Một mô hình đầu người trong ngôi nhà của người Murut.
Đầu của kẻ thù được thường treo trên cửa hoặc nơi nổi bật nhất trong ngôi nhà theo quan điểm của gia chủ. Ngoài ra, nhiều đầu thú cũng được treo trang trí trên tường và cửa nhà.
Trước khi vào nhà khách tham quan sẽ phải trả lời các câu hỏi như đến từ đâu, đi cùng ai hay người đi cùng là ai. Theo tập tục xưa, nếu người lạ không trả lời đúng các câu hỏi thì có thể bị chặt đầu.
Xưa kia bộ lạc Murut sống trong rừng sâu với việc săn bắt, hái lượm. Hiện họ chủ yếu trồng lúa, khoai mì hay di chuyển lên thành thị làm nhiều công việc khác. Đa phần dân số đã chuyển sang Cơ đốc giáo và Hồi giáo nhưng vẫn duy trì văn hóa của mình.
Ngôi nhà dài của người Murut ở làng Mari Mari dài khoảng 30 m, diện tích hơn 130 m2. Bên trong là một căn nhà rộng thông suốt, thoáng mát, cao trung bình 3 - 4 m, sàn làm bằng tre.
Khách tham quan nhà sẽ được bộ lạc Murut đón tiếp bằng điệu nhảy Lasaran. Theo tín ngưỡng, điệu nhảy được tổ chức sau mỗi cuộc đi săn đầu người. Ngày nay, những cuộc săn đầu người không còn nữa nhưng trò chơi này vẫn diễn ra trong những cuộc hội ngộ gia đình, đám cưới, lễ hội của bộ lạc.
Nơi nhảy là chiếc sạp được đan bằng tre có độ đàn hồi cao, đặt giữa nhà. Mọi người tụ thành vòng tròn, cùng nhau nhảy thật cao trong tiếng hò reo cổ vũ của du khách.
Quần áo, dụng cụ lao động truyền thống của người Murut được treo trên vách nhà.
Trang phục truyền thống dành cho nam là áo khoác bằng vỏ cây, khố màu đỏ và một chiếc mũ đội đầu được trang trí bằng lông gà. Phụ nữ mặc áo cánh không tay màu đen và xà rông dài đến đầu gối.
Sau khi nhảy, khách được trải nghiệm thử thuốc hút truyền thống của người Murut.
Bên ngoài sân nhà, khách có thể trải nghiệm cách đi săn bằng ống thổi phi tiêu. Đây là một loại vũ khí tầm ngắn có ống dài, hẹp để bắn phi tiêu.
Làng văn hóa Mari Mari nằm trong rừng, dưới tán cây là các ngôi nhà tái hiện văn hóa và lối sống của người Murut và 4 bộ tộc ở bang Sabah. Làng cách thành phố Kota Kinabalu, thủ phủ bang Sabah, khoảng 20 km.
Giá vé vào tham quan là 100 ringit (khoảng 500.000 đồng) cho người lớn, trẻ dưới 4 tuổi miễn phí. Giá bao gồm hướng dẫn viên bằng tiếng Anh, thăm từng nhà bộ lạc, biểu diễn văn hóa và bữa ăn.
Du khách từ Việt Nam đến làng Mari Mari có hai cách: bay đến Kuala Lumpur sau đó bay tiếp đến Kota Kinabalu rồi di chuyển đến làng hoặc bay thẳng đến Kota Kinabalu qua Malaysia Airlines, đều có các chuyến bay hàng ngày đến đây.
Quỳnh Trần