Người dân Thổ Nhĩ Kỳ đứng trên một xe tăng ở thủ đô Ankara. Ảnh: Reuters.
Sputnik dẫn lời Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan cáo buộc một nhóm sĩ quan thuộc Bộ Tổng tham mưu đã đảo chính theo "đơn đặt hàng" từ Mỹ, tức giáo sĩ Fethullah Gulen. Ông Gulen, 75 tuổi, từng là đồng minh thân cận của ông Erdogan ít nhất tới năm 1999 khi phải sang Mỹ lưu vong tại tiểu bang Pennsylvania và bị kết tội phản quốc. Gulen là người dẫn dắt phong trào tôn giáo và xã hội xuyên quốc gia ở Thổ Nhĩ Kỳ (Hizmet).
Hãng tin nhà nước Thổ Nhĩ Kỳ Anadolu cho biết cựu đại tá Muharrem Kose là người chỉ đạo các binh sĩ đảo chính vào khoảng 21h30 ngày 15/7 tại thủ đô Ankara và thành phố lớn nhất đất nước Istanbul.
Hồi tháng 3, ông Kose bị loại ra khỏi hàng ngũ quân đội do bị cáo buộc là thành viên của Gulen, phong trào tôn giáo và xã hội xuyên quốc gia ở Thổ Nhĩ Kỳ do học giả Hồi giáo người Thổ Nhĩ Kỳ Fethullah Gulen dẫn đầu. Kose muốn thành lập tổ chức mang tên Hội đồng Hòa bình thay thế chính phủ hiện tại ở Thổ Nhĩ Kỳ.
Ngoài Kose còn có một số sĩ quan tham gia đảo chính như đại tá Mehmet Oguz Akkus, đại tá Erkan Agin và thiếu tá Doğan Uysal, song tin này chưa được xác nhận rộng rãi.
Ông Gulen (phải) và Erdogan (trái) từng là đồng minh thân thiết. Ảnh: aljazeera
AFP cho biết chưa có một sĩ quan quân đội nào lên tiếng nhận thực hiện cuộc đảo chính, bản thân giáo sĩ Gulen cũng phủ nhận có liên quan đến vụ việc. Nhóm tự xưng là Hội đồng vì hòa bình trên đất mẹ đã ra tuyên bố thiết quân luật và cho biết nhóm tiến hành đảo chính "để đảm bảo và phục hồi hiến pháp, nền dân chủ, nhân quyền, tự do và để luật pháp có thể thống trị đất nước".
Khi đảo chính nổ ra, ông Erdogan đang nghỉ mát tại khách sạn Marmaris và nơi này bị đánh bom ngay sau khi ông rời đi. Nhân chứng hiện trường cho biết một trực thăng của quân đội đã nã đạn vào trụ sở cảnh sát ở Ankara. Trước đó, trụ sở cảnh sát vũ trang cũng bị đánh bom. Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Binali Yildirim đã yêu cầu không quân xuất kích tiêu diệt máy bay của phe đảo chính và tuyên bố sẽ khiến những người chống đối chính quyền phải "trả giá nặng nề".
Truyền hình Thổ Nhĩ Kỳ phát đi những hình ảnh cho thấy khoảng 50 binh sĩ đảo chính bị cảnh sát vũ trang bắt giữ. Sau nhiều giờ đụng độ căng thẳng giữa lực lượng ủng hộ tổng thống Erdogan và lực lượng đảo chính, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ sáng 16/7 tuyên bố đã dẹp được cuộc đảo chính. Khoảng 90 người thiệt mạng, hàng trăm người bị thương, hơn 1.500 người bị bắt giữ, hàng loạt tướng tá bị cách chức. Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ cũng nói về một cuộc "thanh lọc hoàn toàn" trong quân đội.
Thổ Nhĩ Kỳ đã từng chứng kiến nhiều cuộc đảo chính. Cuộc đảo chính năm 1997 đã khiến thủ tướng khi đó là ông Necmettin Erbakan phải từ chức.
Xem thêm: Trực thăng quân đội Thổ Nhĩ Kỳ nã đạn vào trụ sở cảnh sát
Văn Việt