Robert Mueller tại trụ sở Bộ Tư pháp Mỹ ở Washington ngày 29/5. Ảnh: AFP.
"Hôm nay tôi phát biểu công khai vì cuộc điều tra đã hoàn tất. Bộ trưởng Tư Pháp đã công khai phần lớn nội dung bản báo cáo của chúng tôi", công tố viên đặc biệt Robert Mueller ngày 29/5 nói, đánh dấu lần đầu tiên ông lên tiếng sau 22 tháng điều tra cáo buộc Nga can thiệp bầu cử Mỹ năm 2016 và mối quan hệ giữa chiến dịch của Trump với Nga.
Ông tuyên bố đóng cửa văn phòng công tố viên đặc biệt và từ chức tại Bộ Tư pháp Mỹ, nhấn mạnh rằng báo cáo dài 448 trang được công bố từ tháng trước đã rõ ràng, không cần giải thích thêm. Trong báo cáo, Mueller kết luận chiến dịch của Trump không thông đồng với Nga và không có đủ bằng chứng để truy tố Trump tội cản trở pháp lý, mặc dù ông đã liệt kê 10 trường hợp Trump cố gắng chặn cuộc điều tra.
Mueller cho biết Bộ Tư pháp Mỹ cấm truy tố một tổng thống đương nhiệm vì đó là hành vi vi hiến. "Văn phòng công tố viên đặc biệt là một phần của Bộ Tư pháp và theo quy định, chúng tôi bị ràng buộc bởi chính sách của bộ. Do đó, buộc tội Tổng thống chưa từng là phương án chúng tôi có thể cân nhắc".
Tuy nhiên, Mueller nói rằng báo cáo của ông không chứng minh Trump vô tội. "Nếu chúng tôi tin Tổng thống vô tội, chúng tôi sẽ nói thẳng như vậy. Nhưng trong báo cáo, chúng tôi đã không xác định rõ Tổng thống có phạm tội hay không".
Mueller là cựu giám đốc Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) được chỉ định làm công tố viên đặc biệt từ tháng 5/2017 để điều tra nghi vấn Nga can thiệp bầu cử Mỹ và mối quan hệ giữa đội ngũ tranh cử của Trump với Moskva. Trump nhiều lần bác bỏ cáo buộc, chỉ trích cuộc điều tra là "cuộc săn phù thủy" và "xung đột lợi ích". Nga cũng bác bỏ và mô tả cáo buộc can thiệp bầu cử Mỹ là "lố bịch", "mang động cơ chính trị" và "màn hài kịch đáng xấu hổ".
Trái với tuyên bố của Nga, Mueller khẳng định các sĩ quan tình báo quân đội Nga "đã phát động một cuộc tấn công phối hợp vào hệ thống chính trị Mỹ" trong nỗ lực "can thiệp vào cuộc bầu cử và gây thiệt hại cho một ứng viên tổng thống".
Vài phút sau khi Mueller kết thúc phát biểu, Trump viết trên Twitter: "Không có gì thay đổi về báo cáo của Mueller. Không có đủ bằng chứng và ở nước ta thì như thế là vô tội. Vụ án đã kết thúc! Cảm ơn".
Nhà Trắng sau đó ra tuyên bố rằng "báo cáo đã rõ ràng, không có sự thông đồng, không có âm mưu" và Bộ Tư pháp "xác nhận không có cản trở công lý".
"Công tố viên đặc biệt đã xác nhận những gì chúng ta biết từ trước: không có thông đồng và không có cản trở", nghị sĩ đảng Cộng hòa Doug Collins nói. "Việc cố gắng điều tra lại những phát hiện của công tố viên đặc biệt sẽ chỉ chia rẽ thêm đất nước chúng ta. Đã đến lúc đóng vụ này".
Trong khi đó, phe Dân chủ có cách nhìn khác về các tuyên bố của Mueller. Họ cho rằng Mueller ám chỉ ngay cả khi có đủ bằng chứng, ông cũng không thể buộc tội Trump do quy định của Bộ Tư pháp Mỹ. Theo họ, Mueller đang ngầm kêu gọi quốc hội luận tội Trump.
"Cần bắt đầu quy trình luận tội, đó là nghĩa vụ hiến pháp của chúng ta", nghị sĩ đảng Dân chủ Kamala Harris, ứng viên tranh cử tổng thống năm 2020, nói.
Nghị sĩ đảng Dân chủ Jerry Nadler, chủ tịch Ủy ban Tư pháp Hạ viện, nói rằng "giờ đây trách nhiệm phản ứng trước tội lỗi, dối trá và những hành động sai trái của Tổng thống Trump nằm trong tay quốc hội".
Thực tế, việc Trump bị luận tội là tương lai khá xa vời vì quyết định đó cần được 2/3 thượng viện thông qua - điều khó xảy ra khi phe Cộng hòa đang kiểm soát thượng viện Mỹ.
Phương Vũ (Theo Reuters)