The Florida Project là dự án phim độc lập, kinh phí thấp do Sean Baker đạo diễn, đồng viết kịch bản với Chris Bergoch. Phim có sự góp mặt của Willem Dafoe, Caleb Landry Jones, Brooklynn Prince cùng dàn diễn viên nghiệp dư lần đầu xuất hiện trước ống kính. Ra mắt tại Liên hoan phim Cannes 2017 và phát hành ở Mỹ tháng 10 năm ngoái, phim nhận "cơn mưa" lời khen từ giới phê bình và khán giả. Willem Dafoe được đề cử "Nam diễn viên phụ xuất sắc" ở Oscar lần 90.
* Trailer "The Florida Project"
Phim mở đầu với tiếng trẻ con gọi nhau đến lạc giọng cùng giai điệu tưng bừng của Celebration (Kool & The Gang) như báo hiệu một mùa hè "quậy tới bến" của lũ trẻ ở Magic Castle (Lâu đài Phép màu) - một dãy nhà nghỉ bình dân nằm bên đường cao tốc ở Kissimmee, Florida, cạnh công viên giải trí Disney World.
Trong căn phòng trọ chật hẹp, Moonee (Brooklynn Prince) sống cùng mẹ nuôi Halley (Bria Vinaite) - một vũ công thoát y vừa bị đuổi việc. Hàng ngày, cậu bạn Scooty (Christopher Rivera) và Dicky (Aiden Malik) rủ Moonee rong ruổi, bày đủ trò nghịch ngợm. Trong một lần thi xem ai nhổ nước bọt xa hơn lên ôtô một phụ nữ ở Futureland (khu trọ kế bên), Moonee quen Jancey (Valeria Cotto) và hai cô bé nhanh chóng trở nên thân thiết.
Không thể tiếp tục múa thoát y, Halley nghĩ đủ cách kiếm sống từ bán nước hoa đến làm gái điếm để có tiền trả nhà trọ trước khi quản lý Bobby (Willem Dafoe) tống cổ hai mẹ con ra đường. Sau lần lũ trẻ vô tình làm một căn hộ bỏ hoang bốc cháy, Ashley (Mela Murder) - mẹ Scooty và là bạn thân của Halley - cấm con trai giao du với đám trẻ. Cô cũng ngừng trộm thức ăn từ nhà hàng mình làm việc cho mẹ con Moonee. Một đêm tuyệt vọng, Halley gõ cửa xin Ashley giúp đỡ nhưng bị chế nhạo chuyện làm gái điếm, cô đã đánh Ashley. Sự kiện lập tức khiến mùa hè vô tư lự của Moonee đầy nước mắt.
Bria Vinaite (trái) và Brooklynn Prince trong phim.
Trong The Florida Project, Sean Baker cho thấy khả năng quan sát tinh tế và sự thấu hiểu sâu sắc tâm lý, thói quen và cuộc sống của trẻ nhỏ. Qua con mắt Sean, lũ trẻ vừa nghịch như quỷ sứ vừa đáng yêu như thiên thần.
Lũ trẻ mang trong mình trái tim ấm áp, biết sẻ chia, không một chút thù hận, bủn xỉn. Chúng vô tư lự, vui vẻ giúp nhau dù trước đó đứa này vừa nhổ nước bọt vào mặt đứa kia. Chúng vừa không biết gì vừa cái gì cũng biết. Từ việc ông A sống ở tầng này là cựu chiến binh thích uống bia, ông B tầng kia bị bệnh gout, bà C nhà này luôn nghĩ mình kết hôn với Chúa đến chuyện không ai trong khu nhà dùng thang máy vì nồng nặc mùi nước tiểu. Thế nhưng, lũ trẻ của The Florida Project cũng không biết vì sao mẹ Scooty không cho cậu ra chơi cùng chúng. Vì sao chúng không được giúp đỡ nhau. Vì sao người lớn cứ liên tục chửi bới...
Một cảnh giàu sinh khí trong phim.
Suốt 111 phút, Sean Baker khiến khán giả trải qua mọi cung bậc cảm xúc cùng lũ trẻ, nhất là Moonee. Người xem bật cười nhớ về tuổi thơ của mình với trò đứng trước quạt thổi phù phù. Trò nhại tiếng loài vật. Sự phấn khích khi thấy trực thăng hay việc bắt chước điệu bộ và những câu nói của người lớn. Song song, khán giả cũng rùng mình, giận dữ, tuyệt vọng rồi nghẹn ngào trước những sự kiện khắc nghiệt liên tiếp xảy ra trong kỳ nghỉ hè của Moonee.
Được ca ngợi về phong cách đạo diễn, quay phim sáng tạo, kịch bản mang tính thời sự nhưng thành công lớn nhất của The Florida Project là dàn diễn viên. Ngoài Willem Dafoe, những người còn lại đa phần lần đầu đứng trước ống kính. Nhờ thế, cả êkíp đã thổi vào phim một làn gió tươi mới và những cuộc đời vô cùng chân thực.
Làm quen với phim ảnh năm sáu tuổi, Brooklynn Prince trong vai Moonee cứng cáp và có nghề hơn các bạn. Cô bé chơi hết mình trong những cảnh vui đùa bên bạn bè và nhuần nhuyễn điều chỉnh ngôn ngữ cơ thể ở những cảnh đòi hỏi chiều sâu nội tâm. Brooklynn thu hút ở cái liếc mắt tinh nghịch, điệu cười mỉm chối tội, kiểu chống nạnh, điệu bộ trịch thượng, cái đầu nghiêng lúc bị mắng, tông giọng xin xỏ, la hét, nói leo hoặc chửi thề... Tất cả mang tới chân dung một cô bé vừa ngỗ nghịch, lỳ lợm vừa hồn nhiên "vô số tội". Trong cảnh cao trào chạy tìm bạn thân, Brooklynn Prince đã bóp nghẹt trái tim khán giả qua cách em bật khóc, cách em nhét hai ngón tay vào miệng và lắp bắp: "Tạm biệt!".
Sean Baker cho biết anh trải qua những ngày căng thẳng để tìm kiếm diễn viên vào vai Moonee. "Đó phải là một đứa trẻ hướng ngoại, tự do và tự tin làm điều mình muốn", anh nói. Trước khi The Florida Project bấm máy, êkíp cũng tổ chức nhiều buổi trò chuyện để kết nối dàn diễn viên trẻ em. Các em học cách nhớ tên và mối quan hệ trong phim của nhau, rồi chia nhóm đến khu nhà nghỉ thực hành
Willem Dafoe nhận đề cử Oscar cho vai diễn trong phim.
Nhân vật tung hứng ăn ý với Moonee là Halley - người mẹ nổi loạn - do Bria Vinaite thủ vai. Halley gây choáng ngợp với mái tóc xanh lá, đôi môi đỏ chót bấm khuyên phì phèo cần sa, gương mặt lấm tấm mụn, thân hình xăm trổ cùng trang phục kiệm vải. Sean Baker cho biết anh xây dựng mối quan hệ giữa hai nhân vật Halley - Moonee giống quan hệ chị em hơn mẹ con bởi đó là cuộc sống của một đứa trẻ 20 tuổi nuôi dưỡng một đứa trẻ sáu tuổi.
Halley hiện ra như một thiên thần sa ngã - một cô gái trẻ bị quăng vào đời sớm. Người bạn bỏ đi, để Moonee cho cô nuôi nấng. Trong những đoạn cãi tay đôi với quản lý trọ Bobby, vợ chồng chủ nhà hay cô bạn thân Ashley, Bria Vinaite diễn mà như không diễn. Điệu nhíu mày, trề môi, gương mặt cười cợt giễu nhại làm bật lên hình ảnh bà mẹ vị thành niên phải gồng mình trong tấm áo khoác rộng. Với người ngoài, Halley cư xử xấc xược, bất cần bao nhiêu thì với Moonee, cô ấm áp, kiên nhẫn, quan tâm bấy nhiêu. Bất chấp hoàn cảnh trớ trêu, Halley cố mang đến cho Moonee trải nghiệm tuổi thơ hồn nhiên như khi hai mẹ con chạy đùa dưới cơn mưa hoặc lúc cô dẫn Moonee và Jancey ra ngoại ô tổ chức sinh nhật. Trước bộ phim, Bria Vinaite chưa bao giờ diễn xuất.
Trong The Florida Project, Willem Dafoe hiện lên với một hình ảnh bình dị, ấm áp. Chỉ làm công việc quản lý hành chính nhưng Bobby quan tâm, chăm sóc tới từng cá nhân, gia đình ở trọ như người thân ruột thịt. Dáng đi lật đật đầy sốt sắng, giọng nói khàn ấm áp cùng biểu cảm ánh mắt ấn tượng, Willem đã biến hóa linh hoạt với nhiều nghĩa vụ: người quản lý khu trọ, người cha, người bảo vệ lũ trẻ, thợ sơn sửa, nhân viên thu ngân... Cách diễn với nhiều khoảnh khắc im lặng của Dafoe, như lúc ông đứng nhìn Moonee bỏ chạy, khiến chân dung một người quản lý vừa gai góc vừa ấm áp.
Ý tưởng kịch bản của The Florida Project bắt nguồn từ ngày biên kịch Chris Bergoch đi thăm người mẹ sống ở Florida. Trên đường, anh tình cờ thấy nhiều đứa trẻ chơi đùa ở khu đỗ xe của một dãy nhà nghỉ bình dân trên đường quốc lộ gần Disney World. Tìm hiểu, anh biết lũ trẻ sống ở đó cùng gia đình nhiều năm liền. Chris trao đổi với Sean và họ bắt đầu thu thập dữ liệu để phát triển kịch bản. Phần lớn tình huống trong phim đều diễn ra ở đời thực. Những đứa trẻ lớn lên ở đây là trẻ không nhà, không có mái ấm thực sự dù sống ngay cạnh thiên đường của mọi trẻ em trên thế giới.
Thế giới trong The Florida Project được nhìn qua con mắt của cô bé Moonee và lũ trẻ ở Magic Castle, do đó máy quay của Alexis Zabe thường xuyên được giữ ở vị trí thấp. Những ngôi nhà xuất hiện to lớn khác thường với màu sắc rực rỡ, những đám mây luôn bồng bềnh mỗi nơi các em đi qua. Hầu hết cảnh quay ban ngày được thực hiện với phim cuộn 35 mm cùng bộ ống kính cổ điển Panavision E để tạo ra khung hình đẹp như cổ tích với bảng màu rực rỡ, tương phản cao. Alexis cho biết họ sử dụng máy phim vì muốn phủ lên khung hình cảm giác mơ màng với không khí hoài niệm, luyến tiếc quá khứ.
Nhà quay phim người Mexico cũng có cuộc chơi màu độc đáo, hút mắt người xem với từng cặp màu bổ sung như xanh lá - tím, xanh lá - đỏ, vàng - tím trong mọi cảnh quay có trẻ em. Đạo diễn Sean Baker còn sử dụng typography (tạm dịch: nghệ thuật sắp xếp con chữ) trên những bảng hiệu, biểu ngữ của nhiều tòa nhà, khu phố để khắc họa tính cách thành phố Florida và truyền tải thông điệp như anh từng gây ấn tượng trong Tangerine.
Hoàng Phương