"Rất khó tìm được việc làm trong các công ty lớn", Liu, 24 tuổi, nói. Anh tốt nghiệp chuyên ngành sản xuất truyền hình tại một trường đại học ở Bắc Kinh trước khi chuyển về làm việc ở tỉnh Hà Nam, miền trung Trung Quốc.
Liu làm thủ thư sau khi chính phủ Trung Quốc phát động chiến dịch đảm bảo công việc tạm thời cho sinh viên tốt nghiệp. Các nhà phân tích cho rằng đây là giải pháp ngắn hạn nhằm duy trì ổn định xã hội trong bối cảnh nền kinh tế đang chậm lại, ít cơ hội việc làm dành cho thanh niên.
Những "việc làm phúc lợi" như lễ tân, quản trị viên văn phòng, nhân viên bảo vệ và nhân viên cộng đồng, là công việc được các bộ ngành, tổ chức chính phủ ở Trung Quốc tuyển dụng hàng năm. Trước đây, họ thường nhận đơn đăng ký từ các nhóm người có hoàn cảnh khó khăn như người già hay người khuyết tật.
Năm nay, trong bối cảnh cuộc khủng hoảng thất nghiệp ở thanh niên ngày càng nghiêm trọng tại nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, ngay cả những vị trí công việc ở vùng nông thôn hẻo lánh cũng chứng kiến cạnh tranh gay gắt giữa sinh viên Trung Quốc tốt nghiệp từ các trường đại học hàng đầu.
Thanh niên Trung Quốc tham gia hội chợ việc làm ở Bắc Kinh ngày 30/6. Ảnh: Reuters
Theo các nhà phân tích, chính phủ Trung Quốc nhận định việc làm là chìa khóa để xoa dịu thế hệ bi quan nhất Trung Quốc trong nhiều thập niên. Cử nhân vẫn có thể tích lũy kinh nghiệm, dù hạn chế, trong lúc làm các công việc tạm thời. Khi nền kinh tế phục hồi, bên tuyển dụng lao động sẽ hưởng lợi nhờ quá trình này.
Các hợp đồng việc làm thường ký kết thời gian 1-3 năm, trả lương tối thiểu theo khu vực, thường từ 2.000 tới 3.000 nhân dân tệ (275 - 412 USD) mỗi tháng, đôi khi cung cấp bữa trưa miễn phí. Số tiền này thấp hơn nhiều so với kỳ vọng về mức lương cho người mới đi làm là 8.033 tệ, theo khảo sát do công ty tuyển dụng Liepin thực hiện.
Một chương trình khác hướng tới một triệu thực tập sinh trong năm nay đang cố gắng thu hút hỗ trợ từ các công ty nhà nước và tư nhân. Bộ Nhân lực và An sinh Xã hội Trung Quốc không trả lời yêu cầu bình luận về chương trình việc làm của chính phủ. Tuần trước, họ nói với truyền thông nhà nước Trung Quốc rằng tình hình việc làm của thanh niên đang được cải thiện.
Trung Quốc đã nới lỏng một số quy định pháp lý đối với các công ty công nghệ, bất động sản và tài chính, lĩnh vực thường tuyển dụng lượng lớn sinh viên mới tốt nghiệp. Tuy nhiên, truyền thông nhà nước cũng đăng các bài xã luận khuyến khích sinh viên mới tốt nghiệp đón nhận những công việc đòi hỏi kỹ năng thấp hơn.
Tỷ lệ thất nghiệp trong giới trẻ ở Trung Quốc đã lên mức kỷ lục 21,3% trong tháng 6, thời điểm 11,6 triệu sinh viên mới tốt nghiệp tham gia vào thị trường việc làm. Tổng cục Thống kê Trung Quốc kể từ tháng 7 đã không công bố dữ liệu mới.
Hiện chưa rõ bao nhiêu thanh niên Trung Quốc nhận các việc làm ngắn hạn và thực tập, nhưng những bài đăng về quá trình lựa chọn cũng như thảo luận về cơ hội việc làm xuất hiện dày đặc trên mạng xã hội. Các nhà phân tích dự đoán loại công việc này sẽ hấp dẫn trong bối cảnh nền kinh tế đang chậm lại.
Theo các nhà kinh tế, khu vực công, nơi cung cấp 1/5 việc làm ở khu vực thành thị tại Trung Quốc, chỉ có thể giảm bớt áp lực kinh tế tạm thời cho một bộ phận sinh viên tốt nghiệp đại học.
"Tình trạng thất nghiệp ở thanh niên sẽ tồn tại khá lâu, ít nhất 5-10 năm", Wang Jun, nhà kinh tế trưởng ở công ty quản lý Huatai, nhận định. Ông nói thêm việc làm tạm thời "là giải pháp ngắn hạn nhằm ổn định, xoa dịu các vấn đề xã hội do thất nghiệp gây ra".
Trung Quốc từng ghi nhận tỷ lệ thanh niên thất nghiệp cao vào cuối những năm 1970 và đầu những năm 1980, khi thanh niên tri thức trở về thành phố sau thời kỳ Cách mạng Văn hóa (1966-1976), cũng như vào cuối những năm 1990 khi Trung Quốc bắt đầu giải thể các công ty quốc doanh hoạt động kém hiệu quả.
Chen, 23 tuổi, cho biết đã đánh bại hơn 10 ứng viên hồi tháng 8 để giành được vị trí thư ký một trung tâm nông nghiệp địa phương ở Trùng Khánh, thành phố tây nam Trung Quốc. "Khoảng cách giữa ước mơ và thực tế rất lớn", Chen, người muốn làm giáo viên, nói.
Số lượng người thi công chức ở Trung Quốc. Đồ họa: Reuters
Chen và Liu đang tận dụng những ngày làm việc nhàn nhã để ôn tập cho kỳ thi công chức cạnh tranh khốc liệt năm 2024. Kỳ thi thu hút 2,6 triệu người nộp đơn, con số cao nhất từ trước tới nay, theo truyền thông Trung Quốc. Nếu thi đỗ, họ sẽ có công việc lý tưởng đối với nhiều người bởi thu nhập ổn định, được hưởng ưu đãi về nhà ở cũng như các phúc lợi xã hội đi kèm.
Liu chưa từng nghĩ sẽ theo đuổi sự nghiệp trong khu vực công, nhưng hiện tại, anh cảm thấy vui vì có cơ hội. "Tôi không muốn bố mẹ nhìn thấy tôi ở nhà cả ngày mà không làm gì", Liu nói.
Hồng Hạnh (Theo Reuters)