Đã trải qua một lần đổ vỡ, Minh Trúc, 28 tuổi, ở Đồng Nai tưởng như đã tìm được hạnh phúc khi quen anh Thuận Phước. Biết cô là mẹ đơn thân, gia đình anh phản đối kịch liệt. Nhưng chàng trai 30 tuổi quyết tâm vượt mọi rào cản để đến với Trúc.
"Tôi cảm thấy an ủi, nghĩ có thể đặt trọn niềm tin vào anh", cô nói. Thuận Phước ủng hộ vợ mang con riêng về sống cùng, hứa yêu thương cậu bé như con mình.
Nhưng mới về làm dâu, bố mẹ chồng Trúc đã nói với hàng xóm ''con Trúc một đời chồng rồi, không có quyền gì ở nhà này''. Mỗi khi cô làm gì không vừa ý, câu cửa miệng của mẹ chồng luôn là ''bảo sao thằng kia nó bỏ''.
Mối quan hệ của vợ chồng Minh Trúc chỉ thắm thiết được vài tháng đầu. Mỗi lần chồng cũ tới thăm con hoặc nhắn tin trao đổi về việc của cậu bé, anh Phước luôn tỏ ra bực dọc, hằn học. "Anh ấy luôn bị quá khứ của tôi ám ảnh. Kể cả khi vợ chồng gần gũi", cô kể.
Nhà chồng cũng phân biệt đối xử rất rõ ràng giữa con riêng của cô và con chung. Đỉnh điểm mâu thuẫn, họ đề nghị Minh Trúc mang con trả về nhà ngoại.
Vợ chồng triền miên cãi vã cùng với nỗi khổ tâm vì mình mà con không được hưởng tình mẫu tử, lần thứ hai Minh Trúc ly hôn, dắt con về ngoại. ''Lần này tôi mới là người bỏ chồng'', cô nói.
Những gì Minh Trúc trải qua có vẻ như là câu chuyện chung của các phụ nữ "mẹ đơn thân". Nhiều người ngần ngại đi tìm hạnh phúc mới, đặc biệt là với "trai tân" bởi tự ti, mặc cảm về chính mình. Họ sợ mình già hơn, lép vế hơn trong hôn nhân hay có vết thương trong quá khứ nên mất niềm tin vào tình yêu.
Trong khảo sát năm 2024 của tiến sĩ Bàn Thị Quỳnh Giao, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, tỷ lệ mẹ đơn thân kết hôn lần thứ hai với trai tân chiếm khoảng 14% nhưng gần 1/4 trong số này rơi vào tình cảnh ly hôn lần hai. Lý do lớn nhất của họ là mâu thuẫn về tiền bạc và bất đồng khi nuôi dạy con riêng.
Tiến sĩ xã hội học, thạc sĩ tâm lý Phạm Thị Thúy (Học viện Chính trị khu vực II) cho rằng sự kết hợp giữa trai tân và phụ nữ đơn thân như vợ chồng Minh Trúc là xu hướng tất yếu trong xã hội hiện đại.
''Khi ly hôn ngày càng tăng, độ tuổi ly hôn ngày càng trẻ hóa và nhu cầu hạnh phúc vẫn lớn, đương nhiên các cuộc hôn nhân như vậy sẽ nhiều hơn'', bà lý giải.
Nghiên cứu "Biến đổi của gia đình Việt Nam hiện nay" do viện Nghiên cứu Gia đình và Giới, thực hiện cũng cho thấy các tiêu chuẩn lựa chọn bạn đời của người Việt đang có xu hướng dịch chuyển từ giá trị truyền thống sang các giá trị mang tính cá nhân và hiện đại, rào cản giữa nhóm "mẹ đơn thân" và "trai tân" đã được gỡ bỏ rất nhiều.
Tuy nhiên, theo bà Thúy, dù xã hội cởi mở nhưng vẫn còn định kiến từ cha mẹ, họ hàng và những người xung quanh. Nhiều đàn ông yêu, muốn cưới nhưng lại không thể thoát khỏi ám ảnh quá khứ của vợ. "Khi mâu thuẫn, họ lôi chuyện cũ của vợ ra nói, gây tổn thương cho cả hai", bà nói.
Nhiều mẹ đơn thân không dám tái hôn, đặc biệt với trai tân vì lo lắng cho những đứa con riêng. Không ít trường hợp người chồng mới xung đột với con riêng của vợ, với vợ vì cách nuôi dạy đứa trẻ. Thậm chí, có những người đàn ông xung đột với cả chồng cũ của vợ.
Chị Hà Huyền Trang, một phụ nữ ba con ở Thái Nguyên từng sống trong nỗi lo lắng đó. Năm 2018, chứng kiến người phụ nữ nhỏ nhắn, xinh đẹp một mình chăm sóc ba con nhỏ, anh Giáp Hoàng Nhật, kém 11 tuổi, xúc động, cảm mến rồi chủ động theo đuổi.
Ngày nào anh cũng đến chơi với ba đứa con chị, lấy lòng lũ trẻ để gây sự chú ý với người mẹ. Bén duyên nhau nhưng chị Huyền Trang vẫn ám ảnh về những tổn thương trong quá khứ với chồng cũ.
Anh Nhật trẻ tuổi, lại làm nghề chụp ảnh, nay đây mai đó khiến chị luôn sống trong nỗi nghi ngờ. Thi thoảng, chị lại cáu gắt, khóc lóc khiến bạn trai khó chịu, cãi cọ.
Để chứng minh tình yêu dành cho chị, anh Nhật phải bỏ nghề chụp ảnh - thứ mà từng hy sinh công việc ở một cơ quan nhà nước vì nó - để ở nhà cùng chị Trang đào ao, nuôi cá.
Vợ chồng anh Nhật trong ngày cưới, năm 2022. Ảnh nhân vật cung cấp
Tiến sĩ Phạm Thị Thúy cho rằng ai tự do trong hôn nhân cũng có quyền yêu và kết hôn nên tình yêu của phụ nữ đơn thân với trai tân là bình thường. Xã hội, đặc biệt là chính bản thân người trong cuộc phải hiểu điều đó, cởi bỏ định kiến.
"Miễn không vướng mối quan hệ cũ, mẹ đơn thân yêu trai tân hay ai đều chính đáng. Xã hội, người thân nên ủng hộ để giúp họ xây dựng hạnh phúc'', bà nói.
Nhờ được nhà chồng ủng hộ, chị Bùi Thảo, 40 tuổi, ở Bắc Giang, có hạnh phúc với chị ''ngỡ như cổ tích''.
Năm năm trước, chị ly hôn khi đang mang thai con thứ hai bốn tuần tuổi. Một mình nuôi con nhỏ, người phụ nữ bỏ công chức đi buôn bán để có nhiều thời gian cho con.
Từng bị chồng cũ bạo hành, chị Thảo không nghĩ đến chuyện tái hôn. Năm 2022, anh Hoàng Văn Quang, một trai tân kém hai tuổi, thường xuyên theo dõi các bài viết của chị trên mạng xã hội, chủ động an ủi, nhắn tin khi biết chị buồn.
Khi thấy chị Thảo bị ngã gãy chân, không có người thân chăm sóc, không đi lại được, anh đến bệnh viện thức đêm chăm chị. ''Anh tỏ tình đến lần thứ ba thì tôi đồng ý'', chị nói.
Biết con trai yêu một phụ nữ có hai con đang phải nằm viện, bố mẹ anh Quang đề nghị đến đón hai con chị về chăm sóc. Khi chị xuất viện, hai đứa trẻ đã kịp thân với ông bà, giục mẹ ''nhanh chuyển đến đây ở''.
Theo tiến sĩ Bàn Thị Quỳnh Giao, để có được hạnh phúc trong hôn nhân với "trai tân", phụ nữ cần nhất ba điều: bản lĩnh để vượt qua định kiến, nỗ lực phát triển bản thân để tự chủ kinh tế và phải thỏa thuận về mọi điều có thể gây nên rắc rối cho mối quan hệ trước khi bắt đầu.
Tiến sĩ Phạm Thị Thúy khuyên các đôi phải khéo léo trong xử lý mối quan hệ. Chàng trai nên hiểu vợ mình là người từng trải, điều đó đồng nghĩa cô ấy có thể biết cách cư xử hơn, nhưng cũng có vết thương lòng, dễ tổn thương hơn, cần được bao dung, thấu hiểu.
Đàn ông cũng phải tế nhị trong mối quan hệ với con riêng của vợ, nên tôn trọng và không can thiệp quá sâu vào việc nuôi dạy con riêng của cô ấy. ''Vợ chồng phải học cách chấp nhận, tôn trọng và tin tưởng lẫn nhau. Giống như mọi cặp đôi, hai người phải luôn nuôi dưỡng tình yêu thương'', bà nói.
Sau khi ly hôn lần thứ hai, Minh Trúc tự hứa với mình không bao giờ tin vào đàn ông. Ngược lại, được chồng mới yêu thương, chị Bùi Thảo nhận ra kết thúc một cuộc hôn nhân không có nghĩa phải đóng cửa trái tim cả đời.
''Gặp đúng người, đúng thời điểm, thêm chút duyên nợ, hạnh phúc sẽ tìm đến thôi'', chị nói.
Phạm Nga