Thế mạnh, điểm yếu của 4 đội vào bán kết Euro 2004

Czech sẽ đăng quang tại Euro 2004?

Sau những màn trình diễn ấn tượng, Czech hiện được nhiều người đánh giá là ứng viên số một cho chức vô địch. Hà Lan chưa thực sự ổn định và đa dạng trong lối đá tấn công theo sơ đồ 4-3-3, nhưng một suất tại chung kết cho họ cũng không có gì bất ngờ. Bồ Đào Nha cũng chưa để lại nhiều ấn tượng, nhưng họ là chủ nhà và được dẫn dắt bởi Scolari - người đã đưa Brazil tới chức vô địch thế giới thứ 5 hồi mùa hè 2002. Chỉ còn Hy Lạp "bị coi" là hiện tượng, bởi đây mới là lần đầu họ vào tới vòng bán kết của một giải đấu lớn, và là lần thứ hai dự VCK Euro. Nhưng thực tế sân cỏ cho thấy, đội bóng đến từ quê hương của những câu chuyện thần thoại giành quyền góp mặt trong số 4 anh hào của giải không phải là nhờ may mắn.

Czech qua mặt Hà Lan cả ở vòng loại lẫn vòng bảng. Ra quân với đội hình hai, đội bóng xứ pha lê vẫn đủ sức biến "Cỗ xe tăng Đức" thành "xe bò", bằng thắng lợi 2-1. Tinh thần thi đấu của Czech rực lửa, thể hiện rõ nhất qua cuộc ngược dòng ngoạn mục 3-2 trước Hà Lan ở vòng bảng. Nhưng khả năng bùng nổ của Czech mới là điều khiến các đối thủ của họ phải lo ngại. Trong cả ba trận vòng bảng, Czech đều bị dẫn trước, nhưng họ đều bình tĩnh để rồi lật ngược thế cờ một cách thuyết phục.

Gặp một Đan Mạch tự tin, đầy sức mạnh và rất chắc chắn, đoàn quân của HLV Karel Bruckner cũng bị ép suốt hiệp một, nhưng chiến thắng 3-0 đã thuộc về họ chỉ trong vòng có 16 phút ở đầu hiệp hai. Kết quả và cả cách đá theo kiểu phòng ngự phản công của Czech trong trận gặp Đan Mạch khiến nhiều chuyên gia phải bất ngờ. Đối thủ của họ thì càng có lý do để lo lắng khi mà Milan Baros trẻ trung trận nào cũng đều đều "nhả đạn"; Poborsky đã 32 tuổi vẫn dẻo dai, kỹ thuật và chính xác đáng sợ bên hành lang phải; Nedved thì cơ động và có khả năng tạo đột biến cao. Ngay cả tiền đạo chuyên ngồi ghế dự bị Marek Heinz cũng rất nguy hiểm mỗi khi được tung vào sân. Đại diện duy nhất của Đông Âu còn lại tại Euro lần này có rất nhiều cơ hội để gặt hái thành tích còn cao hơn cả Euro 1996 - giải đấu mà họ trở thành đội á quân.

Hà Lan lâu nay luôn được coi là ứng viên vô địch Euro mỗi khi họ giành quyền tham dự, dù quá trình chuẩn bị của họ có gặp nhiều khó khăn. Hơn thế, đội quân áo da cam tiến bộ rõ rệt qua từng trận ở giải đấu năm nay, và đang tràn đầy khát vọng lặp lại thành tích của Euro 1988 - giải đấu mà họ đã chiến thắng ở trận chung kết. Đội bóng này luôn gặp vấn đề về nội bộ mỗi khi tham dự các giải đấu lớn. Năm nay cũng không phải là ngoại lệ. Nhưng sự bất ổn đó đã được giải quyết. Seedorf đã được đá chính ở hàng tiền vệ thay cho Van der Vaart - cầu thủ trẻ được HLV Dick Advocaat đánh giá rất cao cho tới trước khi anh hoạt động thiếu hiệu quả ở trận đầu ra quân gặp Đức. Trong đội hình Hà Lan hiện nay không thiếu các ngôi sao. Trừ trận tứ kết hoà 0-0 sau 120 phút, Nistelrooy trận nào cũng ghi bàn cho Hà Lan. Tài năng trẻ Robben đến giờ xứng đáng được bầu là tiền đạo cánh trái hay nhất giải.

Quan trọng hơn, Hà Lan thi đấu rất tự tin ở giải năm nay. Bị Đức dẫn trước khá sớm, họ miệt mài tấn công để có bàn gỡ hoà ở cuối trận. Chót để tuột chiến thắng trước Czech và không thể tự định đoạt số phận ở ngày cuối cùng vòng bảng, họ vẫn thi đấu thoải mái trước một Latvia từng gây khó khăn cho cả Đức lẫn Czech. Và họ đã vào tứ kết qua khe cửa hẹp. Ở tứ kết gặp Thuỵ Điển, sơ đồ 4-3-3 của họ vận hành không được tốt, xét theo tiêu chí hiệu quả tấn công (hoà 0-0 sau 120 phút). Nhưng rồi đội bóng đến từ vùng đất thấp đã khiến cả thế giới phải bất ngờ khi thực hiện xuất sắc loạt đá luân lưu. Sự tự tin và trình độ kỹ thuật của các chân sút Hà Lan đã giúp họ thoát khỏi những cơn ác mộng penalty, đeo bám họ suốt ba kỳ Euro trước và ở cả World Cup 1998. Lần đầu tiên trong lịch sử các VCK Euro, đội bóng xứ hoa tulip tránh được cái chết trên chấm phạt đền. Vì thế, về mặt tâm lý, Hà Lan hy vọng bước ngoặt lịch sử đó sẽ giúp họ thay đổi số phận.

Với Bồ Đào Nha, lợi thế đầu tiên của họ chính là khán giả nhà. Bên cạnh đó, họ có dàn cầu thủ nhiều sao do HLV tài ba Scolari dẫn dắt. Nếu không có sai lầm ở phút thứ ba trận gặp Anh, tạo điều kiện cho Owen chớp thời cơ ghi bàn, Costinha xứng đáng nhận được sự ủng hộ tuyệt đối cho danh hiệu tiền vệ phòng ngự hay nhất kể từ đầu giải. Hệ thống phòng thủ của đội chủ nhà còn có trung vệ Ricardo Carvalho (Porto), trẻ nhưng rất chắc chắn và tự tin. Anh đã chặn đứng nhiều nỗ lực của Owen và Vassell ở trận gặp Anh, được bầu là Cầu thủ hay nhất trận. C. Ronaldo, cùng với Robben của Hà Lan, là những cầu thủ tấn công cánh trái xuất sắc tại giải lần này.

Tuy nhiên, đến giờ, sau khi đã vượt qua cả Anh ở tứ kết cùng Tây Ban Nha ở vòng bảng, Bồ Đào Nha vẫn còn nhiều việc phải làm. Bồ Đào Nha không để lại dấu ấn đậm nét nào về lối đá tấn công trong suốt 120 phút đọ sức với Anh, nói chính xác là vẫn chưa có nhiều dấu hiệu khởi sắc so với vòng bảng, khi mà họ thua Hy Lạp, chật vật vượt qua Tây Ban Nha. Các cầu thủ Bồ Đào Nha bế tắc trong tấn công ở khoảng 80 phút đầu tiên, bởi nặng về những màn trình diễn kỹ thuật, kém tốc độ và tính đột biến trong các pha lên bóng. Luis Figo, Deco, Maniche đều chơi dưới phong độ, hoạt động thiếu hiệu quả, không khó bị các hậu vệ Anh vô hiệu hoá. Ở tuyến trên, Nuno Gomes thế chỗ của Pauleta, nhưng cũng chỉ đá tròn vai khi giáp mặt hàng thủ của Anh. Mặc dù vậy, họ đã thắng đội bóng xứ sương mù nhờ tinh thần thi đấu cao tới tận phút cuối, sự toả sáng kịp thời của hai ngôi sao vào sân từ băng ghế dự bị - Postiga, Rui Costa. Bồ Đào Nha đã thắng ở tứ kết còn bởi chính Anh đã chọn cho họ lối đi khó sau khi dẫn bàn - không có tham vọng tấn công để tạo khoảng cách an toàn, thay vào đó là cố gắng giữ thành quả mong manh. Thi đấu nhút nhát trước đối thủ quyết tâm gây sức ép từ đầu đến cuối, Anh ra về cũng là hợp lẽ, dù nguyên nhân dẫn đến thất bại có cả yếu tố khách quan: tiền đạo Rooney phải sớm rời sân vì chấn thương; trọng tài Urs Meier từ chối bàn thắng của Sol Campbell - quyết định nhận được sự ủng hộ và phản đối gần như là ngang nhau.

Hy Lạp cho đến trước khi trận tứ kết gặp Pháp kết thúc vẫn bị đánh giá thấp. Trận đó, một số nhà cái châu Á bắt Pháp chấp một trái (tức là phải thắng cách biệt hai bàn mới ăn tiền), còn nhiều nhà cái châu Âu đưa ra cửa 1 ăn 7, thậm chí 1 ăn 8 cho những ai theo Hy Lạp. Nhưng nếu theo dõi kỹ cách Hy Lạp thắng Tây Ban Nha ở vòng loại, thắng Bồ Đào Nha ở ngày khai mạc, rồi cầm hoà Tây Ban Nha ở vòng bảng và đặc biệt là thắng Pháp 1-0 ở tứ kết, chúng ta sẽ nhận thấy Hy Lạp xứng đáng có mặt ở vòng 4 đội mạnh nhất. Lối đá đồng đội với kỷ luật cao, thi đấu hết mình cùng đấu pháp phòng ngự nhiều tầng có chiều sâu là nguyên nhân chính giúp Hy Lạp tiến những bước vững chắc.

Thể lực cũng là yếu tố đáng được nhắc đến, bởi nó giúp Hy Lạp chơi tập trung và tuân thủ tốt đấu pháp trong suốt trận. Tuy nhiên, dàn cầu thủ gồm chủ yếu là những thành viên đã thất bại trong nỗ lực đoạt vé dự World Cup hai kỳ trước và Euro 2000 sẽ khó tạo bất ngờ ở giải lần này nếu họ không do HLV cáo già người Đức Otto Rehhagel dẫn dắt. Ông đã truyền cho các cầu thủ Hy Lạp tinh thần thi đấu đến cùng, sự đoàn kết và cả tính thực dụng của người Đức. Nhờ tài năng của cựu HLV trưởng Werder Bremen, Hy Lạp đã trình làng tại Euro lần này cặp trung vệ thép Dellas (AS Roma) - Kapsis (AEK Athens); hai hậu vệ cánh cơ động Fyssas (trái) và Seitadiris (phải); một đội trưởng Zagorakis có thể chơi ở bất cứ vị trí nào trong hàng tiền vệ; hàng tiền vệ không thực sự kỹ thuật nhưng rất nghiêm chỉnh tuân thủ đấu pháp; các tiền đạo mạnh mẽ, thực dụng và chớp thời cơ tốt.

Trần Nam