"Hôm nay, chúng tôi quyết định mời Phần Lan và Thụy Điển trở thành thành viên của NATO và đồng ý ký kết các nghị định thư gia nhập", các lãnh đạo NATO ra tuyên bố chung từ hội nghị thượng đỉnh ở Madrid, Tây Ban Nha, hôm 29/6.
NATO cho biết việc Phần Lan và Thụy Điển gia nhập sẽ giúp hai nước này cùng khu vực châu Âu - Đại Tây Dương an toàn hơn, trong khi NATO cũng lớn mạnh hơn.
Động thái này mở ra giai đoạn tiếp theo. Quốc hội mỗi nước thành viên sẽ cần phê duyệt quyết định mở rộng NATO và quy trình này không giống nhau ở từng nước. Tại Mỹ, quyết định kết nạp sẽ được thông qua nếu 2/3 thành viên Thượng viện bỏ phiếu thuận. Trong khi đó, Anh không yêu cầu bỏ phiếu chính thức tại quốc hội.
Quá trình này thường mất 8-12 tháng để hoàn tất, dựa trên những tiền lệ trước đây. Bắc Macedonia, nước gần nhất gia nhập NATO, đã chờ khoảng một năm.
Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg tại hội nghị thượng đỉnh ở Madrid, Tây Ban Nha, hôm 29/6. Ảnh: AFP.
Tuyên bố chung của NATO còn cam kết sẽ giúp đỡ Ukraine nhiều hơn trong khi liên minh này tăng đáng kể khả năng răn đe và phòng thủ của mình. "Các đồng minh cam kết triển khai thêm lực lượng sẵn sàng chiến đấu ở khu vực sườn đông", tuyên bố có đoạn.
Các thành viên NATO nhất trí về Khái niệm Chiến lược mới, tài liệu được cập nhật một thập kỷ một lần để phác thảo sứ mệnh và lập trường của liên minh đối với các nước không phải thành viên. Trong đó, NATO coi Nga là "mối đe dọa trực tiếp và đáng kể nhất đối với an ninh của các nước đồng minh cũng như hòa bình và ổn định ở khu vực châu Âu - Đại Tây Dương". Liên minh cũng mô tả Trung Quốc là thách thức đối với lợi ích, an ninh cũng như các giá trị của khối, thêm rằng Bắc Kinh đang "tìm cách phá hoại trật tự thế giới dựa trên luật lệ".
Thụy Điển và Phần Lan hồi tháng 5 nộp đơn gia nhập NATO, động thái được đánh giá là bước ngoặt khi kết thúc nhiều thập kỷ duy trì vị thế trung lập của hai quốc gia Bắc Âu. Thổ Nhĩ Kỳ, nước thành viên NATO, ban đầu phản đối Thụy Điển và Phần Lan gia nhập, song ngày 28/6 thông báo thay đổi quan điểm, ủng hộ hai quốc gia này vào liên minh.
Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov hôm 29/6 cho biết nước này coi động thái của Thụy Điển và Phần Lan là "động thái gây bất ổn". Một ngày trước đó, Phó chủ tịch Hội đồng An ninh Nga Medvedev cảnh báo Nga sẽ đặt nhiều vũ khí hạt nhân "sát cửa ngõ" Thụy Điển, Phần Lan khi hai nước vào NATO.
7 thập kỷ NATO đông tiến ở châu Âu. Đồ họa: Statista.
Ngọc Ánh (Theo AFP/Reuters)