Tết là mùi của thuốc pháo phảng phất thơm nơi ngõ nhỏ... là sự hòa quện của củi lửa, khói bếp, mưa phùn, là cái hơi nghi ngút, ngai ngái của nồi bánh chưng nhà ai đang vớt dở. Hay Tết đơn giản chỉ là mùi thơm nhẹ nhàng, nồng ấm, rất khó tả của mớ lá mùi già tắm tất niên, đang sôi ùng ục trên bếp lửa ngày cuối năm...
Tết đến...
Đầu tiên là nồi bánh chưng. Xong nồi bánh chưng coi như xong Tết! Nhà chỉ có bốn người nhưng mẹ gói cả một yến gạo. Mẹ bảo gói nhiều thế còn để ăn tới lúc ra giêng, đỡ phải thổi cơm. Ngày xưa bánh trưng có mốc xanh, mốc đỏ thì cũng là chuyện bình thường. Gọt đi, rán lên thơm phưng phức, thêm mấy miếng hành muối, dưa góp lại chén tì tì, chẳng ai quan tâm đến đết đung (date), an toàn thực phẩm.
25, 26, 27 Tết
Không khí các nhà đã bắt đầu rậm rịch. Mua lá dong là việc của bố. Năm nào may mắn được mấy bó lá nếp mượt, to, xanh đều, mẹ vui cả một tuần. Năm nào không may mấy bó lá vừa nhỏ, vừa rách, mẹ lại cằn nhằn "thôi thế là lại bị mấy con mụ hàng lá nó lừa". Rửa lá cũng là cả một vấn đề. Mẹ chuẩn bị như đi đánh trận. Nào xô, nào chậu, nào mâm, nào giẻ, nào rổ, nào rá lại cả một tấm gỗ dài và một cái ghế gỗ con để ngồi cho khỏi đau lưng. Nhà ở giữa trung tâm Hà Nội, cái thời dân thành phố phải hứng nước theo giờ, có phải muốn rửa lúc nào cũng được đâu, nên mẹ phải tích đầy nước vào các xô chậu mới tiến hành được. Tính mẹ lại sạch người ta mà rửa 3 lần thì thể nào mẹ cũng phải rửa đến 4, 5 lần, rửa xong chân tay deo lại, lạnh ngắt, lúc ấy mẹ mới thấy hài lòng.
Rước lá, chẻ lạt, mẹ nhờ bà ngoại vì lạt bà chẻ còn mỏng hơn cả giấy pờ-lua mà không đứt, còn rước lá thì sát tận sống mà không hề rách. Sau đó mẹ lau khô rồi buộc tất cả vào tấm gỗ sạch phủ ni lông để đến khi gói lá vẫn tươi mà không bị cong.
28 Tết
Việc tiếp theo là ngâm gạo, đãi đỗ. Hai thập kỷ trước đỗ xanh chỉ vỡ đôi chứ không xát vỏ trần hết ra như bây giờ. Tay mẹ cứ thoăn thoắt, nhặt nhặt, hớt hớt, thỉnh thoảng lại vỗ bồm bộp vào thành rá, vô cùng chuyên nghiệp... Sau nửa buổi thì rá đỗ đã vàng óng không còn một vảy xanh.
29 Tết
Ngày gói bánh. Cả nhà tất bật, ồn ào, mẹ ra chợ mua thịt từ sớm. Thịt phải là nạc lẫn mỡ thì bánh mới quyện và ngon. Thịt mua về, mẹ lo chia, xóc hạt tiêu, tính toán sao cho đủ khoảng ba chục cái. Bà lo xóc gạo, thổi đỗ, giã đỗ, nắm thành từng nắm nhỏ bằng độ nắm tay, để đến khi gói thì cứ một cái bánh là hai nắm đỗ, còn ở giữa là thịt. Khi tất cả đã hòm hòm mẹ chuẩn bị một tấm ni lông to trải lên cái chiếu giữa nhà để bố trổ tài.
Sướng nhất là đám trẻ con ăn chưa no lo chưa tới, háo hức ngồi chầu rìa xem gói bánh. Chúng tôi thích nhất là đợi đến phút cuối để được bố gói cho mấy cái bánh chưng xinh. Khi chiếc bánh cuối cùng được hoàn thành chắc cũng phải hơn 22h. Mẹ lo dọn dẹp chiến trường, rồi lại lo đánh dấu để bánh chưng nhà mình không được giống bất cứ nhà nào trong xóm vì phải chuyển ra tận tổ phục vụ thuê luộc. Sau này khi tổ phục vụ không còn nữa thì nhà nào nhà nấy phải tự luộc lấy.
Thích nhất là được canh bánh chưng. Đấy mới là lúc bọn trẻ con hoạt động hết công suất. Tranh thủ vùi khoai, nướng sắn, lăn lê bò toài, tay chân lấm lem, mặt mày hồng rực, nẻ toác. Cái cảm giác ăn củ khoai vùi, nửa sống nửa chín, đen thui, bỏng cả mồm nó mới sung sướng làm sao. Thỉnh thoảng lại được nghe tiếng pháo đùng, pháo tép của trẻ con nhà khác ném ra đường, tì tạch giữa đêm khuya. Mùi pháo quện trong mưa phùn nhè nhẹ, lắc rắc... thơm đến dễ chịu và khó tả vô cùng...
6h chiều hôm sau bánh được vớt ra trong sự háo hức của cả nhà. Sau khi rửa sạch và ép kỹ bố chọn ra vài chiếc vuông vắn, xanh nhất để bày bàn thờ và biếu các bác trong nhà. Tranh thủ bếp chưa tàn, mẹ bắc lên một nồi nước to, thả vào đó mấy mớ mùi già, hò cả nhà xuống "tẩy trần"cho năm mới thơm da mát thịt.
30 Tết.
Mẹ dậy từ sáng sớm tất tả đi chợ, làm cơm chuẩn bị cúng Tất niên. Nào thì mổ gà, nấu bóng, thổi xôi. Cúng xong, đến lúc cả nhà ngồi được vào mâm cơm thì cũng đã quá trưa. Lúc đấy bố mới vi vu lên chợ hoa Hàng Lược sắm đào, sắm quất. Còn trẻ con như mình thì súng sính áo quần chuẩn bị đón giao thừa... Đó hình như cũng là lúc Tết đã đến gần lắm lắm rồi!
|
Từ ngày 15/1 đến hết 1/3, độc giả VnExpress có thể tham gia cuộc thi "Tết và tuổi thơ" để chia sẻ những cảm xúc, kỷ niệm ngày Tết bé thơ đầm ấm bên gia đình. Độc giả bấm vào đây để tham gia. |
Ngan anh Tran