Một đảo thuộc quần đảo Senkaku/Điếu Ngư. Ảnh: Xinhua |
Theo thỏa thuận, các tàu cá Đài Loan sẽ được đánh bắt cá tại vùng biển ngoài khơi quần đảo mà Nhật gọi là Senkaku và do nước này quản lý. Trung Quốc và Đài Loan cũng tuyên bố chủ quyền với quần đảo và gọi tên là Điếu Ngư.
"Dựa trên nguyên tắc bình đẳng và cùng có lợi, thỏa thuận đã giải quyết được vấn đề đánh cá kéo dài trong suốt 17 năm. Việc ký kết đánh dấu một mốc quan trọng trong quan hệ của hai bên", AFP dẫn lời ông Liao Liao-yi, chủ tịch Hiệp hội Quan hệ Đông Á, cơ quan Đài Loan có nhiệm vụ trao đổi với Nhật Bản, cho hay.
Đàm phán về quyền đánh cá tại đây bắt đầu từ năm 1996 nhưng bị gián đoạn vào năm 2009 và được nối lại từ tháng 12 năm ngoái. Ông Liao đại diện cho phía Đài Loan ký kết hiệp định kể trên, còn đại diện Nhật Bản là ông Mitsuo Ohashi, chủ tịch Hiệp hội Trao đổi.
Theo thỏa thuận đạt được hôm nay, ngư dân Đài Loan sẽ được phép hoạt động trong phạm vi 200 hải lý thuộc đặc quyền kinh tế, tức là khoảng 4.530 km2 mặt nước xung quanh quần đảo. Khu vực này chiếm đến 97% số lượng các vụ tranh chấp về đánh cá giữa Đài Loan và Nhật Bản trong những năm qua, trong đó nhiều lần tàu cá Đài Loan bị tuần duyên Nhật Bản bắt giữ.
"Kể từ nay, quyền đánh cá của các tàu Đài Loan hoạt động trong khu vực sẽ được bảo vệ tốt hơn", Jame Sha, giám đốc Cơ quan Ngư nghiệp của Đài Loan cho hay. Tuy nhiên, các tàu Đài Loan vẫn bị cấm đi vào vùng nước trong phạm vi 12 hải lý từ quần đảo, một lời cảnh báo kiên quyết từ phía Nhật về chủ quyền lãnh thổ. Chỉ trong một số trường hợp đặc biệt, tuần duyên Đài Loan mới được đi vào vùng nước này nếu được yêu cầu.
Hồi tháng 1, các tàu tuần duyên của Đài Loan và Nhật Bản tập trung tại khu vực và có màn "đấu vòi rồng" khi tàu chở các nhà hoạt động Đài Loan cố gắng tiếp cận đảo. Sự việc xảy ra vào thời điểm căng thẳng vì tranh chấp giữa Nhật Bản và Trung Quốc xung quanh quần đảo kể trên lên đến mức đỉnh điểm, cả Bắc Kinh và Tokyo đều từng cử máy bay chiến đấu tới đây.
Tàu tuần duyên của Nhật Bản và Đài Loan cũng từng bắn vòi rồng xua đuổi nhau hồi tháng 9 năm ngoái khi hàng chục tàu Đài Loan được tàu tuần tra hộ tống đi vào vùng nước tranh chấp.
Các nhà phân tích cho rằng thỏa thuận về quyền đánh cá với Đài Loan có ý nghĩa lớn với Nhật Bản bởi nó có thể ngăn chặn việc Đài Loan bắt tay với Trung Quốc đại lục trong tranh chấp. Mối quan hệ giữa Trung Quốc và Nhật Bản trở nên căng thẳng từ tháng 9 năm ngoái, khi chính phủ Nhật quyết định mua lại chuỗi đảo từ các chủ sở hữu tư nhân người Nhật, việc làm mà Trung Quốc tuyên bố là vô giá trị.
Ngay sau khi thông tin ký kết thỏa thuận về quyền đánh cá giữa Nhật và Đài Loan được đưa ra, Trung Quốc đã lập tức lên tiếng bày tỏ lo ngại.
"Chúng tôi bày tỏ quan ngại sâu sắc khi Nhật Bản ký thỏa thuận đánh cá với Đài Loan. Chúng tôi hy vọng Nhật Bản sẽ tuân thủ nghiêm túc các cam kết của mình về vấn đề Đài Loan và có hành động thận trọng và phù hợp", người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi nói.
Trung Quốc coi Đài Loan là một phần lãnh thổ của mình và chờ ngày thống nhất, trong khi Đài Loan tuyên bố là một quốc gia độc lập từ năm 1949.
Vùng nước xung quanh quần đảo Senkaku/Điếu Ngư được coi là có nguồn tài nguyên thiên nhiên dồi dào và ngư dân Đài Loan cho rằng mình có quyền đánh cá tại đây từ nhiều đời nay. Theo Cơ quan Ngư nghiệp Đài Loan, có khoảng 800 tàu cá Đài Loan hoạt động trong khu vực và đánh bắt được 40.000 tấn cá mỗi năm.
Vũ Hà