Vùng vai trái của bệnh nhi bị sưng nhẹ và đau âm ỉ từ tháng 1 năm nay. Các bác sĩ Bệnh viện K chẩn đoán bé mắc u nguyên bào thần kinh thể kém biệt hóa. Khối u gây sưng nề vùng vai trái, ấn đau tại chỗ, gây hạn chế vận động vai. Khối u xâm lấn phần mềm lân cận, kích thước 5x10 cm, chưa di căn xa. Bác sĩ chỉ định phẫu thuật thay xương sau khi vào 4 chu kỳ hóa chất để thu nhỏ khối u. Xương thay thế làm từ công nghệ in 3D với vật liệu PEEK.
Sau nửa năm điều trị hóa chất, khối u nhỏ lại, đỡ đau trẻ có thể cử động vai. Ngày 17/8, kíp phẫu thuật gồm bác sĩ Trần Trung Dũng, giảng viên Trường Đại học Y Hà Nội, ê kip Trung tâm Phẫu thuật Khớp và Y học thể thao Bệnh viện Tâm Anh cùng Bệnh viện K, cắt bỏ toàn bộ xương bả vai và khối u, thay thế bằng xương nhân tạo.
Một ngày sau mổ, bệnh nhi ngồi dậy được, vận động vai nhẹ nhàng theo hướng dẫn. Ba ngày sau mổ, trẻ không bị nhiễm trùng, biên độ vận động cải thiện dần.
Bé trai là trường hợp thứ hai tại Việt Nam được thay xương bả vai nhân tạo, đồng thời bệnh nhân nhỏ tuổi nhất. Trước đó, một nữ giáo viên 43 tuổi ở Thái Nguyên được thay xương bả vai. Thế giới từ lâu đã ứng dụng kỹ thuật tạo hình xương bả vai, riêng châu Á chỉ mới hơn 10 ca được thay thế xương bả vai nhân tạo.
Theo bác sĩ Dũng, ung thư xương bả vai khá hiếm gặp, là thách thức rất lớn trong điều trị. Bác sĩ không chỉ điều trị ung thư, cắt bỏ khối u hoàn toàn mà còn phải phục hồi hoặc thay thế các phần chi thể đảm bảo chức năng của xương bả vai trong vận động khớp vai, thẩm mỹ cơ thể và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Việc phẫu thuật tạo hình xương bả vai cho bệnh nhân ung thư đôi khi bế tắc.
Bên cạnh đó, xương bả vai nhân tạo không sẵn có do cấu trúc giải phẫu mỗi người khác nhau, đòi hỏi sản xuất riêng theo thông số của bệnh nhân. Trước đây, Việt Nam chưa đáp ứng được yêu cầu này.
Vật liệu PEEK được Bộ Y tế Việt Nam cấp phép sử dụng trong lĩnh vực y sinh vào năm 2012. Đây là loại vật liệu có độ cứng, độ đàn hồi tốt, trọng lượng tương tự xương người, nhiệt độ nóng chảy của PEEK khoảng 400 độ C. Vật liệu này được ứng dụng vào làm nẹp, vít, đoạn xương nhân tạo, khớp nhân tạo, mảnh vá hộp sọ, đốt sống nhân tạo, và phù hợp với công nghệ in 3D.
Công nghệ in 3D với vật liệu PEEK đã được ứng dụng tại Việt Nam để sản xuất mảnh ghép hộp sọ, lồi cầu xương hàm dưới, các mảnh ghép cho vùng hàm mặt. Xương bả vai thay thế cho bé trai cũng do Việt Nam sản xuất, là sản phẩm đầu tiên, có yêu cầu về độ phức tạp và độ chính xác rất cao.
Chi Lê