chịu lực đặc biệt, đảm bảo tải trọng hàng hoá được chia đều.
"Dù vậy không phải tài xế nào cũng nắm được và làm theo các nguyên tắc này. Trong khi việc kiểm soát của lực lượng chức năng trên đường thời gian qua cũng khá hạn chế", ông Quản nói và cho biết phía hiệp hội nhiều khuyến cáo doanh nghiệp, tài xế thực hiện các biện pháp an toàn khi vận chuyển hàng khối lượng lớn, không để xảy ra tai nạn.
Ông Trần Tuấn Vinh, chủ doanh nghiệp vận tải ở TP Thủ Đức, cho hay khi chở hàng thép cuộn, tài xế công ty được yêu cầu dùng gỗ hình tam giác chèn hai bên không cho hàng bị lăn, sau đó chằng buộc cẩn thận. Suốt quá trình vận chuyển, xe phải chạy chậm, không quá 30 km/h, nhất là đoạn đường đông. Bởi khi xe chạy quá nhanh, người lái khó xử lý khi xảy ra tình huống bất ngờ, dễ gây tai nạn, cuộn thép sẽ rơi xuống đường.
Chánh văn phòng Ban An toàn giao thông TP HCM Nguyễn Vũ Hạnh Phúc nêu nguyên nhân chính dẫn đến tai nạn do quá trình xếp dỡ tại cảng, xưởng, tài xế và công nhân bốc dỡ lơ là quy định an toàn. Cùng với việc thiếu kinh nghiệm, lái xe khi chở đã chạy vận tốc cao, đến các khúc cua, đèn đỏ thắng gấp khiến các cuộn thép nặng hàng chục tấn bị xê dịch, đứt dây xích.
Thời gian tới, Ban An toàn giao thông thành phố đề nghị cơ quan chức năng tăng cường chốt chặn trước cổng cảng nhằm nhắc nhở tài xế ràng buộc hàng rời trên rơ-moóc thật chắc chắn trước khi chạy ra đường. Về lâu dài doanh nghiệp cần trang bị kỹ năng và đầu tư xe chuyên dụng chở cuộn thép như các nước để đảm bảo an toàn.
Nhóm phóng viên