Ông Donald Trump hôm 3/11 ở thị trấn Selma, bang North Carolina. Ảnh: New York Times
Ứng viên tổng thống Mỹ đảng Cộng hòa khăng khăng yêu cầu các cố vấn phải thức và liên tục nói chuyện với ông. Nhà tài phiệt New York chẳng muốn gì hơn là nghe giọng nói nhẹ nhàng, như thì thầm bên tai từ người con rể, theo New York Times.
Ông liên tục đòi cập nhật tình hình, muốn mọi thứ luôn đi đúng hướng. "Nhìn đám đông kìa!", Donald Trump quay sang người trợ lý báo chí, hồ hởi kêu lên khi chiếc phi cơ bay ngang qua Florida. Trên màn hình tivi, kênh Fox News chiếu hình ảnh hàng nghìn người tụ tập thành những nhóm lớn. Theo Trump, họ tập trung để chờ đợi ông.
Trump dường như cũng phải vật lộn để vượt qua nỗi khao khát thu hút sự chú ý tưởng chừng như không có giới hạn. Đứng cạnh bàn buffet tại câu lạc bộ golf của mình ở thành phố Doral, bang Florida, mắt nhìn vào đĩa xúc xích, Trump tỏ ra tập trung khi một phóng viên New York Times bước đến gần.
"Tôi đang nhắn tin", ông quả quyết. "Tôi không chơi. Thực tế, tôi hơi hồi hộp khi đứng đây nói chuyện với bạn dù chỉ trong vỏn vẹn một phút".
Nhưng sau đó, ông vẫn để người phóng viên này lên máy bay cùng mình để đi từ Miami tới Jacksonville. Nỗ lực tránh xa ánh đèn sân khấu sụp đổ.
Theo các bình luận viên Maggie Haberman, Ashley Parker, Jeremy W. Peters và Michael Barbaro từ NYTimes, những ngày cuối chiến dịch tranh cử, Trump như sống giữa hai thế giới đối lập. Một bên là hình ảnh ứng viên tổng thống Mỹ tự tin và điềm tĩnh do bộ máy tranh cử gây dựng. Bên còn lại là hình ảnh một ứng viên bạo miệng nhưng tràn đầy lo âu về tương lai.
Ngoài mặt, Trump vẫn liên tục tung đòn công kích nhằm vào đối thủ đảng Dân chủ Hillary Clinton, cho thấy một sự ổn định về chiến lược. Nhưng dưới bức màn, bất ổn vẫn ngự trị, khiến con đường tiến tới Nhà Trắng mà nhà tài phiệt New York đi càng trở nên khó khăn hơn, chuyên gia nhận định.
Các cố vấn cuối cùng cũng quyết định giành quyền kiểm soát tài khoản mạng xã hội Twitter mà Trump thường dùng để thóa mạ các đối thủ nhằm hạn chế những nội dung không phù hợp trước ngày bầu cử.
Ivanka, con gái lớn của ông Trump, từng xuất hiện trong một đoạn quảng cáo để thu hút sự ủng hộ từ những phụ nữ vùng ngoại ô cảm thấy nản chí vì những phát ngôn gây bão mà tỷ phú Mỹ đưa ra. Nhưng nay, Ivanka phản đối bộ máy tranh cử phát tán rộng rãi đoạn quảng cáo vì lo sợ rằng việc cô liên quan quá sâu vào chiến dịch có thể ảnh hưởng tới công việc kinh doanh cá nhân.
Chiến dịch tranh cử cho Trump giờ đây không còn phải rơi vào cảnh bị mất mặt bởi những thông báo cải tổ nhân sự bất ngờ, song điều đó để lại cho ông một đội ngũ cố vấn nhiều xung đột nhưng không thể sa thải, với vai trò thiếu rõ ràng, giới quan sát đánh giá. Bằng chứng là một kế hoạch khuyến khích những cử tri đi bỏ phiếu sớm ở Florida bầu cho Trump đã bị trì hoãn nhiều tuần liền.
Kết quả là một bầu không khí hỗn loạn bao trùm chiến dịch. Các cố vấn từng bị loại khỏi bộ máy vận động tranh cử vài tháng trước, ví dụ như Corey Lewandowski, vẫn thường xuyên nói chuyện với nhà tài phiệt New York, đưa ra những lời khuyên đôi khi va chạm với đội ngũ lãnh đạo hiện tại. Tỷ phú Trump, người không dùng máy tính, phản đối việc chiến dịch tranh cử đổ hàng chục triệu USD vào các quảng cáo kỹ thuật số, nghi ngờ tính hiệu quả của chúng, những thứ ông chưa bao giờ thấy.
Thậm chí những thành viên tình nguyện rút lui cũng không được chấp nhận. Cố vấn truyền thông cấp cao Jason Miller đã nộp đơn từ chức sau khi ông bị nhìn thấy xuất hiện tại một câu lạc bộ thoát y ở Las Vegas vào đêm trước khi diễn ra cuộc tranh luận tổng thống cuối cùng. Tuy nhiên, lời đề nghị bị từ chối.
Những thông tin nội bộ trên đều do NYTimes thu thập từ các cuộc phỏng vấn với hàng chục cố vấn, trợ lý, người ủng hộ ông Trump.
Hope Hicks, phát ngôn viên cho nhà tài phiệt New York, khẳng định chiến dịch tranh cử vẫn theo đúng kế hoạch. Bà phủ nhận những ý kiến cho rằng các cố vấn của Trump xảy ra xung đột, đồng thời nhấn mạnh cử tri đang tích cực đáp lại các thông điệp của ông.
Thăng trầm
Chặng cuối hành trình đến Nhà Trắng của ứng viên tổng thống Mỹ đảng Cộng hòa là tập hợp của những biến động thăng trầm. Nó bắt đầu vào ngày 7/10 khi đoạn video ông khoe khoang chuyện sờ soạng phụ nữ bị phát tán. Nhiều người Cộng hòa lúc bấy giờ vội vã kết luận ông đã đi đến đoạn cuối hành trình.
Nhưng các cố vấn cho Trump không vội nản chí. Họ liệt kê ra 15 điểm chính để ông phát biểu tại Gettysburg, Pennsylvania, tập trung vào vấn đề làm trong sạch bộ máy chính quyền nhằm đánh lạc hướng dư luận khỏi các cáo buộc ông sàm sỡ, có hành vi thiếu tế nhị với phụ nữ.
Tuy nhiên, Trump không hài lòng với kế hoạch mà các cố vấn đề ra. Sau khi xem xét lại bài diễn văn, ông chỉ giữ lại khoảng một nửa ý kiến được đề xuất. Và dù những trợ lý cấp cao một mực phản đối, nhà tài phiệt New York vẫn quyết định tận dụng dịp này để tung ra lời đe dọa rằng ông sẽ kiện những phụ nữ công khai cáo buộc ông tấn công tình dục.
Mặc cho đội ngũ cố vấn van nài ông cân nhắc, Trump vẫn giữ nguyên quyết định. Những kẻ dám tấn công ông phải nhận hình phạt thích đáng, Trump tuyên bố.
Bài diễn văn ở Gettysburg lập tức đẩy Trump xuống vực sâu. Ngày 23/10, một cuộc thăm dò do ABC News thực hiện cho thấy ông để thua bà Clinton 12 điểm. Trump trở nên kích động, chỉ trích ABC thiên vị, theo các email nội bộ.
Hy vọng le lói
Ông Trump hôm 5/11 tại một buổi vận động tranh cử ở thành phố Tampa, bang Florida. Ảnh: NYTimes
Ánh sáng cuối đường hầm chợt lóe lên với Trump khi vào ngày 28/10, giám đốc Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) James Comey thông báo mở lại cuộc điều tra bà Clinton sử dụng máy chủ email cá nhân cho việc công.
Trên chuyến bay chiều tới New Hampshire, Trump cùng các cố vấn xem được tin tức từ chiếc tivi màn hình phẳng lắp trong chuyên cơ. Ông không biết nên phản ứng thế nào.
"Các ông thấy điều này có ý nghĩa gì?", Trump hỏi những người có mặt trên máy bay, gồm Stephen K. Bannon, giám đốc điều hành chiến dịch tranh cử, Stephen Miller, cố vấn chính sách cấp cao, và Lewandowski, cựu quản lý chiến dịch.
Đối với Trump, câu trả lời vô cùng đơn giản: Đây là cơ hội giúp ông lật ngược tình thế.
Nhưng các cố vấn khăng khăng cho rằng nếu muốn tận dụng triệt để thời cơ, ông Trump phải tuân thủ nghiêm ngặt mọi hướng dẫn, để câu chuyện tự lan truyền và kiềm chế công kích đối thủ.
Cả nhóm sau đấy cùng hướng về khách sạn Radisson ở thành phố Manchester, bang New Hampshire. Tại đây, hàng nghìn người đang chờ ông phát biểu.
Song các cố vấn cần thời gian để phác thảo ra những thứ Trump nên và không nên nói. Vì thế, họ cử Michael T. Flynn, một trung tướng quân đội về hưu, bước lên sân khấu câu giờ.
Tại buổi vận động, Trump làm đúng như yêu cầu, nhanh chóng ca ngợi FBI và cảnh báo rằng bà Clinton không được phép "mang những bản án hình sự của mình vào Phòng Bầu dục". Rồi ông chuyển chủ đề.
Tuần tiếp theo, các nhân viên chiến dịch thực hiện hàng loạt "chiêu" để ngăn Trump tự hủy hoại hình ảnh bản thân. Chiếm quyền sử dụng Twitter của ông là một biện pháp như thế.
Hôm 3/11, khi chuyên cơ chở Trump tạm nghỉ trên đường băng ở Miami, ông nhìn thấy chiếc Không lực Một bên ngoài cửa sổ. Nhà tài phiệt New York mở to mắt nhìn rồi yêu cầu bà Hicks viết một dòng bình luận trên Twitter về Tổng thống Mỹ Barack Obama, người lâu nay vẫn nhiệt tình hỗ trợ bà Clinton tranh cử.
"Tại sao ông ấy lại đi vận động tranh cử thay vì tạo ra việc làm và sửa chữa Obamacare", tỷ phú Trump nói. "Trở lại công việc đi".
Sau một hồi chỉnh sửa, bà Hicks viết thêm: "Cho người dân Mỹ".
Giám đốc điều hành chiến dịch Bannon lại thử một phương pháp khác. Ông đánh vào cái tôi lớn của Trump, gợi ý rằng nhà Clinton đang tìm cách khiến ông khổ sở.
"Họ muốn tác động tới suy nghĩ của ông", Bannon nói. "Đây là một cái bẫy".
Trump tất nhiên không dễ bị "cầm cương". Nhà tài phiệt New York khó chịu khi các cố vấn yêu cầu ông dùng những từ ngữ sáo mòn trong bài phát biểu, chẳng hạn như cụm từ "làm khô vũng lầy", bao hàm cái mà ông gọi là sự tham nhũng trong hàng ngũ quan chức tại Washington và quyết tâm của ông trong việc loại bỏ chúng. Tuy nhiên, cuối cùng, Trump vẫn làm theo khi chứng kiến phản ứng nồng nhiệt từ đám đông.
Tin tưởng chiến thắng
Ông Trump và vợ, bà Melania, hôm 5/11 bước xuống từ chuyên cơ riêng tại sân bay quốc tế Wilmington, bang North Carolina. Ảnh: NYTimes
Thời điểm kết quả thăm dò cho thấy nhà tài phiệt New York bắt đầu thu hẹp khoảng cách với đối thủ Clinton cũng như các thông tin về ông có chiều hướng thay đổi, trên chuyên cơ riêng, Trump tỏ ra đầy phấn khởi.
"Các trích dẫn đều lấy từ diễn văn của tôi", ông nói. "Đó là một điều tuyệt vời".
Song, những cố vấn cũng thừa nhận một vài ngày cư xử tốt không thể xóa bỏ ấn tượng về 16 tháng thất thường của ông Trump, đặc biệt trong bối cảnh cánh cửa vào Nhà Trắng dành cho tỷ phú Mỹ một lần nữa bị thu hẹp lại sau khi giám đốc FBI hôm qua "giải oan" cho bà Clinton, tuyên bố không truy tố ứng viên tổng thống Mỹ đảng Dân chủ vì các email mới bị rò rỉ.
Dù vậy, hy vọng vẫn còn.
"Bạn có thể tới Pennsylvania", Brad Parscale, giám đốc phụ trách mảng kỹ thuật số của chiến dịch, nói. "Bạn gần như có thể cắt bầu không khí hứng khởi bằng một con dao. Bạn có thể cảm thấy chúng trong không khí".
Trở lại chuyên cơ riêng, ngồi trên chiếc ghế da, Trump vẫn kịch liệt bác bỏ mọi ý kiến cho rằng chiến dịch tranh cử kỳ lạ, không chính thống, khó đoán định của ông sẽ thất bại.
"Tôi sẽ chiến thắng", ông quả quyết.
Mỹ bầu cử tổng thống như thế nào?
Xem thêm: Donald Trump và chiêu nước rút kịch tính
Vũ Hoàng