Văn phòng Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad ra thông báo xác nhận ông gửi thư xin từ chức lên Quốc vương lúc 13h (12h giờ Hà Nội) hôm nay. Tuy nhiên, động thái này có thể mang tính chiến thuật với mục đích hủy bỏ thỏa thuận chuyển đổi quyền lực của liên minh cầm quyền Pakatan Harapan (PH), ngăn cản Anwar Ibrahim kế nhiệm Mahathir trước cuộc bầu cử tiếp theo năm 2023.
"Quốc vương sẽ bác đơn từ chức vì Mahathir có sự ủng hộ từ đa số trong quốc hội", một nguồn tin cho biết.
Tuy nhiên, không có gì chắc chắn rằng Quốc vương, người gặp ông Anwar vào lúc 14h30, sẽ chấp thuận đơn từ chức hay yêu cầu Mahathir tiếp tục giữ chức. Diễn biến tình hình phù hợp với các báo cáo trước đó nói rằng Thủ tướng Mahathir lên kế hoạch thay thế liên minh cầm quyền PH bằng một liên minh rộng lớn hơn bao gồm các đảng đối lập, nhưng có thể loại bỏ các đồng minh cũ của ông.
Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad dự họp báo ở Tokyo, Nhật Bản tháng 5/2019. Ảnh: AFP.
Quốc vương Malaysia chịu trách nhiệm bổ nhiệm thủ tướng và Anwar, lãnh đạo đảng Công lý Nhân dân (PKR), hy vọng có thể thuyết phục Quốc vương rằng ông có đủ sự ủng hộ từ các nghị sĩ để thành lập chính phủ, các nhà quan sát cho biết. Tuy nhiên, đảng Bersatu của Mahathir cũng tuyên bố rời liên minh PH nhằm cho thấy họ có thể tự nỗ lực thành lập chính phủ.
Trong khi đó, 11 nghị sĩ đảng PKR hôm nay tuyên bố họ sẽ rời đảng và liên minh cầm quyền để thành lập một khối độc lập.
Sự ra đi của các nghị sĩ khiến PH thiếu đa số trong quốc hội, đồng nghĩa với việc chính phủ hiện tại đã sụp đổ. Một liên minh mới sẽ cần ít nhất 112 nghị sĩ, chiếm đa số trong số 222 ghế tại quốc hội, để thành lập chính phủ.
Anwar Ibrahim, 72 tuổi, giữ chức phó thủ tướng thứ bảy của Malaysia từ 1993 đến 1998. Ông là người Malaysia duy nhất từng được bầu vào danh sách "100 nhân vật ảnh hưởng nhất thế giới" của tạp chí Time.
Liên minh PH của Mahathir và Anwar giành chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử năm 2018. Hai chính trị gia này từng đối đầu nhiều năm song đã liên minh để lật đổ cựu thủ tướng Najib Razak trước thềm cuộc tổng tuyển cử. Ông Mahathir nhiều lần hứa hẹn để Anwar kế nhiệm.
Tuy nhiên Mahathir nhiều lần từ chối nói khi nào ông sẽ chuyển giao quyền lực, gây ra căng thẳng trong liên minh 4 đảng. Anwar đêm 23/2 công bố với báo giới rằng các đối tác trong liên minh cầm quyền đã phản bội ông khi tìm cách thành lập một chính phủ liên minh mới với các đảng đối lập như Umno và Islam SeMalaysia.
Huyền Lê (Theo AFP, Straits Times)