Binh lính Thái Lan dàn đội hình trên một đường phố ở trung tâm thành phố Bangkok vào ngày 10/4. Ảnh: AFP. |
Dưới đây là bài phân tích của BBC về các luồng ý kiến trong quân đội Thái Lan, cũng như khả năng dựa vào quân đội để giải tán biểu tình ở nước này.
Trong lúc dân chúng đang tổ chức lễ hội té nước Songkran để đón năm mới, các chính trị gia và tướng lĩnh quân đội lại đối mặt với áp lực về việc trả lời câu hỏi: Tại sao nỗ lực giải tán người biểu tình vào ngày 10/4 thất bại và gây tổn thất nhân mạng? Ngoài ra họ còn phải tiên liệu những diễn biến sẽ xảy ra trong thời gian tới.
Tướng Anupong Paojinda, Tổng tư lệnh quân đội Thái Lan, phát biểu: "Giải pháp tốt nhất cho tình thế hiện nay là giải tán quốc hội. Tôi không muốn can dự vào chính trị nhưng tôi đoán kết cục sẽ là sự giải tán của quốc hội. Các vấn đề chính trị phải được giải quyết bằng những biện pháp chính trị. Giải tán quốc hội là một giải pháp song điều đó chỉ được thực hiện sau khi chính phủ đưa ra một lộ trình rõ ràng về thời gian".
"Những ngôn từ mang sắc thái hòa giải của tướng Anupong khiến nhiều người ngạc nhiên. Rõ ràng ông ấy không muốn có thêm bạo lực trước khi nghỉ hưu vào ngày 30/9 tới", giáo sư Thitinan Pongsudhirak, một giảng viên của Đại học Stanford, Mỹ, nhận xét.
Tuy nhiên, Thủ tướng Abhisit Vejjajiva khẳng định chính phủ, quân đội, cảnh sát và các đảng đồng minh đang đoàn kết và phối hợp với nhau rất tốt. Ông cho biết, chính phủ đã điều tra nguyên nhân gây khiến 21 người thiệt mạng và gần 900 người bị thương trong cuộc bạo loạn hôm 10/4. Thủ tướng tin rằng những phần tử khủng bố đã trà trộn vào đám đông biểu tình và thực hiện hành vi bắn giết.
Giáo sư Surachart Bumrungsuk - một chuyên gia chính trị và quân sự của Đại học Chulalongkorn, Thái Lan - nhận định các phe phái trong quân đội đang chia rẽ về cách giải quyết cuộc biểu tình của phe áo đỏ.
"Một số đơn vị không muốn trấn áp người biểu tình, nhưng nhiều đơn vị khác lại muốn mạnh tay với họ", Bumrungsuk nói.
Cũng theo giáo sư Bumrungsuk, rõ ràng tướng Prayuth Chanocha - phó Tổng tư lệnh quân đội - muốn trấn áp người biểu tình một cách quyết liệt hơn. Tướng Prayuth là ứng cử viên sáng giá để đảm nhiệm chức Tổng tư lệnh quân đội khi tướng Anupong về hưu. Tuy nhiên, điều đó có thể không xảy ra nếu chính phủ hiện nay - vốn được quân đội ủng hộ - không còn nắm quyền nữa.
"Tướng Anupong hầu như không can thiệp vào chính trường kể từ sau cuộc đảo chính năm 2006 và từ chối đàn áp các cuộc biểu tình vào năm 2008", giáo sư Thitinan Pongsudhirak nói.
Thitinan cho biết, tướng Prayuth và những sĩ quan, binh lính có quan điểm cứng rắn đối với các cuộc biểu tình được gọi là những "quân nhân hổ". Con đường công danh của những "quân nhân hổ" thênh thang và triển vọng hơn hẳn so với phần còn lại của quân đội.
"Sự chia rẽ trong quân đội Thái Lan bắt nguồn từ sự bức xúc của phần lớn binh lính đối với một số quân nhân được hưởng đặc quyền. Chẳng có gì đáng ngạc nhiên nếu một số đơn vị quân đội phản đối chủ trương sử dụng bạo lực của tướng Prayuth", Thitinan giải thích.
Nhiều binh sĩ bị thương trong cuộc xung đột tối 10/4 kể lại rằng họ không hề chuẩn bị cho hành động trấn áp người biểu tình. Tờ Bangkok Post dẫn lời một số sĩ quan giấu tên khẳng định quyết định sử dụng vũ lực được đưa ra một cách vội vàng và không đúng thời điểm. Quyết định ấy đẩy binh sĩ, vốn đã mệt mỏi sau nhiều ngày làm nhiệm vụ và chỉ được trang bị sơ sài, vào tình thế nguy hiểm.
Trong bối cảnh quân đội đang chia rẽ, giới phân tích cho rằng Thủ tướng Abhisit chẳng còn nhiều lựa chọn.
"Nếu ông ấy vẫn giữ quan điểm hiện nay, bạo loạn có thể tiếp tục xảy ra trong thời gian tới. Giải pháp tốt nhất của thủ tướng là đưa ra lộ trình cụ thể cho việc tổ chức bầu cử sớm và tuân thủ lộ trình ấy", giáo sư Thitinan nhận định.
Ngay cả khi như thế, giới quan sát cho rằng sự chia rẽ sâu sắc trong xã hội Thái Lan - trong đó có cả quân đội - sẽ không chấm dứt.
"Vụ bạo loạn hôm 10/4 cho thấy có nhiều binh lính trong quân đội cung cấp thông tin cho phe áo đỏ về hành động trấn áp của lực lượng an ninh. Cũng trong vụ bạo loạn ấy người ta cũng nhận thấy một số đơn vị quân đội được trang bị tốt hơn hẳn những đơn vị khác", Anthony Davis, nhà phân tích của tạp chí Janes Defence Weekly, bình luận.
Hà Thu