Khủng hoảng nước sạch là một trong những vấn nạn báo động tại các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long, trong đó có quê hương tôi - Bạc Liêu. Hai năm trước, đợt hạn, mặn đi qua để lại nhiều hậu quả nặng nề trên mảnh đất tưởng luôn phì nhiêu, xanh mướt của miền Tây. Cơn khát vùng hạn, mặn khiến hàng triệu người lao đao, không có thu nhập, mất trắng đồng lúa, hoa màu, cá tôm…
Tài nguyên nước Việt Nam đang gặp nhiều thách thức
Tôi và bạn bè của mình đều bất ngờ khi Việt Nam thuộc nhóm thiếu nước trên thế giới, với lượng nước bình quân đầu người dưới 4.000 m3 một người trong năm - dù luôn được đánh giá có tài nguyên dồi dào và phong phú.
Những năm gần đây, do tác động của El Nino, tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất và đời sống. Riêng trong năm 2016, hạn, mặn xóa trắng hàng trăm nghìn hecta ruộng lúa, hoa màu tại Đồng bằng sông Cửu Long. Đợt thiên tai này trở thành nỗi ám ảnh không thể quên với người dân quanh năm sống trong sự trù phú của tự nhiên.
Không chỉ dân miền Tây chúng tôi, người miền Trung, Tây Nguyên cũng bất lực khi gánh trên vai những cơn khát khốc liệt từ khủng hoảng tài nguyên nước. Tại Hà Nội, bạn bè tôi nói mùa hè người dân vẫn đến thiếu 100.000 m3 nước sạch mỗi ngày. Nhiều chung cư kêu cứu vì không đủ nước sinh hoạt.
Qua truyền thông, tôi được biết thời gian tới Đồng bằng sông Cửu Long thường xuyên phải đối mặt với tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn khốc liệt vì tác động của biến đổi khí hậu, nước biển dâng.
Tác động từ hoạt động khai thác, sử dụng nước của các quốc gia ở thượng nguồn sông Mekong; việc xây dựng, vận hành các hồ chứa thủy điện cả trên dòng chính và dòng nhánh... cũng gây ảnh hưởng không nhỏ.
Đối mặt với khủng hoảng tài nguyên nước, chúng ta cần thay đổi nhiều thứ, từ chính sách vĩ mô cho tới hành vi sử dụng nước mỗi ngày.
Khủng hoảng nước sạch gây khó khăn trong cuộc sống.
Người dân cần sự thay đổi từ chính sách quản lý
Tôi nhớ lãnh đạo Bộ Tài nguyên từng đề xuất các giải pháp đẩy lùi tình trạng khát nước sạch. Theo đó, cần quy hoạch tài nguyên nước, tăng cường giám sát việc khai thác nguồn nước; xả nước thải vào nguồn; quản lý hiệu quả việc vận hành các hồ chứa; tăng cường năng lực các cơ quan quản lý nước sạch. Truyền thông về ý thức tiết kiệm nước đến người dân, ngay từ trong sinh hoạt hàng ngày cũng là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu.
Ngoài tổ chức các hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật về tài nguyên nước, tôi ủng hộ ban ngành kêu gọi người dân hiểu rõ tầm quan trọng của việc sử dụng tiết kiệm, hiệu quả nguồn nước. Tại mỗi tỉnh, thành nên tổ chức các hoạt động kỷ niệm nhằm kêu gọi người dân bảo vệ tài nguyên nước; tổ chức các cuộc thi tương tự.
Một trong những công trình giúp tiết kiệm nước.
Thay đổi cách giặt giũ ở mỗi gia đình
Theo tôi, giải pháp đơn giản và thiết thực nhất để tiết kiệm nước sạch đến từ mỗi gia đình và cá nhân. Nếu mọi người cùng chung tay tiết kiệm nước ngay trong gia đình mỗi ngày, tất cả chúng ta đều có cơ hội sử dụng nước sạch.
Nhiều năm nay, các cơ quan quản lý đã kêu gọi cộng đồng, doanh nghiệp nêu sáng kiến, mô hình tiết kiệm nước. Gia đình tôi ấn tượng với Quỹ “Tiết kiệm 1 tỷ m3 nước sạch cho Việt Nam” - được tổ chức bởi Cục Quản lý tài nguyên nước và Unilever Việt Nam, nhãn hàng Comfort. Chương trình góp phần làm thay đổi nhận thức, thói quen và cách dùng nước trong hiện tại và tương lai”.
5 năm qua, Quỹ từng tiếp cận hơn 33 triệu hộ gia đình, tiết kiệm được 636 triệu mét khối nước với nhiều hoạt động. Trong đó, cuộc thi “Sáng kiến tiết kiệm nước” truyền cảm hứng nhờ 9 dự án cộng đồng xuất sắc được triển khai tổng kinh phí 450 triệu đồng và 28.000 người được hưởng lợi trực tiếp.
Trong giai đoạn hạn, mặn hoành hành tại các tỉnh miền Tây năm 2016-2017, tôi cũng đánh giá cao chương trình “Xe tải nước” của nhãn hàng Comfort. Họ đã mang hơn 110.000 lít nước sạch tới các hộ gia đình tại các vùng bị hạn, mặn.
Năm nay, chương trình “Xả một lần cùng Comfort, chỉ một lần xả là đủ” tiếp tục được triển khai nhằm tuyên truyền người dân tiết kiệm nước cho bản thân, gia đình và cộng đồng.
Thay vì xả nhiều lần, người tiêu dùng có thể tiết kiệm tới 20 lít nước trong mỗi lần giặt, chung tay với Comfort mang nước sạch tới người dân vùng thiếu nước.
Tôi nghĩ, tiết kiệm nước trong sinh hoạt, giặt giũ… là cách đơn giản nhất để bảo vệ nguồn tài nguyên nước vốn ngày càng khan hiếm. Bảo vệ, tiết kiệm tài nguyên nước không chỉ là trách nhiệm của nhà nước mà còn cần đến sự chung tay góp sức của từng doanh nghiệp, gia đình và người dân Việt Nam.