HLV Park Hang-seo xem các học trò sút luân lưu trong trận đấu với Jordan tại vòng 1/8 Asian Cup 2019. Ảnh: Anh Khoa.
Trang chủ của Liên đoàn Bóng đá Thế giới (FIFA) ngày 17/1 đưa bài viết với hàng tít "Hương vị ngoại mang đến thành công đậm đà cho Việt Nam", ca ngợi chính sách tuyển lựa và trọng dụng các huấn luyện viên nước ngoài trong chiến lược phát triển bóng đá ở Việt Nam.
Mở đầu bài báo, cơ quan quyền lực nhất của bóng đá thế giới dẫn một thành ngữ Việt Nam khuyên con người nên chọn thầy giỏi để theo học. "Câu thành ngữ đó là một minh chứng tương đối chính xác cho quyết định của Việt Nam phụ thuộc vào những chuyên gia nước ngoài để phát triển nền bóng đá", FIFA bình luận.
Chính sách dùng huấn luyện viên ngoại đã bắt đầu từ nhiều thập niên trước. "Tuy nhiên chưa bao giờ có trường hợp nào thành công hơn huấn luyện viên hiện tại người Hàn Quốc Park Hang-seo, người đang dẫn dắt Việt Nam qua vòng loại và tiến sâu vào AFC Asian Cup", theo bài báo. Lần gần nhất, Việt Nam góp mặt tại giải vô địch bóng đá châu Á là 12 năm trước. Vào năm 2007, Việt Nam tham dự vòng chung kết với tư cách đội đồng chủ nhà cùng với Thái Lan, Indonesia, Malaysia. Các cầu thủ Việt Nam khi đó không phải thi đấu vòng loại.
"Việt Nam rõ ràng không bị cóng trên sân đấu và chơi bóng với sự tự tin trong trận mở màn với Iraq, hai lần dẫn trước nhưng bị nhà vô địch năm 2007 vượt mặt vào phút chót với tỉ số 2-3", FIFA miêu tả. Trận thứ hai, Việt Nam thất bại trước đối thủ nặng ký của châu lục Iran với tỉ số 0-2. "Dẫu vậy, họ vùng lên đè bẹp Yemen với tỉ số tương tự trận trước và vào vòng knock-out với tư cách là đội xếp thứ ba có thành tích tốt nhất".
"Ông Park là một trong những huấn luyện viên ngoại dẫn dắt đội tuyển quốc gia thành công nhất trong những năm gần đây", chủ tịch Liên đoàn bóng đá Việt Nam Lê Khánh Hải trả lời FIFA sau vòng loại Asian Cup 2019. "Dưới sự dẫn dắt của ông, đội bóng đã và đang thi đấu với quyết tâm lớn và đạt được thành tích tốt".
Vòng loại World Cup 1994 là giải đấu đầu tiên đội tuyển Việt Nam tranh tài tầm quốc tế. Mặc dù thất bại, giải đầu này đã nhen nhóm khát khao được góp mặt tại giải bóng đá danh giá nhất hành tinh. Liên đoàn Bóng đá Việt Nam bắt đầu lên kế hoạch cho một chiến lược phát triển dài hơi.
Bước đi đầu tiên là thuê huấn luyện viên ngoại. Huấn luyện viên người Đức Karl Heinz Weigang được chọn dẫn dắt đội tuyển quốc gia sau đó một năm. "Chúng tôi nhận ra cần phải dựa vào các quốc gia có nền bóng đá phát triển để tận dụng kiến thức huấn luyện của họ nếu chúng tôi muốn nâng tầm lên những giải đấu cao hơn", chủ tịch VFF nói. "Chính vì vậy chúng tôi gửi lời mới đến ông Weigang và ông ấy đã đến Việt Nam".
Dưới thời của huấn luyện viên này, Việt Nam đã đạt được thành công đột phá, đứng vị trí thứ ba tại giải vô địch Đông Nam Á AFF Cup năm 1996, lúc đó được biết đến với tên gọi Tiger Cup.
Sau đó là huấn luyện viên người Áo Alfred Riedl. Ông dẫn dắt đội tuyển Việt Nam đến trận chung kết của AFF Cup vào năm 1998. Đây là lần đầu tiên Việt Nam đăng cai một giải bóng đá tầm quốc tế. Tưởng chừng như đã chạm được vào giấc mơ, Việt Nam để thua Singapore trong trận cuối cùng đuối sức. Chiếc cúp vô địch rời khỏi Việt Nam trong sự chết lặng của các cổ động viên trên sân Hàng Đẫy.
Huấn luyện viên người Bồ Đào Nha Henrique Calisto tiếp quản đội tuyển vào năm 2002. Năm 2005, Alfred Riedl quay trở lại và đưa Việt Nam vào vòng 8 đội mạnh nhất tại Asian Cup 2007. Năm 2008-2011, ông Calisto được mời về cầm quân lần nữa. Trong trận chung kết lượt về giải vô địch khu vực AFF Cup 2008, dù bị dẫn trước 1-0, đến phút bù giờ cuối cùng, Việt Nam gỡ hòa từ cú đá phạt cách khung thành Thái Lan 30 m để lần đầu tiên giành chức vô địch Đông Nam Á.
Nhưng phải đợi cho đến thời của huấn luyện viên người Hàn Quốc Park Hang-seo, chính sách trọng dụng "chất xám ngoại" của Liên đoàn bóng đá Việt Nam mới thực sự phát huy tác dụng. Dưới sự dẫn dắt của ông Park, Việt Nam đã làm nên lịch sử khi vào tận trận chung kết giải vô địch châu Á AFC U23 năm 2018, và đội tuyển quốc gia giành được chức vô địch khu vực lần thứ hai hồi tháng trước. Việt Nam là đại diện duy nhất của khu vực Đông Nam Á có mặt tại giải vô địch thế giới dành cho độ tuổi dưới 20 FIFA World Cup U20 năm 2017, FIFA liệt kê các thành tích gần đây của bóng đá Việt Nam.
"Hai lần giành chức vô địch AFF Cup là cú hích lớn với sự phát triển của chúng tôi", chủ tịch liên đoàn bóng đá nói. "Điều đó tạo ra động lực và sự khích lệ đối với người làm bóng đá cũng như người hâm mộ".
Tại Asian Cup 2019, Đông Nam Á có ba đại diện bao gồm Việt Nam, Thái Lan và Philippines. Đến vòng tứ kết, đại diện duy nhất còn trụ lại là Việt Nam. Philippines đã sớm bị loại từ vòng bảng. Còn Thái Lan, đội được coi là mạnh nhất khu vực khoảng 5 năm về trước, thua Trung Quốc 1-2 tại vòng 1/8.
"Nhờ sự hợp tác với các huấn luyện viên ngoại, chúng tôi đã học được từ họ sự chuyên nghiệp, tính cẩn trọng và kỷ luật trong huấn luyện. Những kiến thức mà chúng tôi đã thu hái được vượt qua yếu tố kỹ thuật và chiến thuật, giờ đây chúng tôi ý thức được tầm quan trọng của những yếu tố như sức mạnh tinh thần và dinh dưỡng".
Chủ tịch liên đoàn bóng đá khẳng định sẽ "duy trì phương thức này để đưa bóng đá Việt Nam lên một tầm cao mới".
An Hồng