Tổng thống Mỹ Donald Trump gần đây nêu lên ý tưởng tự ân xá cho bản thân cũng như người nhà trước khi mãn nhiệm, dù không biết liệu ông có làm như thế không sau vụ bạo loạn ở Đồi Capitiol hôm 6/1.
Tuy nhiên, các nguồn tin cho hay cả Barr và Cipollone đều cho rằng việc Trump tìm cách tự ân xá là ý tưởng tồi. Trước khi từ chức bộ trưởng tư pháp, Barr đã truyền đạt tới Trump cảnh báo Tổng thống không nên tự ân xá, theo các nguồn tin.
Barr tin rằng một bản ghi nhớ pháp lý năm 1974 của Bộ Tư pháp, trong đó khẳng định Tổng thống không thể tự ân xá, vẫn còn hiệu lực. Cipollone cũng không yêu cầu Cục Pháp chế Bộ Tư pháp xem xét lại vấn đề này.
Trump phát biểu trước người ủng hộ ở bang Georgia hồi tháng 12/2020. Ảnh: AFP.
Bản ghi nhớ năm 1974 của Bộ Tư pháp Mỹ nêu rõ "theo nguyên tắc cơ bản không ai có thể tự làm thẩm phán cho mình, tổng thống không thể ân xá cho bản thân". Tuy nhiên, tài liệu này cũng viết rằng tổng thống đương nhiệm có thể từ chức và sau đó được phó tổng thống ân xá sau khi người này tiếp quản vai trò tổng thống. Đây là chuyện từng xảy ra khi Gerald Ford ân xá cho Richard Nixon năm 1974.
Hai nguồn tin thân cận với Phó tổng thống Mike Pence tiết lộ Pence nhiều khả năng sẽ không ra lệnh ân xá cho Trump theo kịch bản này. Pence từng là người ủng hộ trung thành của Trump, nhưng ông giờ đây cảm thấy thất vọng với vai trò của Trump trong cuộc bạo loạn, cũng như việc Tổng thống đã không gọi điện để kiểm tra tình trạng của ông trong và sau biến cố tại quốc hội.
Trump vẫn có thể tự ân xá ngay cả khi các quan chức chính quyền của ông không chấp nhận hành động này. Việc tự ân xá chỉ áp dụng cho các tội danh liên bang, nhưng không bảo vệ được Trump khỏi các hành động pháp lý cấp bang, bao gồm cuộc điều tra của công tố viên New York đối với vấn đề tài chính của Tổng thống cũng như tập đoàn Trump Organization.
Thông thường, Văn phòng Luật sư Nhà Trắng sẽ yêu cầu Cục Pháp chế Bộ Tư pháp góp ý về những vấn đề pháp lý quan trọng. Cục này chịu trách nhiệm góp ý về quyền lực của nhánh hành pháp và thường có quan điểm cởi mở về quyền lực tổng thống.
Việc Barr và Cipollone phản đối Trump tự ân xá là động thái đáng chú ý bởi cả hai đều là những người bảo vệ trung thành của Trump trong cuộc điều tra Nga can thiệp bầu cử tổng thống năm 2016, cũng như nỗ lực xem xét bãi nhiệm Trump của phe Dân chủ.
Hai người gần đây mâu thuẫn với Trump vì những tuyên bố gian lận bầu của Tổng thống. Barr rời khỏi Bộ Tư pháp hồi tháng 12 sau khi công khai tuyên bố không phát hiện gian lận bầu cử diện rộng, còn Cipollone đang cân nhắc từ chức sau khi bất đồng sâu sắc với Tổng thống.
Trump đang hứng chỉ trích nặng nề bởi được cho là góp phần "kích động" vụ bạo loạn tại quốc hội. Cuối tuần qua, quyền tổng chưởng lý đặc khu Columbia cho biết các công tố viên hàng đầu sẽ theo dõi sát sao mọi diễn biến điều tra để xác định vai trò của từng người trong vụ bạo loạn, dù có thể liên quan tới nhiều quan chức chính phủ.
Hồng Hạnh (Theo CNN)