Những tranh cãi xoay quanh việc Tết Nguyên đán có đang nhạt dần vẫn thường diễn ra. Tôi thì bảo vệ quan điểm, Tết nhạt là do cách sống của mỗi chúng ta. Tại sao lòng ta lại nhạt? Bởi nhiều người sống ảo, cắm mặt vào màn hình chiếc điện thoại hơn là những kết nối đời thường.
10 năm trước, khi vào Sài Gòn, hình ảnh ấn tượng nhất đập vào mắt tôi là những quán cà phê sáng, mỗi người ngồi một góc với một ly cà phê và tờ báo lớn che hết mặt.
Hình ảnh ấy giờ đây gần như biến mất, thay vào đó, họ cắm mặt vào chiếc điện thoại thông minh, vào mớ thông tin hỗn tạp trên mạng. Sáng thức dậy, việc đầu tiên là check điện thoại. Tối đi ngủ, vật cuối cùng cũng là chiếc điện thoại. Chưa kể ngồi đâu cũng check điện thoại, ngay cả trên giảng đường, trong cuộc họp, cuộc gặp mặt và thậm chí ngay cả trên bàn ăn sum họp gia đình.
Có phải Tết trong mắt mọi người đang dần nhạt đi không, đặc biệt là trong mắt giới trẻ? Trong video của Pepsi thực hiện phỏng vấn các bạn trẻ cho rằng Tết đang nhạt dần, tôi đọc được rất nhiều ý kiến phản đối. Một trong những ý kiến tôi thích nhất là của độc giả có tên Linh Catalya: "Sao không hỏi con nít mà hỏi chi mấy đứa đó, lòng nó nhạt nên nhìn Tết thấy nhạt thôi, chứ Tết, anh chị em gia đình sum họp, tôi già vẫn thấy hạnh phúc nhé. Giàu ăn kiểu giàu, nghèo ăn kiểu nghèo, miễn đông đủ thành viên".
Đúng vậy, trong khi nhiều người suốt ngày than vãn Tết nhạt, và không chỉ Tết, thì những đứa trẻ và người lớn tuổi vẫn háo hức với cái Tết cổ truyền dân tộc. Bởi đây là dịp lễ quan trọng nhất của người Việt, để gia đình, dòng họ, người thân, bạn bè sum vầy, đoàn tụ sau một năm làm việc vất vả. Đây là dịp thiêng liêng để nhớ về tổ tiên, thắp nén hương lên bàn thờ, tưởng nhớ về người thân đã khuất. Đây cũng là dịp để chúng ta nhận ra rằng “family always comes first” - gia đình là số một, như thông điệp tuyệt vời trong bộ phim hoạt hình Coco gần đây.
Một điều nữa luôn khiến tôi ngạc nhiên là một số người hùa theo những lễ hội của Tây thì rất nhanh, rất háo hức, từ lễ tình nhân Valentine, lễ hội ma quỷ Halloween, Noel và thậm chí là Thanksgiving - lễ tạ ơn của người Mỹ... nhưng đến ngày lễ, tết của dân tộc thì phản pháo cho rằng nhạt, cũ, tốn kém, phiền nhiễu, giảm năng suất lao động.
Tết Nguyên đán với người Việt đâu chỉ là nghỉ lễ mà còn là dịp để chúng ta trở về, đoàn viên với cả gia đình, bên mâm cơm chiều 30, ngửi mùi nhang trầm linh thiêng cúng tổ tiên ông bà trước giờ khắc Giao thừa và hân hoan chào đón năm mới khi thức dậy vào sáng mùng một Tết.
Tết Nguyên đán là dịp để gia đình đoàn viên, sum vầy.
Và hơn cả thế, với tôi, những giá trị và tập tục văn hóa truyền thống của người Việt gìn giữ và phát huy nhiều nhất trong những ngày Tết cổ truyền.
Những giá trị truyền thống đó, được cha ông gìn giữ từ bao đời và phát huy trong những ngày lễ hội này. Tết, là dịp người Việt được sống trong các tập tục, giá trị văn hóa truyền thống mà người già không cần phải rao giảng hay dạy dỗ cho con cháu, bởi chúng được kế thừa một cách nhuần nhuyễn, là bản sắc ăn vào máu chúng ta.
Những giá trị tinh thần đậm đà đó chắc chắn không thể nào khiến Tết nguyên đán của người Việt nhạt được. Cái Tết chỉ nhạt vì chúng ta sống nhạt, vì chúng ta đánh mất kết nối với người thân, bạn bè.
"Pepsi muối" có thật không hay không, tôi không tin lắm và cho rằng đây chỉ là một ẩn dụ để ngụ ý lối sống thờ ơ, bàng quan của một số người trước văn hóa và truyền thống dân tộc hay sức mạnh kết nối của tình thân gia đình trong dịp Tết.
Muốn Tết đậm thì các bạn phải sống đậm thôi. Và muốn sống đậm thì việc đầu tiên là hãy chọn “family comes first” thay vì “smartphone comes first”!
Lê Hồng Lâm