 |
|
Cặp vợ chồng điệp viên huyền thoại Gevork Vartanian và Goar Vartanian. Ảnh: RIA Novosti. |
Hôm 10/1, Cục Tình báo Đối ngoại Nga thông báo ông Vartanian tử vong vì một bệnh mà bác sĩ chưa xác định được, AP đưa tin.
Tổng thống Nga Dmitry Medvedev đã gửi lời chia buồn tới bà Goar, vợ của Vartanian. Bà Goar từng sát cánh với chồng trong các điệp vụ ở nước ngoài. Sự thành công trong sự nghiệp biến họ thành một cặp vợ chồng điệp viên lừng danh trên thế giới.
Ông Medvedev ca ngợi Vartanian, nói rằng cựu điệp viên là một nhân vật huyền thoại đã tham gia những điệp vụ đặc biệt và những điệp vụ ấy đã trở thành một phần trong lịch sử tình báo đối ngoại của Nga.
Cục Tình báo Đối ngoại Nga cho biết, cha của Vartanian cũng là một điệp viên của Liên Xô, từng hoạt động ở thủ đô Tehran của Iran dưới vỏ bọc là một thương nhân. Vartanian bắt đầu nối nghiệp cha khi ông mới 16 tuổi.
Vào tháng 11/1943, nhà lãnh đạo Liên Xô Josef Stalin, tổng thống Mỹ Franklin D. Roosevelt và thủ tướng Anh Winston Churchill tổ chức một hội nghị ở Tehran. Tình báo Đức đã biết thông tin về cuộc gặp trước khi nó diễn ra.
Adolf Hitler, quốc trưởng Đức, ra lệnh tiến hành chiến dịch ám sát ba nhà lãnh đạo và gọi chiến dịch là “Bước nhảy dài” (Long Jump). Nhóm tình báo Liên Xô do Vartanian chỉ huy đã phát hiện các điệp viên Đức tới Tehran để thực hiện nhiệm vụ ám sát. Nhờ đó mà âm mưu của Hitler bất thành.
Sau này, theo lệnh của cấp trên, Vartanian tham gia một trường đào tạo điệp viên của Anh tại Tehran và thu thập thông tin về những người được Anh cử sang Liên Xô sau khi tốt nghiệp. Thông tin mà Vartanian cung cấp giúp giới chức Liên Xô bắt những điệp viên đó dễ dàng.
Vartanian và vợ đã hoạt động tại nhiều nước từ thập niên 50 tới năm 1986. Hãng thông tấn ITAR-Tass nói cặp vợ chồng điệp viên từng hoạt động tại Iran, Italy, Pháp, Hy Lạp và nhiều nước khác. Họ kết hôn nhiều lần tại nhiều nơi để tạo vỏ bọc trong quá trình thực thi nhiệm vụ.
Vartanian từng được tặng huân chương Anh hùng Xô viết, phần thưởng cao quý nhất của Liên Xô cũ. Sau khi nghỉ hưu vào năm 1992, ông tham gia công tác đào tạo điệp viên trẻ. Vợ của ông cũng nhận nhiều huân chương cao quý.
Việt Linh