Trump ký tuyên bố công nhận Cao nguyên Golan thuộc chủ quyền Israel tại Nhà Trắng hôm 25/3. Ảnh: Reuters.
"Arab Saudi bác bỏ và lên án mạnh mẽ tuyên bố của chính quyền Mỹ rằng họ công nhận chủ quyền của Israel đối với Cao nguyên Golan, vốn của Syria và đang bị chiếm đóng", tuyên bố của hãng thông tấn nhà nước Arab Saudi SPA hôm nay cho hay, theo AFP.
Thông báo được đưa ra sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 25/3 ký tuyên bố công nhận Cao nguyên Golan thuộc chủ quyền của Israel trước sự chứng kiến của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tại Nhà Trắng. Netanyahu gọi việc Trump ký tuyên bố là "công lý lịch sử" và "chiến thắng ngoại giao".
Golan vẫn là "vùng đất của Syria bị chiếm đóng" và việc công nhận cao nguyên này thuộc chủ quyền Israel đã "vi phạm Hiến chương Liên Hợp Quốc và các nghị quyết quốc tế", tuyên bố của Arab Saudi nhấn mạnh. "Điều này sẽ tác động tiêu cực đến tiến trình hòa bình Trung Đông cũng như an ninh và ổn định trong khu vực".
Israel chiếm đóng Cao nguyên Golan từ Syria trong chiến tranh Trung Đông 1967 và sáp nhập vào lãnh thổ của mình năm 1981, động thái không được cộng đồng quốc tế công nhận.
Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc và các chính quyền trước đây của Mỹ luôn xem Golan là lãnh thổ bị chiếm đóng và việc trả lại sẽ được đàm phán như một phần của thỏa thuận hòa bình toàn diện giữa Israel và Syria. Các thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an là Anh, Pháp, Nga, Trung Quốc khẳng định sẽ tiếp tục xem Cao nguyên Golan là nơi bị Israel chiếm đóng theo các nghị quyết của hội đồng.
Bộ Ngoại giao Syria ra tuyên bố việc chính quyền Trump công nhận chủ quyền của Israel đối với Cao nguyên Golan là "đòn tấn công rõ ràng vào chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Syria", đồng thời nhấn mạnh Trump không có thẩm quyền để "công nhận sự xâm lược này". Nga trước đó cảnh báo việc Mỹ công nhận chủ quyền của Israel đối với Cao nguyên Golan sẽ gây ra làn sóng căng thẳng mới ở Trung Đông.
Arab Saudi là một đồng minh quan trọng của Mỹ ở Trung Đông. Quan hệ hai nước được cải thiện mạnh mẽ sau khi Trump nhậm chức năm 2017. Trái với người tiền nhiệm Barack Obama, Trump thực hiện những chính sách cứng rắn với Iran, quốc gia bị Arab Saudi xem là "kẻ thù truyền kiếp".
Trump cũng không thể hiện lập trường gay gắt khi Arab Saudi bị cộng đồng quốc tế lên án, tẩy chay vì vụ giết nhà báo Jamal Khashoggi trong lãnh sự quán ở thành phố Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ tháng 10 năm ngoái.
Jared Kushner, con rể kiêm cố vấn cấp cao của Trump, được đánh giá là người có ảnh hưởng đến các quyết định Trung Đông của Tổng thống Mỹ. Chàng rể gốc Do Thái của Trump cùng nhóm cố vấn được cho là đứng sau việc Trump công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel tháng 7/2017.
Trong vai trò là người dẫn đầu nỗ lực kiến tạo hòa bình Trung Đông, Kushner từng tới thăm Israel và gặp Thủ tướng Netanyahu và tháng 6/2017 và tháng 6/2018. Kushner dự kiến công bố kế hoạch hòa bình Trung Đông sau cuộc bầu cử Israel ngày 9/4.